Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) có những điểm gì mới?

Giảm trần sở hữu tại ngân hàng

Để nâng cao năng lực quản trị, điều hành, minh bạch hóa hoạt động của tổ chức tín dụng, hạn chế tình trạng thao túng, chi phối hoạt động của cổ đông lớn tại tổ chức tín dụng, Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi), bổ sung quy định về tỷ lệ sở hữu cổ phần theo hướng giảm giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông là tổ chức và của nhóm cổ đông và người có liên quan.Cụ thể, giới hạn trần sở hữu mới tại một ngân hàng: Cá nhân sở hữu tối đa 5% vốn điều lệ (không đổi); tổ chức 10%; cổ đông và người có liên quan 15%; cổ đông lớn và người có liên quan không được sở hữu quá 5% của tổ chức tín dụng khác.

Quy định về hạn chế mới về hạn mức cấp tín dụng sẽ giảm hạn mức tín dụng cho khách hàng và người có liên quan. Tuy nhiên, sự thay đổi sẽ theo lộ trình diễn ra trong 5 năm thay vì một lần.Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung trách nhiệm công bố, công khai thông tin của cổ đông sở hữu từ 01% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng trở lên, người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng, bổ sung, bảo đảm quyền của cổ đông thiểu số; sửa đổi, bổ sung các quy định về tiêu chuẩn, điều kiện người quản lý, điều hành, nâng cao tính độc lập, chuyên trách của thành viên Hội đồng quản trị độc lập; thành viên Ban kiểm soát; tăng số lượng tối thiểu thành viên Ban kiểm soát của ngân hàng thương mại, sửa đổi, bổ sung để tăng cường trách nhiệm của Ban kiểm soát của tổ chức tín dụng; sửa đổi, bổ sung các quy định tăng cường vai trò của ngân hàng hợp tác xã trong việc hỗ trợ quỹ tín dụng nhân dân thành viên…Ngoài ra, Luật cũng bổ sung quy định để hợp nhất Giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng đồng thời là Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, phù hợp với định hướng chung của Đảng, Nhà nước trong việc cắt giảm thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Luật Các Tổ chức tín dụng cũng bổ sung quy định về cấm tổ chức tín dụng, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng sản phẩm dịch vụ ngân hàng.Các quy định tại Luật được đánh giá là tương đối chặt chẽ nhưng cần thiết giúp các tổ chức tín dụng xây dựng mô hình tổ chức phù hợp với thông lệ và thực tiễn hoạt động. Bên cạnh đó, việc bổ sung các quy định về an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng nhằm ngăn ngừa việc lạm dụng quyền quản trị, điều hành, quyền cổ đông lớn để thao túng hoạt động của tổ chức tín dụng giúp tổ chức tín dụng hoạt động lành mạnh, an toàn, tạo tâm lý tin tưởng cho người gửi tiền vào hệ thống tổ chức tín dụng. Để hạn chế tác động lớn tới thị trường khi Luật được ban hành, Luật có quy định điều khoản chuyển tiếp đối với những quy định được sửa đổi, bổ sung tại Luật.

Tổ chức tín dụng có vấn đề sẽ được can thiệp ngay

Nhằm tránh như hiện tượng của Ngân hàng SCB, trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế Luật các tổ chức tín dụng bổ sung quy đinh yêu cầu các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải xây dựng phương án khắc phục dự kiến trong các trường hợp bị can thiệp sớm. Quy định này nhằm yêu cầu các ngân hàng thương mại có sẵn các kịch bản cho trường hợp bị can thiệp sớm, theo đó khi tổ chức tín dụng có vấn đề phát sinh thì triển khai ngay các giải pháp cần thiết, đảm bảo tính kịp thời.

Luật Các Tổ chức tín dụng thay đổi về cách tiếp cận đối với can thiệp sớm tổ chức tín dụng. Theo đó, can thiệp sớm không phải là một trạng thái xử lý cụ thể. Trên tinh thần từ xa, từ sớm, khi phát hiện các tổ chức tín dụng thuộc trường hợp can thiệp sớm, Ngân hàng Nhà nước có văn bản gửi tổ chức tín dụng để thực hiện các yêu cầu, hạn chế, xây dựng, cập nhật phương án khắc phục để khắc phục các vấn đề trong hoạt động của tổ chức tín dụng để tổ chức tín dụng đó quay trở lại hoạt động bình thường.Luật Các Tổ chức tín dụng cũng bổ sung các trường hợp can thiệp sớm so với Luật hiện hành như trường hợp tổ chức tín dụng có lỗ lũy kế lớn hơn 15% vốn điều lệ, vốn được cấp và các quỹ dự trữ… Trong quá trình tổ chức tín dụng thực hiện phương án khắc phục, Ngân hàng Nhà nước có thể xem xét điều chỉnh theo hướng áp dụng bổ sung thêm, kéo dài hoặc rút ngắn thời gian áp dụng các biện pháp, hạn chế để phù hợp với tình hình thực hiện phương án khắc phục của tổ chức tín dụng.Trường hợp tổ chức tín dụng thực hiện thành công phương án khắc phục và trở lại hoạt động bình thường thì việc áp dụng các biện pháp hạn chế, yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước cũng chấm dứt.

Luật Các Tổ chức tín dụng cũng bổ sung quy định về rút tiền hàng loạt, trong đó quy định rõ các biện pháp hỗ trợ thanh khoản, các biện pháp khác đối với tổ chức tín dụng khi tổ chức này bị rút tiền hàng loạt, đảm bảo an toàn hệ thống và đảm bảo quyền lợi người gửi tiềnTrên cơ sở kế thừa Luật hiện hành, Luật Các Tổ chức tín dụng quy định về kiểm soát đặc biệt và các phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng, trong đó có điều chỉnh để xử lý những khó khan, vướng mắc phát sinh thời gian qua.

Đẩy mạnh xử lý nợ xấu

Một trong những nội dung được quan tâm là quyền thu giữ tài sản bảo đảm và quyền chuyển nhượng tài sản bảo đảm để xử lý nợ xấu.Về xử lý tài sản đảm bảo (hiệu lực từ ngày 1/1/2025), các tổ chức tín dụng được quyền chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ tài sản đảm bảo là dự án bất động sản để thu hồi nợ.

Quy định này được đánh giá sẽ giúp các ngân hàng có thêm phương án xử lý các dự án lớn với một phần nhỏ trong đó bị vướng pháp lý, từ đó giúp dòng tiền của các doanh nghiệp bất động sản được khơi thông và giảm nợ xấu cho các ngân hàng, đặc biệt nhóm ngân hàng niêm yết có tỷ lệ cho vay bất động sản cao.Tuy nhiên, trong luật được thông qua lần này đã không đề cập đến quyền thu giữ tài sản đảm bảo của tổ chức tín dụng, điều này có thể dẫn đến tình trạng người đi vay tiền không phối hợp bàn giao tài sản đảm bảo.

Bổ sung một số nhóm người liên quan

Để đảm bảo an toàn trong hoạt động tổ chức tín dụng, minh bạch hóa việc sở hữu cổ phần của cổ đông và những người có liên quan của cổ đông đó, hạn chế tình trạng thao túng hoạt động của các tổ chức tín dụng, Luật bổ sung một số nhóm người có liên quan bao gồm: “Công ty con của công ty con của tổ chức tín dụng; ông bà nội, ông bà ngoại, cháu nội, cháu ngoại, cô, dì, chú, cậu, bác ruột, cháu ruột, cô ruột, dì ruột, cậu ruột và ngược lại”; xác định rõ hơn đối tượng cá nhân được ủy quyền đại diện cho tổ chức, cá nhân là cá nhân được ủy quyền đại diện phần vốn góp cho tổ chức, cá nhân.Quy định nêu trên đã bảo đảm sự rõ ràng trong việc xác định người có liên quan tại dự thảo Luật.Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết các quy định sửa đổi, bổ sung tại Luật đảm bảo cơ sở pháp lý rõ ràng, minh bạch cho hoạt động của tổ chức tín dụng, xử lý các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của tổ chức tín dụng thời gian qua đồng thời tạo cơ sở để tổ chức tín dụng đổi mới hoạt động đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và nâng cao năng lực cạnh tranh./.