Lời hứa gây tranh cãi

Mới đây, tỷ phú Elon Musk, Giám đốc điều hành (CEO) hãng xe điện Tesla của Mỹ, đã tuyên bố tặng 1 triệu USD mỗi ngày cho 1 cử tri ngẫu nhiên ký tên vào bản kiến nghị trực tuyến của ông. Lời hứa trên ngay lập tức gây tranh cãi khi một số người cho rằng, kế hoạch của tỷ phú Elon Musk tặng tiền cho cử tri “rất đáng lo ngại” và đây là điều mà cơ quan thực thi pháp luật có thể xem xét.

Chiến thuật vung tiền

Theo CNN, tại cuộc vận động tranh cử ngày 19-10 ở thành phố Harrisburg, bang Pennsylvania (Mỹ), do America PAC-một ủy ban hành động chính trị được CEO Tesla thành lập nhằm tài trợ cho ứng cử viên Đảng Cộng hòa, cựu Tổng thống Donald Trump - tổ chức, tỷ phú Elon Musk đã trao tấm séc trị giá 1 triệu USD cho cử tri có tên John Dreher ở Harrisburg. Trong khi trao tấm séc cho người may mắn, tỷ phú Musk còn cho biết, người trúng thưởng thậm chí không hề biết về giải thưởng này. “Dù sao thì... không có gì”, vị tỷ phú nói. Một ngày sau, một cử tri nữ cũng đã được nhận 1 triệu USD tại một cuộc vận động khác ở Pittsburg...

Theo trang web của America PAC, từ ngày 19-10 cho đến ngày bầu cử (5-11), mỗi ngày ông Musk tặng 1 triệu USD cho một cử tri ngẫu nhiên ký vào bản kiến nghị trực tuyến, ủng hộ Tu chính án thứ nhất và thứ hai liên quan đến quyền phát ngôn và sở hữu vũ khí. Điều kiện để có thể được nhận 1 triệu USD là cử tri phải là người ký vào bản kiến nghị, đã đăng ký và sinh sống tại một trong 7 bang chiến địa, gồm: Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, North Carolina, Pennsylvania và Wisconsin. Ngoài việc có thể nhận được may mắn trên, mỗi cử tri ở những bang trên khi ký tên vào bản kiến nghị còn được nhận 100USD và nếu giới thiệu được cử tri khác trong bang ký tên cũng sẽ được nhận 100USD.

Ông Musk, 53 tuổi trước đây từng bỏ phiếu cho các ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân chủ. Tuy nhiên, từ tháng 7 vừa qua, ông công khai chuyển sang ủng hộ ông Trump. Vài tuần sau đó, cựu Tổng thống Trump cho biết, nếu đắc cử, ông sẽ bổ nhiệm tỷ phú Musk làm người đứng đầu Bộ Hiệu suất Chính phủ (DOGE).

Không biết lời hứa có hấp dẫn ông chủ Tesla hay không nhưng kể từ đó ông Musk tích cực đồng hành với ông Trump tham gia vận động “lấy lòng cử tri”. Là người có hơn 202 triệu người theo dõi trên nền tảng truyền thông xã hội X, ông chủ Tesla đã sử dụng mạng xã hội này và khối tài sản khổng lồ ước tính khoảng 269 tỷ USD của mình để hỗ trợ các nỗ lực tái tranh cử của ứng cử viên Trump, vượt xa những gì các nhà tài trợ chính trị lớn trong lịch sử đã làm. Ủy ban bầu cử Liên bang cho biết, America PAC đã chi khoảng 72 triệu USD cho chiến dịch tranh cử của ông Trump trong khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 9-2024. Con số này nhiều hơn bất kỳ siêu PAC ủng hộ ứng cử viên Trump.

“Vùng xám” - khó kết tội

Tuy nhiên, kế hoạch của tỷ phú Musk tặng tiền cho cử tri đang gây lo ngại cho nhiều người, đặc biệt là phe Đảng Dân chủ.

Truyền thông Mỹ cho rằng, phương pháp của ông Musk đặt ra những câu hỏi pháp lý mới. Theo hướng dẫn về tội phạm bầu cử của Bộ Tư pháp Mỹ, việc trả tiền cho một người với mục đích thưởng, lôi kéo họ đi bầu cử hoặc đăng ký bầu cử là hành vi phạm tội và có thể bị phạt tù. Hành vi này không chỉ giới hạn ở việc tặng tiền mà còn những vật có giá trị như rượu hoặc hình thức quay xổ số. “Ngay cả khi một số việc khác mà ông Musk đang làm là hợp pháp thì tặng tiền cho cử tri rõ ràng là bất hợp pháp”, Richard L.Hasen, giáo sư luật tại Đại học California, nhấn mạnh.

Thậm chí, tờ Wall Street Journal còn cho rằng, sáng kiến của người sáng lập Tesla và SpaceX đã xâm nhập vào “lãnh thổ” chưa được thông qua trong nền chính trị Mỹ. Đây là hành vi phạm tội liên bang có thể bị phạt tù. Có một điều chắc chắn: Những sáng kiến của người giàu nhất thế giới ngày càng vấp phải ranh giới pháp lý đỏ. Kể từ khi trình bày bản kiến nghị vào đầu tháng 10, tỷ phú Musk ngày càng hào phóng mỗi lần mở hầu bao: Ban đầu ông đưa ra đề nghị tặng 47USD cho người ký tên, sau đó ông quyết định tăng số tiền tặng lên 100USD. Sau khi được các cố vấn nhắc nhở, ông Musk đã không trực tiếp trả tiền cho việc đăng ký cử tri mà thay vào đó thưởng cho việc ký vào một bản kiến nghị vốn chỉ dành cho những cử tri đã đăng ký.

Trong một tuyên bố trên chương trình “Meet the Press” của NBC, Thống đốc bang Pennsylvania, ông Josh Shapiro, thành viên Đảng Dân chủ, đã đề nghị cơ quan thực thi pháp luật điều tra tỷ phú Musk. Ông Shapiro nói: “Kế hoạch tặng tiền cho cử tri của tỷ phú Musk là rất đáng lo ngại. Đây là việc mà cơ quan thực thi pháp nên xem xét một cách nghiêm túc”.

Tuy nhiên, một số chuyên gia lại cho rằng khó có thể khép tội cho ông chủ Tesla. Ông Brad Smith, Giáo sư Luật bầu cử Mỹ, cho biết: “Nếu có lằn ranh đen-trắng giữa đúng và sai thì có thể nói những gì ông Musk làm là đang ở trên vùng xám. Ông ấy đề nghị mọi người ký vào một bản kiến nghị, chứ không phải trả tiền để mọi người đi bỏ phiếu. Tôi nghĩ công tố viên sẽ xem xét điều này và rất khó chứng minh mục đích thực sự của ông Musk, nếu có. Do vậy, sẽ rất khó kết tội ông Musk”.

Khi thời gian tới ngày bầu cử chỉ còn tính bằng giờ, chiến dịch vung tiền của tỷ phú Musk ít nhiều cũng thu được một lượng cử tri bỏ phiếu ủng hộ ứng cử viên Trump. Tuy nhiên, bầu cử Tổng thống Mỹ luôn có những điều bất ngờ và chúng ta hãy đón chờ xem ai sẽ là người giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà trắng năm nay.