Lộ trình chuyển đổi sổ ghi chép ban đầu về dân số: Chưa thể triển khai thực hiện

– Giai đoạn 2021 – 2025 là giai đoạn đổi sổ ghi chép ban đầu về dân số – kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) (hay còn gọi là sổ A0). Tuy nhiên, đã hơn một năm trôi qua, việc đổi sổ A0 trên địa bàn tỉnh vẫn chưa thể thực hiện, gây ra nhiều bất cập trong ghi chép thông tin, biến động dân số.

Sổ A0 là sổ để các cộng tác viên (CTV) dân số thôn, bản, khối phố ghi chép, theo dõi các biến động về DS-KHHGĐ, ghi các thông tin cơ bản nhất của từng nhân khẩu trong hộ dân cư như: tình trạng cư trú, sử dụng các biện pháp tránh thai, biến động về sinh, chết, đi, đến… Các thông tin trong sổ A0 là kho thông tin cơ sở của hệ thống thông tin thống kê chuyên ngành DS-KHHGĐ. Định kỳ 5 năm, sổ A0 được thay đổi một lần trên phạm vi toàn quốc.

Cán bộ chuyên trách DS-KHHGĐ xã Lương Năng, huyện Văn Quan tổng hợp thông tin từ sổ A0

Việc thực hiện đổi sổ A0 giai đoạn 2021 – 2025 nhằm cập nhật các thông tin DS-KHHGĐ đã được rà soát tại từng địa bàn dân cư vào kho dữ liệu điện tử; qua đó, tiếp tục nâng cao chất lượng thông tin, số liệu thống kê chuyên ngành phục vụ quản lý và điều hành công tác DS-KHHGĐ trong giai đoạn mới. Tỉnh Lạng Sơn đã sẵn sàng chuẩn bị các điều kiện thực hiện khóa sổ A0 giai đoạn cũ 2016 – 2020 và đổi sổ A0 giai đoạn 2021 – 2025.

Cụ thể đầu năm 2021, UBND tỉnh đã cấp kinh phí cho chương trình củng cố hệ thống thông tin chuyên ngành năm 2021 để có thể in 1.705 quyển sổ A0, 200.000 tờ phiếu hộ gia đình; tổ chức tập huấn nâng cấp phần mềm, công tác đổi sổ A0 cho viên chức phụ trách thống kê chuyên ngành tại 11 huyện, thành phố và cán bộ phụ trách công tác DS-KHHGĐ từ huyện đến thôn, bản, khối phố. Tuy nhiên, đến thời điểm này, lộ trình đổi sổ A0 giai đoạn 2021 – 2025 vẫn đang “giậm chân tại chỗ”, đây cũng là tình trạng chung của cả nước. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết nguyên nhân là do Bộ Y tế chưa ban hành Thông tư quy định chế độ ghi chép ban đầu và báo cáo thống kê chuyên ngành dân số, hướng dẫn đổi sổ A0 giai đoạn 2021 – 2025.

Việc chậm trễ đổi sổ A0 đã gây khó khăn không nhỏ đến công tác dân số trên địa bàn tỉnh. Cụ thể hiện tại, trên 2.700 quyển sổ A0 của giai đoạn 2016 – 2020 vẫn đang được các CTV dân số sử dụng để ghi chép các biến động về DS-KHHGĐ. Do thời gian sử dụng lâu khiến nhiều sổ nhàu nát, lượng thông tin nhiều không đủ chỗ ghi chép, buộc CTV dân số phải kẻ thêm dòng, thêm mục để ghi chép, dễ gây nhầm lẫn thông tin, số liệu…

Chị Trần Thị Huyền Trang, Cán bộ chuyên trách DS-KHHGĐ xã Lương Năng, huyện Văn Quan cho biết: Dù đã hết thời gian sử dụng sổ A0 giai đoạn cũ được hơn 1 năm nhưng hiện các CTV ở xã vẫn thực hiện rà soát, ghi chép thông tin về DS-KHHGĐ năm 2021 vào sổ cũ tràn cả ra trang bìa… gây mất mĩ quan, dễ nhầm lẫn, thiếu chính xác hoặc thất lạc thông tin.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, để công tác đổi sổ A0 sớm được thực hiện, trong năm 2021, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã gửi 3 văn bản đề nghị với Tổng cục DS-KHHGĐ sớm tham mưu với Bộ Y tế ban hành thông tư hướng dẫn ghi chép sổ A0 giai đoạn 2021 – 2025. Đồng thời, để việc ghi chép dữ liệu về DS-KHHGĐ không bị ảnh hưởng trong bối cảnh chưa có thông tư hướng dẫn, chi cục đã yêu cầu phòng dân số các huyện, thành phố chủ động dành ra một nguồn kinh phí để in thêm các phiếu thu thông tin đính kèm sổ cũ đối với những trường hợp sổ không còn chỗ trống; yêu cầu CTV dân số tạm thời cập nhật thông tin, biến động DS-KHHGĐ vào sổ A0 giai đoạn cũ một cách khoa học, tránh thiếu sót, nhầm lẫn thông tin…

Ông Nguyễn Quang Bằng, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết: Thời gian tới, khi thông tư được ban hành, chi cục sẽ nhanh chóng triển khai đổi sổ và tổ chức tập huấn cho đội ngũ CTV nhanh nhất để đảm bảo lộ trình đổi sổ A0 2021 – 2025 được thực hiện sớm nhất.

Có thể thấy, việc đổi sổ A0 có vai trò quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng thông tin, số liệu thống kê phục vụ cho quản lý, điều hành công tác DS-KHHGĐ. Hy vọng rằng, với sự nỗ lực trong kiến nghị, đề xuất của các cấp, ngành chức năng ở Lạng Sơn, trong thời gian sớm nhất, thông tư hướng dẫn đổi sổ A0 giai đoạn 2021 – 2025 sẽ được ban hành, giúp các địa phương nói chung, tỉnh Lạng Sơn nói riêng đảm bảo tính liên tục trong thực hiện thống kê, báo cáo số liệu về DS-KHHGĐ giai đoạn mới.