Liên hợp quốc quan ngại về an toàn hạt nhân trong xung đột Nga - Ukraine

Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn đang tiếp diễn, Liên hợp quốc đã bày tỏ quan ngại về tình hình xung quanh các nhà máy điện hạt nhân Kursk và Zaporizhzhia.

Theo TASS, ngày 23-8, tại một cuộc họp báo, ông Stephane Dujarric, Người phát ngôn của Tổng thư ký Liên hợp quốc cho biết: Nhà máy điện hạt nhân Kursk ở thành phố Kurchatov, tỉnh Kursk (Nga) và nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở thành phố Energodar, tỉnh Zaporizhzhia (Ukraine) đều nằm trong khu vực xung đột. Ông Dujarric nhấn mạnh, Liên hợp quốc coi tình hình xung quanh các nhà máy điện hạt nhân Kursk và Zaporizhzhia là vô cùng đáng lo ngại. “Chúng tôi vô cùng lo ngại. Tôi tin rằng mọi người nên lo ngại về thực tế là hai nhà máy điện hạt nhân đều nằm trong khu vực xung đột”, ông Dujarric lưu ý.

Trước đó, ngày 22-8, tại cuộc họp bất thường về tình hình biên giới theo hình thức trực tuyến, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã chỉ trích Ukraine đang nhắm vào nhà máy điện hạt nhân Kursk. Tham dự cuộc họp này có các thành viên chính phủ và lãnh đạo 3 tỉnh giáp biên giới với Ukraine, gồm: Belgorod, Bryansk và Kursk. Tại cuộc họp này, ông Putin cũng nêu rõ Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã được thông báo về tình hình và hứa sẽ cử các chuyên gia đến thị sát nhà máy điện hạt nhân Kursk.

Các cơ quan thực thi pháp luật của Nga thông báo đêm 22-8 (theo giờ địa phương), Kiev đã thực hiện một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) vào nhà máy điện hạt nhân Kursk. UAV đã bị bắn hạ và được tìm thấy gần một cơ sở lưu trữ nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova gọi vụ tấn công là hành động khủng bố hạt nhân, đồng thời đề nghị IAEA phải phản ứng ngay lập tức. Liên quan tới nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi đã báo cáo về tình hình bất ổn tại nhà máy này do đường dây cung cấp điện cao thế Ferrosplavnaya-1 ngừng hoạt động. Bà Evgenia Yashina, Giám đốc truyền thông của nhà máy nói với hãng tin TASS rằng phía Ukraine đã làm đường dây ngừng hoạt động.

Nằm cách biên giới Nga-Ukraine khoảng 90km, nhà máy điện hạt nhân Kursk đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp điện cho một số khu vực lân cận. Nhà máy có 4 lò phản ứng hạt nhân, trong đó hiện chỉ có 2 lò hoạt động. Trong thời gian gần đây, giao tranh giữa quân đội Nga và Ukraine ở tỉnh Kursk làm dấy lên những lo ngại về sự an toàn hạt nhân.

Trong khi đó, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia có 6 tổ máy điện với tổng công suất 6GW. Đây là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất ở châu Âu. Hiện tại, tất cả tổ máy của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đều đã dừng hoạt động. Từ cuối tháng 2-2022, nhà máy này nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Moscow khẳng định mục đích duy nhất của việc Nga tiếp quản nhà máy là để “ngăn chặn các lực lượng dân tộc chủ nghĩa Ukraine và lính đánh thuê nước ngoài lợi dụng tình hình hiện tại ở Ukraine để thực hiện một vụ khiêu khích hạt nhân với những hậu quả khó lường nhất”.

Lâu nay, IAEA thường xuyên cảnh báo nguy cơ từ cuộc xung đột Nga-Ukraine đối với sự an toàn của các nhà máy điện hạt nhân. Sau khi quân đội Ukraine tấn công tỉnh Kursk của Nga, IAEA đã kêu gọi hai bên kiềm chế tối đa để “tránh một vụ tai nạn hạt nhân có khả năng gây ra hậu quả nghiêm trọng”. Theo AP, dự kiến, Tổng giám đốc IAEA Grossi sẽ đến thăm nhà máy điện hạt nhân Kursk của Nga vào tuần tới. Ông Mikhail Ulyanov, Đại diện thường trực của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo) đánh giá chuyến thăm của người đứng đầu IAEA sẽ là bước đi quan trọng và kịp thời.