Lễ đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa Phi Vật thể Quốc gia "Lễ hội điện Huệ Nam"

Lễ hội truyền thống điện Huệ Nam (tên dân gian là điện Hòn Chén) được tổ chức tại địa điểm chính là điện Huệ Nam, tọa lạc tại làng Hải Cát, phường Long Hồ, thành phố Huế.

Ngày 30/3, tại di tích Nghinh Lương đình, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế tổ chức Lễ đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa Phi Vật thể Quốc gia “Lễ hội điện Huệ Nam.”

Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế Phan Thanh Hải cho biết trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, Lễ hội điện Huệ Nam vẫn được tổ chức theo các nghi thức cổ truyền mang đậm bản sắc văn hóa dân gian Việt Nam. Đây cũng là dịp mà nét đẹp thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt (Di sản Văn hóa Phi Vật thể đã được UNESCO ghi danh) được thể hiện một cách độc đáo.

Huế vinh dự và tự hào khi có thêm một di sản được đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa Phi Vật thể Quốc gia. Đây là di sản chung của cộng đồng, do cộng đồng nắm giữ và chung tay bảo vệ, phát huy giá trị bền vững.

Thời gian tới, thành phố Huế sẽ quyết tâm bảo tồn, phát huy và lan tỏa hơn nữa giá trị của Di sản phi vật thể quốc gia: “Lễ hội điện Huệ Nam” trong bối cảnh xã hội đương đại.

Lễ hội truyền thống điện Huệ Nam (tên dân gian là điện Hòn Chén) được tổ chức tại địa điểm chính là điện Huệ Nam, tọa lạc tại làng Hải Cát, phường Long Hồ, thành phố Huế. Đây là một lễ hội dân gian nhưng lại pha trộn yếu tố văn hóa cung đình rất độc đáo của xứ Huế.

Trải qua quá trình hình thành, phát triển lâu dài, lễ hội ngày càng thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham dự.

Giai đoạn đầu, lễ hội chỉ diễn ra trong phạm vi điện Huệ Nam, sau có sự tham gia của dân làng Hải Cát và dần dần phổ biến rộng rãi trong nhân dân.

Ngày nay, Lễ hội truyền thống điện Huệ Nam mang sắc thái của các Thánh môn đệ tử thờ Mẫu ở Việt Nam, trở thành sản phẩm văn hóa tiêu biểu cho vùng đất Huế và lan tỏa mạnh mẽ đến nhiều vùng miền trong cả nước.

Lễ hội được tổ chức đều đặn một năm hai lần vào tháng Ba và tháng Bảy Âm lịch.

Lễ hội với các hình thức quan trọng là lễ cung nghinh Thánh Mẫu và chư vị tại Thánh đường 352 Chi Lăng thông qua nghi lễ rước bằng đường bộ, đường thủy, lễ Cáo yết, lễ Chánh tế tại điện Huệ Nam và đình làng Hải Cát; sinh hoạt tín ngưỡng, thực hiện nghi lễ hầu đồng trên các bằng án.

Lễ hội truyền thống này đã đưa mọi người xích lại gần nhau hơn, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc.

Lễ hội điện Huệ Nam là một hình thức sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng dân gian, nhằm thỏa mãn những nhu cầu văn hóa tâm linh, tín ngưỡng và góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa của địa phương.

Lễ hội là sự biểu thị đức tin của con người trong không gian tâm linh, nhằm bày tỏ đạo lý “uống nước nhớ nguồn,” lòng ngưỡng vọng với thần linh bằng các hoạt động đáp tạ cụ thể, tạo nên phương tiện kết nối giữa con người với thế lực siêu nhiên.

Những nghi thức như lễ cung nghinh Thánh Mẫu và chư vị, lễ cáo yết, lễ chánh tế, hầu đồng cũng như những lễ vật mà con người dâng lên Thánh Mẫu là những sản vật do chính họ làm ra từ hoạt động trồng trọt, chăn nuôi hoặc đánh bắt được,… là minh chứng sinh động của sự kính trọng thánh môn đệ tử đối với đấng thần linh. Thông qua phần hội, ranh giới giữa thần linh với người trần có sự xích lại gần nhau hơn.

Những hình thức như lễ tế cổ truyền, rước Mẫu, hát văn, hầu đồng được thể hiện trong lễ hội điện Huệ Nam được coi là một bảo tàng sống lưu giữ lịch sử, văn hóa qua thời gian. Đó là kho tàng truyền thuyết, huyền thoại gắn liền với các vị Thánh Mẫu và chư vị trong tín ngưỡng thờ Mẫu; là môi trường sống của những hình thức tế lễ, diễn xướng với âm nhạc, ca múa, các hình thức, trang trí, các quan niệm nhân sinh, ẩm thực, cách mặc truyền thống của người Việt.

Với những giá trị độc đáo, ngày 10/12/2024, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 3981/QĐ-BVHTTDL đưa Lễ hội truyền thống “Lễ hội điện Huệ Nam” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia./.