Thói “cam chịu” của NTD Việt Nam có căn nguyên lịch sử là sống quá lâu trong thời kỳ bao cấp với số lượng hàng tiêu dùng tối thiểu; riêng NTD tỉnh ta, nhất là đồng bào vùng sâu, vùng cao, vùng dân tộc, trình độ dân trí chưa cao, trình độ tiêu dùng còn nhiều hạn chế, chưa tiếp cận được với phong cách tiêu dùng hiện đại, lại chịu ảnh hưởng của các mặt hàng tiêu dùng tồn kho, kém chất lượng, thậm chí hàng giả, hàng nhái nhập lậu…nên hình thành tâm lý “chấp nhận”. Nay Luật bảo vệ quyền lợi NTD đi vào cuộc sống, liệu họ có thay đổi nhận thức và đứng lên bảo vệ quyền lợi của chính mình? Điều đó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuyên truyền phổ biến nhiều hơn Luật bảo vệ quyền lợi NTD, trong đó nhấn mạnh 8 quyền cơ bản của NTD; tăng cường kiểm tra kiểm soát chống hàng lậu hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng…cần phải được thực hiện một cách kiên trì. Trong đó, cần nâng cao vai trò của Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi NTD, để nó trở thành một tấm “lá chắn” bảo vệ người dân một cách hữu hiệu.
LSO-Tọa lạc bên đường Lý Thái Tổ, tòa nhà số 9A- trụ sở của Sở Công thương có bố trí 1 phòng tại tầng 1 làm văn phòng của Hội tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (NTD). Song từ khi có văn phòng chẳng thấy NTD nào đến kiến nghị hoặc đề nghị vấn đề gì liên quan đến quyền lợi của họ…
Trao đổi với chúng tôi, Phó Văn phòng Sở Công thương kiêm Chánh văn phòng Hội cho biết, Hội tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi NTD Lạng Sơn được thành lập từ cuối năm 2008 theo Quyết định của UBND tỉnh và tổ chức đại hội vào đầu năm 2009 với trên 60 hội viên, gồm đại diện các ngành như Sở Công thương, Tư pháp, Chi cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Sở KH&CN, Sở Nông nghiệp &PTNT, Quản lý thị trường, một số công ty cổ phần và các cá nhân…
Hơn 2 năm qua, hội đã làm nhiều việc như tổ chức các cuộc hội thảo, tuyên truyền về Pháp lệnh Bảo vệ quyền lợi NTD, phổ biến các kiến thức cho các đối tượng NTD; phối hợp với Trung ương Hội Bảo vệ quyền lợi NTD Việt Nam tham gia chương trình nâng cao nhận thức cho NTD về rau an toàn…Phải nói rằng, cho dù hoạt động kiêm nhiệm, song các thành viên của hội, nhất là các ủy viên Ban chấp hành hội hoạt động khá tích cực trong việc tuyên truyền bảo vệ NTD. Tuy nhiên hiệu quả vẫn chưa được như mong muốn.
Nếu như ở Hà Nội và các thành phố lớn, mỗi ngày có hàng chục đơn thư gửi đến văn phòng bảo vệ quyền lợi NTD và cán bộ văn phòng khá vất vả trong tiếp cận các đơn vị doanh nghiệp dịch vụ- nơi cung ứng hàng hóa, hoặc kiến nghị đối với các cơ quan chức năng giải quyết quyền lợi hợp pháp chính đáng cho NTD, thì ở tỉnh ta lại không như vậy. Đồng chí Chánh văn phòng hội cho biết, từ khi thành lập hội đến nay đã hơn 2 năm, song chưa hề nhận được 1 lá đơn nào hoặc tiếp một công dân nào đến đề nghị được giúp đỡ. Không phải là tất cả các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, cung ứng dịch vụ hàng hóa trên địa bàn đều chấp hành nghiêm chỉnh, cũng không phải là NTD Lạng Sơn không mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng hoặc được bảo hành, cung cấp linh kiện phụ kiện đầy đủ.
Nhiều người cho rằng, do vị trí là tỉnh biên giới, người tiêu dùng Lạng Sơn đã quen mua hàng hóa trôi nổi, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Tâm lý ham hàng rẻ và thói quen với sự “thuận lợi” đã khiến họ mặc nhiên chấp nhận sự rủi ro khi mua hàng hóa. Một số trường hợp có mua hàng “chính hãng”, họ cũng không để ý đến ngày sản xuất, thời hạn sử dụng, điều kiện bảo hành, các linh phụ kiện kèm theo…nhiều “thượng đế” còn không cần phiếu bảo hành của nhà sản xuất. Đến khi có “trục trặc”, người “dễ dãi” thì mang ra hiệu để…sửa, người kỹ tính hơn thì mang đến cơ sở cung cấp yêu cầu chỉnh sửa, thay thế, hoặc đổi- nếu hàng hóa có giá trị không lớn. Thậm chí nhiều khách hàng mua phải đồ “rởm” không dùng được đành…bỏ và coi đó là bài học cho chính mình. Nhiều hình thức quảng cáo, khuyến mại, bán hàng đa cấp tràn lan đã gây tổn thất không nhỏ cho nhiều gia đình. Cũng tâm lý thích rẻ và sự thuận tiện mà NTD Lạng Sơn không xem chất lượng hàng hóa làm trọng. Cửa hàng rau sạch cạnh chợ Đông Kinh thường bị ế ẩm bởi người tiêu dùng cho rằng giá cao hơn “giá chợ”, trông lại không được “ngon” như rau chợ…Đến khi mua rau chợ về nhà ngửi thấy mùi thuốc trừ sâu mới “tá hỏa”rằng mình đã quá ham rẻ mà rước mầm họa về nhà.
Thói “cam chịu” của NTD Việt Nam có căn nguyên lịch sử là sống quá lâu trong thời kỳ bao cấp với số lượng hàng tiêu dùng tối thiểu; riêng NTD tỉnh ta, nhất là đồng bào vùng sâu, vùng cao, vùng dân tộc, trình độ dân trí chưa cao, trình độ tiêu dùng còn nhiều hạn chế, chưa tiếp cận được với phong cách tiêu dùng hiện đại, lại chịu ảnh hưởng của các mặt hàng tiêu dùng tồn kho, kém chất lượng, thậm chí hàng giả, hàng nhái nhập lậu…nên hình thành tâm lý “chấp nhận”. Nay Luật bảo vệ quyền lợi NTD đi vào cuộc sống, liệu họ có thay đổi nhận thức và đứng lên bảo vệ quyền lợi của chính mình? Điều đó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuyên truyền phổ biến nhiều hơn Luật bảo vệ quyền lợi NTD, trong đó nhấn mạnh 8 quyền cơ bản của NTD; tăng cường kiểm tra kiểm soát chống hàng lậu hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng…cần phải được thực hiện một cách kiên trì. Trong đó, cần nâng cao vai trò của Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi NTD, để nó trở thành một tấm “lá chắn” bảo vệ người dân một cách hữu hiệu.
Minh Hồng
Ý kiến ()