Làng nông nghiệp 'hút' khách quốc tế

Được hình thành cách đây hơn 400 năm, làng rau Trà Quế không chỉ nổi tiếng về trồng rau hữu cơ mà còn là điểm đến du lịch bình yên, hấp dẫn, góp phần tạo lên một di sản Hội An nên thơ, đầy sắc màu.

Hơn 400 năm trồng rau sạch

Sau những ngày dài mưa dầm tại miền Trung, những tia nắng ấm đã dần đến với làng rau Trà Quế (TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam) báo hiệu mùa đang Xuân đang tới. Trong làn sương mai, bà con làng rau tấp nập ra đồng vun xới, chăm sóc những luống rau non, cung cấp cho thị trường mùa Tết.

Theo các bô lão trong làng, danh xưng đầu tiên của làng là Nhự Quế, nghĩa là mùi thơm của rau như mùi hương cây quế.

Đến đầu thế kỷ 18, vua triều Nguyễn có lần du ngoạn trên sông Đế Võng, nghe tiếng làng có nhiều loại rau lạ nên ghé vào thăm và thưởng thức các món ăn ở đây. Đặc biệt có loại rau vị cay giống quế và thơm như hoa trà, nên vua cải sửa danh xưng Nhự Quế thành Trà Quế, lưu truyền cho đến tận hôm nay.

Làng rau Trà Quế hiện trồng trên 20 chủng loại rau và gia vị. Đặc biệt, húng, é, tía tô ở đây có mùi vị thơm ngon đặc trưng. Khi trộn lẫn các loại rau với nhau, sẽ hội tụ đủ 5 vị cay, chua, ngọt, đắng, chát. Chính hương vị đặc biệt ấy mà rau Trà Quế đã góp phần làm nổi tiếng các món ăn dân dã đặc sắc như cao lầu, mỳ Quảng - những món ẩm thực được công nhận Di sản phi vật thể quốc gia.

Tay thoăt thoắt xới đất, chuẩn bị rau vụ Tết, bà Lê Thị Bình (60 tuổi), người dân làng rau Trà Quế chia sẻ, từ 10 tuổi bà đã theo mẹ ra cánh đồng rau này và gắn bó với nghề trồng rau hơn 50 năm qua.

"Làng Trà Quế là nơi đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hòa, thêm vào đó là sự kết hợp nguồn rong từ đầm Trà Quế và sông Đế Võng với các loại phân hữu cơ khác, như bánh dầu, phân chuồng... đã góp phần để rau làng Trà Quế có hương vị riêng, khác biệt", bà Bình chia sẻ.

Dù đã 81 tuổi, nhưng vẫn rất tinh anh, cụ Nguyễn Thị Xiêm cho hay, cụ đã "bám làng" trồng rau ngót nghét trên 65 năm.

"Người làng rau Trà Quế tự hào vì sống nhờ nghề trồng rau sạch, và nghề đã mang lại cho làng danh tiếng, khẳng định thương hiệu làng nghề. Bên cạnh trồng rau, giờ nông dân ở làng có thêm nghề hướng dẫn viên giúp du khách trải nghiệm quy trình trồng rau, như xới đất, ủ rong làm phân bón, tưới nước, rồi cùng thu hoạch và chế biến các món từ rau… giúp người dân nơi đây có thêm thu nhập, thêm động lực gắn bó với nghề", cụ Xiêm vui vẻ bộc bạch.

Để bảo tồn và phát triển làng nghề, từ bao đời nay, người dân làng Trà Quế đã có hương ước, quy định tất cả các hộ dân tham gia sản xuất rau phải luôn đưa phương châm "Vì an toàn của người sử dụng lên hàng đầu", tuyệt đối trồng và chăm sóc rau theo hướng hữu cơ, không sử dụng hóa chất, thuốc kích thích trong trồng trọt và bảo quản; sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo liều lượng quy định của ngành nông nghiệp; ưu tiên sử dụng các dung dịch phòng, chống sâu bệnh được chế biến theo các phương pháp truyền thống từ các nguyên liệu tự nhiên, như ớt cay, tỏi, gừng, bạc hà...

Làng du lịch tốt nhất thế giới hút khách

Làng rau Trà Quế có 202 hộ dân với 326 nông dân canh tác trên diện tích 18 ha. Bình quân mỗi năm làng cung ứng cho thị trường khoảng 1.000 tấn rau sạch các loại. Năm 2024 làng rau đã đón hơn 30.000 lượt du khách ghé thăm.

Hiện Trà Quế là điểm đến yêu thích của rất nhiều du khách quốc tế. Khách đến làng rau sẽ được trực tiếp tham quan, trải nghiệm việc làm nông, như cuốc đất, trồng rau, tưới nước cùng nông dân, khám phá những giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo của một làng quê.

Thích thú trước vẻ đẹp bình dị của làng rau, chị Ana, du khách từ Australia chia sẻ: "Khung cảnh bình yên của làng tạo cho chúng tôi cảm giác được thư giãn, thoải mái. Đặc biệt, việc được trực tiếp tham gia vào các hoạt động trải nghiệm trồng rau, tưới nước để lại những ấn tượng thú vị kỳ nghỉ lễ năm nay của gia đình tại Hội An".

"Tôi rất thích công việc chăm sóc rau vì tôi là người thích nấu ăn, tìm hiểu về ẩm thực. Tôi đặc biệt ấn tượng với món mỳ Quảng, bánh xèo, trong đó rau Trà Quế làm nên hương vị rất thơm, rất khác biệt, không nơi nào có", chị Kim Woojin, du khách từ Hàn Quốc chia sẻ sau khi trải nghiệm việc làm nông ở làng rau Trà Quế.

Ông Nguyễn Văn Lanh, Phó Chủ tịch UBND TP. Hội An cho biết, thành phố định hướng phát triển du lịch xanh, trong đó làng Trà Quế đã đưa vào ứng dụng mô hình làng du lịch dựa vào cộng đồng; gắn quá trình lao động, sản xuất của người dân với hoạt động du lịch-dịch vụ nhằm tạo ra các sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn.

Thành phố đã triển khai hoạt động hướng dẫn tham quan tại làng rau Trà Quế. Nhiều ý tưởng của người địa phương cũng được áp dụng và nhận được sự quan tâm của du khách, như: Dịch vụ lưu trú homestay, chương trình "một ngày làm nông dân", "dạy nấu ăn và thưởng thức ẩm thực làng rau", "du lịch nghỉ dưỡng và phục hồi sức khỏe"… mang đến cơ hội hưởng lợi cho người dân trong làng và các vùng lân cận.

Hội An cũng đã đầu tư nhiều hạng mục hạ tầng thiết yếu, như bãi đỗ xe, đường giao thông, nhà đón tiếp, điểm dừng chân, mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng du lịch, ngoại ngữ, kỹ năng mềm cho người dân nhằm nâng cao chất lượng phục vụ du khách.

"Giải thưởng 'Làng du lịch tốt nhất' trong năm qua từ UN Tourism là 'quả ngọt', cũng là cơ hội để làng rau Trà Quế vững bước ra thế giới và từng bước trở thành điểm sáng của du lịch Việt Nam, cũng là động lực để bà con dân làng Trà Quế tiếp tục gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử, để gìn giữ làng rau mãi xanh", Phó Chủ tịch UBND TP. Hội An cho biết.

Ngày 15/11/2024, làng rau Trà Quế đã được Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc (UN Tourism) vinh danh là một trong những "Làng du lịch tốt nhất thế giới" - đại diện duy nhất của Việt Nam đạt giải này năm 2024.

Sau khi đánh giá hơn 260 hồ sơ đăng ký từ 60 quốc gia, UN Tourism đã ghi nhận tài nguyên văn hóa, thiên nhiên phong phú và nổi bật của làng rau Trà Quế, cùng những cam kết và hành động của làng tuân thủ 3 trụ cột chính về phát triển du lịch bền vững.