Lắng nghe và tôn trọng ý kiến của giáo viên trong việc lựa chọn sách giáo khoa mới

Năm học 2022-2023, cả nước tiếp tục thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới ở lớp 3, 7 và 10. Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo đã phê duyệt danh mục sách giáo khoa để các địa phương lựa chọn sử dụng trong nhà trường. Để SGK đến được tay học sinh và giáo viên sẽ còn rất nhiều khâu từ việc lựa chọn sách đến khâu tập huấn sử dụng sách giáo khoa mới, rồi in ấn, xuất bản…

Ngày 22/2, Báo Lao Động tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Sách giáo khoa cho năm học mới”. Công tác chuẩn bị triển khai chương trình, chọn sách giáo khoa đang được các địa phương thực hiện ra sao. Những kiến nghị để các địa phương, cơ quan quản lý thực hiện các nhiệm vụ trên bảo đảm đúng tiến độ, để sách giáo khoa đến được tay học sinh trước thềm năm học mới được đưa ra bàn luận tại tọa đàm.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa cho biết: Trong thời gian qua, qua triển khai giám sát tại các địa phương, các cơ sở giáo dục đều rất chủ động trong việc triển khai chương trình sách giáo khoa mới. Về khâu biên soạn, qua thời gian đầu chúng ta đã rút kinh nghiệm sách giáo khoa lớp 1 để làm sao nội dung đưa vào sách giáo khoa vừa bảo đảm mục tiêu của chương trình nhưng cũng giảm thiểu thấp nhất “sạn”. Bởi tính chuẩn mực trong sách giáo khoa là một trong những yếu tố phải đặt lên trên hết. Qua báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, về cơ bản các địa phương lựa chọn sách giáo khoa theo hướng dẫn của Bộ. Tuy nhiên vẫn có những nơi còn máy móc như chỉ chọn một bộ sách theo quan điểm xã hội hóa. Khi xác định sách giáo khoa là tài liệu thì cần tôn trọng đăng ký từ các cơ sở giáo dục.

Chuẩn bị mọi điều kiện để đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới, Phó Hiệu trưởng Trường THCS và THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm (Cầu Giấy, Hà Nội) Hà Ngọc Thủy chia sẻ: Trong những năm qua, nhà trường đã xây dựng chương trình bồi dưỡng giáo viên, đào tạo đội ngũ giáo viên để có thể sẵn sàng đáp ứng được chương trình sách giáo khoa mới. Song song là tập huấn các thầy giáo, cô giáo về phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Đồng thời, bổ sung về đội ngũ giáo viên để dạy những môn học mới của chương trình như giáo dục thể chất, kỹ năng sống, hoạt động trải nghiệm.

Bên cạnh đó, nhà trường đã chủ động nghiên cứu chương trình, trong đó cụ thể hoá những nội dung và phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực của người học. Đó là tổ chức dạy theo hướng mở và tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào quá trình xây dựng bài học theo cách học sinh đóng vai thầy cô, phát huy sự hứng thú, hợp tác nhóm và năng lực sử dụng công nghệ thông tin nhạy bén.

Liên quan đến việc tôn trọng ý kiến giáo viên – những người hiểu rõ ưu điểm của từng bộ sách, năng lực của từng học sinh, sẽ trực tiếp triển khai thực hiện chương trình, sách giáo khoa mới, cô giáo Phan Hồng Hạnh, giáo viên Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội) cho biết: Việc tôn trọng ý kiến của giáo viên trong lựa chọn sách giáo khoa mới là vô cùng quan trọng. Trên thực tế, đặc điểm của học sinh các vùng miền không giống nhau cũng như điều kiện về cơ sở vật chất, điều kiện kinh tế của các địa phương cũng khác nhau. Vì vậy, giáo viên là người nắm bắt rất rõ tâm lý của học sinh, đặc điểm năng lực của từng học sinh và cũng là người tiếp cận trực tiếp các bộ sách giáo khoa, giáo viên sẽ chủ động tiếp cận, chọn lọc nội dung kiến thức phù hợp của các bộ sách giáo khoa để giảng dạy cho các em. Vì vậy, giáo viên chính là kênh tham mưu rất tốt cho UBND cấp tỉnh, các Sở, ban ngành, thành phố để đưa ra quyết định sáng suốt nhất.

Hoàn toàn ủng hộ ý kiến của các giáo viên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa cho biết: Giáo viên là những người trực tiếp đứng lớp nên cần lắng nghe và tôn trọng. Bởi họ là những người sử dụng hàng ngày và truyền tải kiến thức để đáp ứng nhu cầu của chương trình.

Khi Quốc hội quyết định điều chỉnh việc lựa chọn sách giáo khoa từ các cơ sở giáo dục sang UBND các tỉnh đã có những tính toán. Quy trình cũng từ tôn trọng lựa chọn từ các giáo viên rồi tổng hợp đưa về Sở Giáo dục và Đào tạo. Sau đó, hội đồng lựa chọn sách giáo khoa sẽ nghiên cứu và tham vấn để có ý kiến tốt nhất. Qua theo dõi, nhiều địa phương đã lựa chọn sách trên từng môn học. Đây chính là cơ hội cho các thầy cô, các Hội đồng giáo dục ở các trường chọn cuốn sách phù hợp nhất.

Tuy nhiên cũng có một số nơi khác còn máy móc. Bộ Giáo dục và Đào tạo nên rà soát và hướng dẫn cụ thể hơn để các địa phương trong quá trình chọn sách giáo khoa lớp 3, 7, 10 tới đây cần hiểu một cách linh hoạt trên hướng dẫn của Bộ và trên nền tôn trọng ý kiến cơ sở.

Để công tác lựa chọn sách giáo khoa, tập huấn giáo viên… bảo đảm chất lượng, đúng tiến độ, theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa, trước hết, lãnh đạo các địa phương cần đẩy nhanh tiến độ lựa chọn sách giáo khoa, bảo đảm đủ các bước nhưng tiến độ phải nhanh. Bởi đây là căn cứ để các nhà xuất bản căn cứ để phát hành. Có như vậy mới đưa sách tới các thầy các cô trong quá trình triển khai hoạt động tập huấn.

Ngoài ra, lường trước được tình hình dịch, việc tập huấn trực tiếp sẽ gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, các địa phương cần có phương án tập huấn trực tiếp và trực tuyến đan xen, đạt được hiệu quả cao, nhất là tại vùng sâu vùng xa, vùng “lõm sóng”.

Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo, cần có văn bản đánh giá về việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới trong những năm vừa qua để có những bài học kinh nghiệm cho năm học mới. Những cách làm hay, sáng tạo ở các địa phương cần được chia sẻ. Từ đó, lựa chọn và quyết định chọn sách giáo khoa ở các địa phương có sự đồng bộ, khuyến khích xã hội hoá sách giáo khoa và có được kết quả triển khai sách giáo khoa mới đúng như mục tiêu đề ra.