Làm sống lại những di sản của nhạc sĩ Văn Cao

100 bức tranh, 100 bìa sách

Là một trong những cây đại thụ của nền âm nhạc Việt Nam, ca khúc “Tiến quân ca” sau này trở thành Quốc ca, nhạc sĩ Văn Cao đã để lại một di sản đồ sộ, gồm cả âm nhạc, thi ca và hội họa.

Một phần của những di sản ấy sẽ hiện diện trong chuỗi sự kiện tưởng nhớ nhạc sĩ, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông (15/11/1923-15/11/2023), gồm tranh vẽ minh họa, vẽ bìa sách, những ca khúc đặc sắc, tiêu biểu nhất của nhạc sĩ… cùng những di sản tinh thần vô giá còn lại trong trái tim, tâm hồn người ở lại. Đó là những ký ức, những câu chuyện, thậm chí là những cảm xúc… của gia đình, người thân, của những bạn bè văn nghệ sĩ, cũng như những nghiên cứu, tìm tòi của các nhà nghiên cứu… trong buổi tọa đàm khoa học với chủ đề “Thế giới Nhạc, Thơ, Họa của Văn Cao”.

Những ngày này, họa sĩ Văn Thao, con trai của nhạc sĩ Văn Cao đang tất bật hoàn tất những khâu cuối cùng cho nội dung triển lãm tranh minh họa và bìa sách. Ông rất xúc động khi những di sản hội họa của cha mình được giới thiệu tới công chúng vào đúng dịp kỷ niệm ngày sinh của nhạc sĩ.

Họa sĩ Văn Thao cho biết, triển lãm trưng bày tranh minh họa sẽ giới thiệu khoảng 100 bức tranh minh họa cùng một số bìa báo và tác phẩm tranh sơn dầu của nhạc sĩ Văn Cao.

Nhạc sĩ Văn Cao bắt đầu vẽ minh họa từ năm 1945. Ông từng vẽ minh họa cho nhiều tờ báo, như tờ Độc Lập, hai tờ báo của Hải Phòng là Quân Bạch Đằng và Gió Biển. Sau này, ông vẽ minh họa nhiều cho báo Văn Nghệ, Lao Động, Độc Lập, Đại Đoàn kết và Người Hà Nội. Ông cũng là người vẽ bìa báo xuân cho các tờ Độc Lập (năm 1963), Lao Động (1982), Văn Nghệ (1982)…

Họa sĩ Văn Thao chia sẻ về triển lãm tranh minh họa của cha mình. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Trong ký ức của họa sĩ Văn Thao, nhạc sĩ Văn Cao là người mở đường cho một trường phái minh họa và đồ họa. Tranh minh họa của nhạc sĩ Văn Cao đã thoát ra khỏi khung của tác phẩm được minh họa, như một phác thảo tranh. Họa sĩ Văn Thao cũng cho biết, cha ông từng nói, sau này có điều kiện sẽ chọn một số bức để hoàn thiện. “Các tác phẩm minh họa được cụ coi là nửa bức tranh, cho nên đều ký tên Văn, tức là một nửa cái tên của mình”. Sau này những minh họa của nhạc sĩ trên báo Văn Nghệ và nhiều tờ báo khác đã được giới nghệ thuật đánh giá rất cao.

Ngoài ra còn có khoảng 100 phiên bản bìa sách của nhà sưu tầm Nguyễn Bình Phương cũng được giới thiệu trong chuỗi hoạt động. Những bìa sách này, ước tính có hàng trăm bìa, theo họa sĩ Văn Thao, được nhạc sĩ Văn Cao vẽ tay hoàn toàn để phục vụ các nhà xuất bản trong một thời kỳ dài. Họa sĩ Văn Thao cho biết, bìa sách của nhạc sĩ Văn Cao cũng mang dấu ấn và phong cách riêng. Đặc biệt, trong số các bìa sách có những tác phẩm nổi tiếng, như tập thơ “Hương cây – Bếp lửa” của hai nhà thơ Lưu Quang Vũ và Bằng Việt in năm 1968.

Những ký ức về nhạc sĩ tài hoa

Tâm điểm của chuỗi hoạt động là tọa đàm khoa học với chủ đề “Thế giới Nhạc, Thơ, Họa của Văn Cao” với khoảng 20 tham luận của các học giả, nhà nghiên cứu, văn nghệ sĩ và gia đình nhạc sĩ Văn Cao. Cuộc tọa đàm sẽ hội tụ cả ba lĩnh vực âm nhạc, văn học và mỹ thuật, như những di sản mà nhạc sĩ Văn Cao để lại.

Họa sĩ Văn Thao kể về người cha kính yêu của mình.

Ngoài ra, một cuộc trò chuyện nhỏ, giống như một cuộc hàn huyên ôn lại những ký ức về nhạc sĩ tài hoa này sẽ diễn ra ngay trước thềm buổi lễ kỷ niệm, vào chiều 6/11, với sự tham gia của PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật Trung ương; nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam; họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, và PGS.TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam.

Những di sản của nhạc sĩ về thơ ca, mỹ thuật như nhiều chuyên gia từng đánh giá, đủ đưa tên tuổi của Văn Cao lên hàng đầu chính những lĩnh vực đó. Thế nhưng, với nhiều khán giả yêu mến Văn Cao, đặc biệt là những người trẻ, đây sẽ là lần đầu tiên họ được chứng kiến những tinh hoa mà ông để lại ngoài âm nhạc.