Lãi suất huy động tăng, tiền gửi nhàn rỗi ‘ồ ạt’ quay lại ngân hàng

Tiền gửi dân cư tiếp tục duy trì đà tăng trong tháng Hai, đạt 5,46 triệu tỷ đồng, tăng hơn 56.400 tỷ đồng so với cuối tháng Một và tăng hơn 159.600 tỷ đồng so với cuối năm 2021.

Từ đầu năm đến nay nhiều ngân hàng thương mại cổ phần đã tăng từ 0,3%-0,7% lãi suất huy động các kỳ hạn 6 tháng trở lên nên nguồn tiền nhàn rỗi của người dân đã quay trở lại hệ thống ngân hàng khi tăng trưởng tiền gửi 2 tháng đầu năm lớn hơn cả năm 2021. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cũng lo ngại lãi suất cho vay khó giữ được “bình tĩnh” trước nhu cầu vốn ngày càng tăng cao để phục vụ nhu cầu sản xuất kinh doanh.

Niềm tin giúp ổn định nền kinh tế

Ngân hàng Nhà nước vừa công bố số liệu về tổng phương tiện thanh toán, tiền gửi của khách hàng tại hệ thống tổ chức tín dụng đến cuối tháng 2/2022.

Cụ thể, tổng phương tiện thanh toán cuối tháng Hai đạt hơn 13,6 triệu tỷ đồng, tăng 1,81% so với cuối năm 2021. Tiền gửi của khách hàng đạt hơn 1,1 triệu tỷ đồng, tăng 1,38% so với đầu năm. Mức tăng trưởng này chủ yếu đến từ nhóm khách hàng dân cư.

Tiền gửi dân cư tiếp tục duy trì đà tăng trong tháng Hai, đạt 5,46 triệu tỷ đồng, tăng hơn 56.400 tỷ đồng so với cuối tháng Một và tăng hơn 159.600 tỷ đồng so với cuối năm 2021 (tăng 3,01%). Có thể thấy mức tăng này còn cao hơn mức tăng trưởng tiền gửi của người dân trong năm 2021 là 158.623 tỷ đồng.

Ở chiều ngược lại, tiền gửi của các tổ chức kinh tế ghi nhận giảm 0,16% so với cuối năm 2021, tương đương giảm 8.869 tỷ đồng. Trước đó, trong tháng Một, tiền gửi của tổ chức kinh tế sụt giảm hơn 68.000 tỷ đồng chủ yếu do yếu tố mùa vụ khi đây là thời điểm các doanh nghiệp thực hiện chi trả tiền lương, thưởng cho người lao động.

Các chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng việc tiền nhàn rỗi đổ về ngân hàng ngay những tháng đầu năm có thể là do các tổ chức tín dụng đã đẩy mạnh thu hút tiền gửi từ tháng 12/2021 bằng việc tăng lãi suất huy động dành cho các khách hàng cá nhân và tung nhiều chương trình ưu đãi dành cho người gửi tiết kiệm.

Theo quan sát, lãi suất tại nhiều ngân hàng đã tăng 0,3%-0,7% trong 3 tháng trở lại đây, mặt bằng được nâng lên đáng kể.

Xét về mức lãi suất huy động cao nhất tại mỗi ngân hàng, Techcombank đang dẫn đầu với 7,8%/năm. Tiếp sau đó là Ngân hàng Sài Gòn với 7,6%/năm, Ngân hàng Nam Á 7,4%/năm. ACB, MSB hay VietCapitalBank cũng có mức lãi suất cao nhất từ 7%-7,1%/năm… Tuy nhiên để được hưởng mức lãi suất này tại một số ngân hàng, khách hàng cần đáp ứng điều kiện gửi tiền từ vài trăm tỷ đồng trở lên.

Theo các chuyên gia kinh tế, động thái tăng lãi suất tiền gửi ở các ngân hàng trong giai đoạn này là dễ hiểu khi nhu cầu vay vốn đang tăng cao. Tính từ đầu năm đến hết 31/3, tín dụng tăng 5,04%, cao gấp 2,3 lần so với cùng kỳ năm trước. Con số này phản ánh nhu cầu về vốn đang tăng mạnh trở lại để phục vụ sản xuất kinh doanh sau thời gian dài đình trệ vì dịch bệnh, đồng thời cũng lý giải phần nào cho áp lực thanh khoản kể trên, đẩy lãi suất liên ngân hàng và lãi suất huy động liên tiếp nhích tăng.

Lãi suất cho vay có gặp thách thức?

Việc lãi suất huy động tăng ở một số kỳ hạn và lạm phát có xu hướng tăng khiến doanh nghiệp lo ngại lãi suất cho vay sẽ tăng theo. Đã có doanh nghiệp tỏ ra lo lắng khó sẽ chồng khó bởi ngoài việc lãi suất cho vay có khả năng sẽ tăng thì kênh huy động bằng trái phiếu doanh nghiệp cũng sẽ ngày một siết chặt, tâm lý của nhà đầu tư trở nên e dè hơn sau những ồn ào của Tập đoàn Tân Hoàng Minh vừa qua.

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Giám đốc một công ty sản xuất bao bì tại Hải Dương cho biết nhu cầu về bao bì giấy trên thị trường gia tăng trở lại nên doanh nghiệp đang tăng tốc nhập hàng để cung ứng cho các đối tác. Tuy nhiên, do nguồn tài chính gặp khó khăn vì COVID-19 nên doanh nghiệp phải tìm đến nguồn tín dụng ngân hàng nhiều hơn trước.

“Việc các ngân hàng tăng lãi suất huy động cũng khiến cho chúng tôi rất lo lắng sẽ ảnh hưởng đến lãi suất cho vay, như vậy cũng tác động đến nguồn tiền của doanh nghiệp, trong đó có cả những khoản vay cũ,” ông Sơn chia sẻ.

Báo cáo vĩ mô của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo CPI tháng Tư nhiều khả năng sẽ tiếp tục đà tăng 0,3%-0,4% so với tháng trước, tương ứng với mức tăng 2,21%-2,31% so với cùng kỳ năm trước do giá xăng dầu chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Mặc dù vậy việc giảm thuế bảo vệ môi trường góp phần làm chậm lại đà tăng giá.

Chuyên gia VCBS cho rằng áp lực lạm phát đã phần nào khiến cho Ngân hàng Nhà nước không thể quá mạnh tay trong việc duy trì trạng thái thanh khoản dồi dào. Do đó, lãi suất liên ngân hàng liên tục tăng và giữ ổn định ở mức cao trong quý 1. Các rủi ro mang tính chất địa chính trị đi kèm với xu hướng trung hoà dần chính sách tiền tệ nới lỏng là các yếu tố chính tạo nên mặt bằng lợi suất liên ngân hàng cao hơn 1%-1,2% so với cùng kỳ.

“Trong giai đoạn tới, khi quan sát được các yếu tố, sự thuận lợi đủ mạnh để kéo giảm trở lại lãi suất liên ngân hàng, chúng tôi cho rằng mục tiêu giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp cũng như nền kinh tế phục hồi sau dịch sẽ gặp thách thức lớn, tuy nhiên sẽ có độ trễ so với thời điểm tăng của lãi suất huy động,” chuyên gia VCBS nêu quan điểm.

Mặc dù vậy, các chuyên gia cho rằng, sẽ có sự phân hóa tại các ngành nghề đặc biệt giữa nhóm ưu tiên và nhóm được kiểm soát chặt chẽ tín dụng. Gần đây, Ngân hàng Nhà nước cũng đưa ra thông điệp về việc nâng cao chất lượng tín dụng và hướng dòng vốn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh, kiểm soát tín dụng vào lĩnh vực rủi ro cao như bất động sản, chứng khoán. Bên cạnh đó, định hướng giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sau dịch là mục tiêu xuyên suốt.

Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực thì cho rằng cho đến hiện tại, việc lãi suất huy động của các ngân hàng vẫn chưa tác động đến mặt bằng lãi suất cho vay.

“Để tiếp tục giảm lãi suất, hỗ trợ doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng đang cố gắng đa dạng hóa hoạt động, đặc biệt là thúc đẩy chuyển đổi số để thu hút thêm lượng tiền gửi không kỳ hạn, góp phần điều hòa chi phí huy động vốn, tiếp tục tiết giảm chi phí,” ông Lực nói./.