Lãi suất cho vay đã giảm hơn 50%

Theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước, tại Nghị quyết phiên họp thường kỳ tháng 3/2014, Chính phủ có chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu điều chỉnh giảm lãi suất các khoản cho vay cũ để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cho rằng, trong thực tế hệ thống ngân hàng đã và đang triển khai tích cực giải pháp này từ hơn hai năm qua. Theo đó, mặt bằng lãi suất cho vay mới hiện nay đã trở về bằng mức lãi suất cho vay của giai đoạn 2005-2006. Nếu so sánh với thời điểm cuối năm 2011, thì mặt bằng lãi suất cho vay hiện nay đã giảm hơn một nửa.

Theo phân tích của Vụ Chính sách, vào nửa cuối của năm 2011, mặt bằng lãi suất cho vay còn ở mức rất cao, phổ biến khoảng từ 20-25%/năm, nhiều tổ chức tín dụng lâm vào tình trạng khó khăn thanh khoản phải vay trên thị trường liên ngân hàng với lãi suất cao. Do đó, xuất hiện tình trạng tổ chức tín dụng huy động vượt trần lãi suất 14%/năm để cạnh tranh lôi kéo tiền gửi lẫn nhau… Lãi suất cho vay cao đã đẩy chi phí vay vốn tăng theo, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Trước bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã xác định mục tiêu giảm mặt bằng lãi suất, chủ động tuyên bố đưa lãi suất cho vay về mức phổ biến 17-19%/năm vào cuối năm 2011, giảm lãi suất huy động về 9-10%/năm vào cuối năm 2012; năm 2013 và 2014 tiếp tục điều chỉnh giảm nhẹ lãi suất phù hợp với diễn biến thực tế của lạm phát để hỗ trợ và tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế.

Đối với lãi suất của các khoản cho vay cũ, lãnh đạo Vụ Chính sách lý giải, đây là thỏa thuận dân sự đã được ký kết trong hợp đồng tín dụng giữa tổ chức tín dụng và khách hàng, việc điều chỉnh giảm lãi suất phải thực hiện trên cơ sở thỏa thuận, thống nhất giữa hai bên. Tổ chức tín dụng cũng phải rà soát, xem xét khả năng tài chính, chi phí vốn huy động để có căn cứ giảm lãi suất.

Để tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay vốn, từ tháng 7/2012, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu các tổ chức tín dụng giảm mặt bằng lãi suất của các khoản cho vay cũ về mức dưới 15%/năm. Nếu như vào thời điểm trước 15/7/2012, dư nợ cho vay có lãi suất trên 15%/năm chiếm tới 65,8% thì nay chỉ còn chiếm tỷ lệ rất nhỏ 5,6%. Sang năm 2013, Thống đốc tiếp tục kêu gọi các tổ chức tín dụng giảm lãi suất về dưới mức 13%/năm.

Hiện, dư nợ cho vay có lãi suất trên 13%/năm chỉ còn chiếm khoảng 17-18% trong tổng dư nợ cho vay, so với tỷ lệ 31% vào cuối tháng 6/2013. Đối với dư nợ cho vay có lãi suất trên 13%/năm, theo các ngân hàng, chủ yếu là các khoản cho vay tiêu dùng các mặt hàng có khấu hao lớn, vay tín chấp của một số công ty tài chính, các khoản cho vay trong lĩnh vực bất động sản có rủi ro cao.

Một số khoản vay trung, dài hạn của các doanh nghiệp không có khả năng phục hồi, có nguy cơ phá sản nên các ngân hàng giữ lãi suất cho vay cao để tạo động lực cho khách hàng trả nợ gốc của các khoản vay, nếu khách hàng trả được nợ gốc, một số tổ chức tín dụng sẵn sàng giảm hoặc miễn lãi cho khách hàng.