Kinh tế toàn cầu: Những mảng màu đan xen

Làn sóng mới của dịch Covid-19 làm chậm đà tăng trưởng của kinh tế thế giới, song các dự báo vẫn chỉ ra những tín hiệu khả quan. Theo báo cáo thường niên của Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và kinh doanh (CEBR), sản lượng kinh tế thế giới sẽ lần đầu tiên đạt mốc 100 nghìn tỷ USD vào năm 2022. GDP toàn cầu cũng sẽ cao hơn mức trước đại dịch.

Đây là tín hiệu tích cực đối với tăng trưởng kinh tế toàn cầu, bởi trước đó CEBR từng dự báo phải đến năm 2024, sản lượng kinh tế thế giới mới có thể chạm mốc 100 nghìn tỷ USD. Mức tăng GDP toàn cầu cao hơn dự kiến được cho là nhờ khả năng thích ứng tốt hơn với đại dịch của các nền kinh tế, khiến các biện pháp hạn chế được áp đặt trở lại gây thiệt hại ít nghiêm trọng hơn. Theo báo cáo của CEBR, Trung Quốc đang trên đà chiếm vị trí của Mỹ, trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới vào năm 2030. Ấn Ðộ vượt Pháp vào năm 2022, Anh giành lại vị trí là nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới vào năm 2023. Báo cáo cũng dự báo Ðức có thể vượt Nhật Bản về sản lượng công nghiệp vào năm 2033, trong khi Nga lọt vào tốp 10 vào năm 2036.

Trong bức tranh đa sắc của kinh tế toàn cầu, kinh tế Mỹ chịu ảnh hưởng nặng nề bởi sự hoành hành của biến thể Omicron. Ðà tăng GDP của nền kinh tế số 1 thế giới chậm lại đáng kể từ mức 6,7% của quý II/2021, do số ca mắc mới Covid-19 gia tăng và chính phủ giảm mức hỗ trợ tài chính, trong khi người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu. Việc chính phủ áp đặt thêm các biện pháp hạn chế gây ảnh hưởng hoạt động của doanh nghiệp.

Bộ Thương mại Mỹ công bố số liệu điều chỉnh cho thấy, tăng trưởng kinh tế nước này trong quý III/2021 cao hơn mức dự báo. Theo nhà kinh tế trưởng Diane Swonk của hãng kiểm toán Grant Thornton, GDP thực tế đã được điều chỉnh cao hơn, nhưng vẫn ảm đạm. Làn sóng lây nhiễm biến thể Omicron có thể gây tác động mạnh dịp cuối năm, khi nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa. Nhà kinh tế trưởng của hãng Moody’s nhận định, quy mô nền kinh tế Mỹ có thể sẽ thu hẹp vào đầu năm 2022.

Triển vọng kinh tế của khu vực đồng euro (Eurozone) được dự báo sẽ chững lại theo đà tăng của lạm phát. Theo các chuyên gia, phục hồi kinh tế của Eurozone có nguy cơ suy giảm nếu lạm phát liên tục tăng cao, khiến thu nhập người tiêu dùng giảm và các biện pháp kích thích kết thúc sớm hơn kế hoạch. Giáo sư tài chính tại Trường Kinh doanh Copenhagen cho rằng, lạm phát sẽ “ăn” vào tiền lương khiến nhu cầu tiêu dùng giảm, trong khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) có thể phải tăng lãi suất để đối phó rủi ro từ lạm phát.

Chuyên gia kinh tế tại ngân hàng HSBC cũng cho rằng, giá năng lượng tăng cao cũng sẽ làm giảm sức mua của hộ gia đình, khiến GDP có thể giảm 0,5 điểm % trong vài quý tới. Nếu tiếp tục ở mức cao sau năm 2022, lạm phát sẽ buộc ECB phải điều chỉnh chính sách, làm tăng thêm gánh nặng cho nền kinh tế và gây rủi ro về ổn định tài chính. Lạm phát tăng cao gây ra rủi ro lớn hơn so với đại dịch. Theo dự báo của phần đông các nhà kinh tế, khu vực Eurozone sẽ đạt mức tăng trưởng 4% trong năm tới, thấp hơn một chút so với mức dự báo 4,2% của ECB. Thách thức lớn nhất đối với Liên minh châu Âu (EU) là phải tìm được sự cân bằng chính sách vĩ mô, cả về tài khóa và tiền tệ, để nền kinh tế khu vực tiếp tục phục hồi mà vẫn có thể kiểm soát được lạm phát.

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của châu lục do sự xuất hiện của biến thể mới Omicron và số ca nhiễm mới gia tăng trên toàn cầu. ADB dự báo, tăng trưởng GDP của châu Á có thể đạt mức 7% trong năm 2021, giảm 0,1% so với dự báo đưa ra hồi tháng 9. Mốc tăng trưởng này cho thấy sự phục hồi kinh tế đáng kể so với mức suy giảm 0,1% trong năm 2020. ADB cũng hạ dự báo tăng trưởng GDP của khu vực châu Á trong năm 2022, từ 5,4% xuống 5,3%. Trung Quốc, nền kinh tế lớn nhất khu vực, được dự báo tăng trưởng chậm hơn, ở mức 8% trong năm 2021 và 5,3% vào năm 2022, Dự báo tăng trưởng kinh tế của Ấn Ðộ trong tài khóa (bắt đầu từ ngày 1/4/2021) bị cắt giảm còn 9,7%.

ADB cũng hạ triển vọng kinh tế của Ðông Nam Á xuống 3% trong năm 2021. Việc ADB hạ dự báo tăng trưởng của châu Á là do nhận định làn sóng lây nhiễm mới Covid-19 có thể đảo ngược kế hoạch mở cửa trở lại của một số nước và các hạn chế đi lại cũng kéo lùi tăng trưởng của các nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch. Trong khi đó, Nhật Bản nâng dự báo tăng trưởng của nước này trong tài khóa 2022 lên 3,2%, tăng mạnh so với mức 2,2% đưa ra trước đó.

Bức tranh kinh tế toàn cầu vẫn ảm đạm và có nhiều mảng màu đan xen do tác động của đại dịch. Song, những dấu hiệu phục hồi cho thấy các nền kinh tế đã thích ứng hơn với các biện pháp kiểm soát đại dịch và có thể thúc đẩy đà tăng trưởng trong trạng thái “bình thường mới”.