Kinh nghiệm từ Ðại hội Ðảng bộ cấp trên cơ sở ở TP Hồ Chí Minh

Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh có 65 đảng bộ cấp trên cơ sở, gồm 24 đảng bộ quận, huyện và 41 đảng bộ cấp trên cơ sở các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp thành phố và Trung ương đang công tác, sinh hoạt trên địa bàn thành phố. Vì thế, các bước chuẩn bị cho đại hội phải hết sức khẩn trương, để kịp tiến độ. Ngay sau khi hoàn thành Đại hội Đảng bộ 2.744 cơ sở, Ban Thường vụ Thành ủy tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các đảng bộ quận, huyện và cấp tương đương hoàn chỉnh nội dung văn kiện, công tác nhân sự và các điều kiện cần thiết khác để tổ chức đại hội. Ban Thường vụ Thành ủy lập bốn tổ công tác do các đồng chí Phó Bí thư thành ủy phụ trách chỉ đạo chuẩn bị báo cáo chính trị tại đại hội quận, huyện, cấp trên cơ sở; lập sáu tổ công tác do các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ phụ trách, chỉ đạo công tác chuẩn bị và tổ chức đại hội; chọn mười đảng bộ (năm quận, huyện và năm đảng bộ cấp trên cơ sở) để chỉ đạo thí điểm chủ trương đại hội cấp trên cơ sở trực tiếp bầu Bí thư là các Đảng bộ quận 1, 10, 11, Tân Phú, huyện Hóc Môn, Tổng công ty Công nghiệp Sài Gòn, Đảng bộ khối doanh nghiệp thương mại Trung ương (đóng ở thành phố Hồ Chí Minh), Đảng bộ các khu chế xuất, khu công nghiệp và Đảng bộ khối Dân – Chính – Đảng thành phố.

Thành ủy chỉ đạo tổ chức để đại biểu thảo luận văn kiện cấp trên trước khi tiến hành đại hội chính thức từ năm đến bảy ngày và thời gian thảo luận từ 1,5 đến hai ngày. Kết quả cho thấy tỷ lệ đại biểu tham dự khá cao (hơn 97%), ý kiến phát biểu khá phong phú, sôi nổi. Có hơn 9.400 lượt ý kiến góp ý văn kiện Đại hội XI của Đảng và hơn 8.300 lượt ý kiến góp ý Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 9.

Đại hội đảng bộ cấp trên cơ sở tổ chức thảo luận góp ý văn kiện cấp trên nghiêm túc, có chất lượng, vừa tiếp thu, quán triệt những định hướng phát triển của cấp trên, vừa tập hợp được nhiều ý kiến để Ban Thường vụ Thành ủy nghiên cứu, bổ sung văn kiện; công tác tổng hợp ý kiến đóng góp của đại biểu trong quá trình thảo luận được chuẩn bị kỹ, tập hợp đầy đủ, nên khi thông qua đại hội ít có ý kiến thảo luận thêm. Việc thảo luận và đóng góp ý kiến vào các văn kiện các cấp đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với sự nghiệp phát triển của đất nước nói chung và của thành phố nói riêng.

Việc chuẩn bị văn kiện đại hội đảng bộ cấp trên cơ sở được thực hiện đúng quy trình và hướng dẫn của Trung ương và Thành ủy; dự thảo Báo cáo chính trị được tổ chức lấy ý kiến rộng rãi tất cả đảng viên trong Đảng bộ, mặt trận, đoàn thể, đại diện nhân dân,… và góp ý của các ban, ngành thành phố; Ban Chấp hành, Ban Thường vụ cấp ủy nhiều lần thông qua nội dung tiếp thu ý kiến và được Tổ công tác Thành ủy góp ý hoàn chỉnh trước khi tổ chức đại hội. Quá trình chuẩn bị Đại hội, Ban Thường vụ Thành ủy luôn phát huy, đề cao tinh thần trách nhiệm trí tuệ tập thể các quận ủy, huyện ủy, đảng ủy cấp trên cơ sở; gợi mở cách tiếp cận để nắm bắt các khả năng, nguồn lực của địa phương, đơn vị; dân chủ trong xác định yêu cầu từ thực tiễn kinh tế – xã hội, đời sống nhân dân, an ninh quốc phòng của địa phương, hoạt động sản xuất – kinh doanh, sự nghiệp của đơn vị; đặt trong mối quan hệ với yêu cầu nâng cao chất lượng tăng trưởng, xây dựng đồng bộ kết cấu hạ tầng, phát triển nhanh, bền vững của thành phố được nêu trong dự thảo Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 9 để từng cấp ủy chuẩn bị trình đại hội cấp mình sát thực tế. Tập thể Thường trực Thành ủy nghe và cho ý kiến giải quyết những vướng mắc của một số đơn vị trọng yếu, tạo cơ sở để cấp ủy đơn vị đó xây dựng mục tiêu, nhiệm vụ. Phần lớn Báo cáo chính trị trình đại hội đều có nội dung toàn diện, khái quát, súc tích, thể hiện khá rõ nét vai trò lãnh đạo của Đảng bộ trên các mặt kinh tế – xã hội, an ninh – quốc phòng, xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, mặt trận và các đoàn thể nhân dân, mang tính tự phê bình cao; phần tổng kết đã căn cứ vào những mục tiêu, nhiệm vụ mà nghị quyết đại hội nhiệm kỳ trước đề ra; kiểm điểm những mặt làm được và chưa được, nêu nguyên nhân, rút ra những kinh nghiệm thực tiễn; trên cơ sở đó đề ra mục tiêu, nhiệm vụ, chương trình, công trình trọng điểm, có tính đột phá và các giải pháp có tính khả thi. Nhiều đảng bộ đề ra chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội, chỉ tiêu sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển mới, xây dựng khá cao, cùng với nhiều giải pháp thể hiện tâm huyết với quá trình phát triển địa phương, đơn vị năm năm tới. Báo cáo kiểm điểm cấp ủy, hầu hết nêu được vai trò, trách nhiệm lãnh đạo của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ trên các lĩnh vực, lề lối làm việc, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt cấp ủy, phong cách, phương thức lãnh đạo của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và phẩm chất đạo đức của cấp ủy; có chú trọng kiểm điểm, đánh giá việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy, các mối quan hệ của Ban Thường vụ, Thường trực cấp ủy với UBND hoặc thủ trưởng lãnh đạo cơ quan, đơn vị…

Các đại hội đảng bộ cấp trên cơ sở lần này đã thảo luận dự thảo nghị quyết của đại hội rất thiết thực. Nhiều ý kiến làm rõ nội dung nhiệm vụ, đi sâu giải pháp lãnh đạo của Đảng bộ, nhằm nâng cao chất lượng quy hoạch, quản lý quy hoạch để phát triển đô thị bền vững, chỉnh trang đô thị đối với các quận nội thành; xây dựng các khu đô thị mới đồng bộ kết cấu hạ tầng đối với các quận và huyện; nâng cao sức cạnh tranh hàng hóa, dịch vụ, phát triển mạng lưới phân phối trên cơ sở xây dựng đúng chiến lược kinh doanh của các đảng bộ doanh nghiệp; bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo chất lượng giáo dục, đào tạo, chăm sóc sức khỏe, chất lượng nguồn nhân lực, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa của nhân dân; mối quan hệ của Đảng bộ với các tầng lớp nhân dân, xây dựng Đảng bộ, chính quyền, mặt trận và các tổ chức chính trị – xã hội. Đoàn chủ tịch đại hội đã phân tích, làm rõ những điểm còn khác nhau để đại biểu biểu quyết Nghị quyết, thể hiện sinh động tính tập trung dân chủ tại các đại hội.

Công tác nhân sự đại hội được chỉ đạo chặt chẽ, bảo đảm quy trình hướng dẫn của Trung ương và Thành ủy. Trên cơ sở tiêu chuẩn cấp ủy viên, các đảng bộ bám sát quy hoạch cán bộ và kết quả đánh giá, phân loại cán bộ hằng năm, cả nhiệm kỳ; đề cao trách nhiệm của cấp ủy và cán bộ, đảng viên trong việc phát hiện, giới thiệu người tham gia cấp ủy bảo đảm công khai, minh bạch, có tính kế thừa và phát triển. Việc bầu cử tại đại hội nghiêm túc, mở rộng dân chủ, đúng quy chế, danh sách bầu cử cấp ủy có số dư hơn 19%, bầu Ban Thường vụ số dư hơn 25%. Nhờ làm tốt công tác chuẩn bị, cho nên kết quả bầu cử cấp ủy đạt khá cao, chất lượng cấp ủy được nâng lên. Người trúng cử đạt số phiếu cao nhất là 100%, thấp nhất là 51%; tỷ lệ nữ 21,75% (trong Ban Thường vụ hơn 12%); (cán bộ trẻ dưới 35 tuổi chiếm 12,43%), 69,8% là các đồng chí cấp ủy nhiệm kỳ trước tái cử; 97,79% cấp ủy nhiệm kỳ này có trình độ đại học và trên đại học, 77,2% có trình độ cao cấp lý luận hoặc cử nhân chính trị, 15,3% có trình độ lý luận chính trị trung cấp… Mười đơn vị được chọn thí điểm đại hội trực tiếp bầu bí thư đạt tỷ lệ cao nhất là 99,33%, thấp nhất là 92,76%; đại biểu đại hội các đảng bộ này thống nhất cao chủ trương thí điểm bầu trực tiếp bí thư, thể hiện mở rộng dân chủ trong Đảng, đề cao trách nhiệm đại biểu trong bầu cử.

Nhìn chung, đại hội quận, huyện, cấp trên cơ sở tại thành phố Hồ Chí Minh phát huy được tinh thần trách nhiệm, dân chủ, trí tuệ, kỷ cương, đoàn kết, đổi mới. Bước đầu rút ra một số kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức đại hội:

Thứ nhất, quán triệt sâu sắc Chỉ thị 37 – CT/T.Ư của Bộ Chính trị và các hướng dẫn của Trung ương về đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng; nắm vững mục đích, yêu cầu, nội dung và những quan điểm mới trong chỉ đạo để vận dụng linh hoạt, sáng tạo và phù hợp đặc điểm tình hình từng đơn vị với ý chí quyết tâm cao nhất. Thành ủy đặc biệt quan tâm đến công tác chỉ đạo chuẩn bị đại hội, phân công các ủy viên Ban Thường vụ, các tổ công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát cơ sở trực tiếp kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn thực hiện đúng các bước trong quy trình chuẩn bị và tổ chức đại hội; chủ động xử lý kịp thời, linh hoạt các vụ việc, các vấn đề phát sinh trước và trong đại hội, nhất là các vụ việc liên quan đến nhân sự đại hội.

Thứ hai, đề cao trách nhiệm, trí tuệ của tập thể cấp ủy, gắn với đề cao trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy trong quá trình xây dựng báo cáo chính trị cần thật sự cầu thị, tranh thủ cao nhất ý kiến góp ý của các ngành, các cấp, các nhà khoa học, của cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân; công tác chuẩn bị nhân sự cấp ủy, nhân sự đại hội dự đại hội cấp trên cần mở rộng dân chủ, bảo đảm quy trình. Quá trình chuẩn bị nhân sự, các cấp ủy cần quan tâm thay thế kịp thời số cán bộ chủ chốt phụ trách lĩnh vực công tác, đơn vị không bảo đảm tiêu chuẩn. Việc cơ cấu cán bộ trẻ tuổi vào cấp ủy cần có quá trình chuẩn bị mới tạo được uy tín trong cán bộ, đảng viên, tạo tiền đề để các đồng chí trẻ tuổi có sự tín nhiệm, đồng thời cần quán triệt sâu sắc cơ cấu và yêu cầu đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ kế cận lãnh đạo, quản lý.

Thứ ba, nhân sự và công tác điều hành của đoàn chủ tịch cần thật sự khoa học, rõ ràng, mạch lạc, chọn những đồng chí có năng lực, có kinh nghiệm thực tiễn, nắm vững Điều lệ Đảng, các nguyên tắc, thủ tục quy trình và quy chế bầu cử trong Đảng. Những vấn đề cần thảo luận, tranh luận tại đại hội và những vấn đề lớn, cần xin ý kiến đại hội một cách dân chủ theo hướng tập trung vào những vấn đề trọng tâm và những ý kiến còn khác nhau.

Thứ tư, cùng với việc tích cực, chủ động chuẩn bị đại hội, các quận ủy, huyện ủy, cấp ủy cấp trên cơ sở tập trung làm tốt công tác tuyên truyền trước, trong và sau đại hội, đồng thời giải quyết tốt, rốt ráo các vấn đề tồn đọng, những yêu cầu bức xúc của nhân dân, chăm lo tốt đời sống nhân dân, thúc đẩy thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của từng đảng bộ.

Với những thành công và kinh nghiệm bước đầu từ đại hội đảng bộ cấp trên cơ sở, thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực chuẩn bị mọi mặt để tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 9, tạo động lực để thành phố bước vào thời kỳ phát triển mới nhanh, bền vững; xứng đáng là Thành phố Anh hùng, thành phố được vinh dự mang tên Bác Hồ kính yêu.