Kiên Giang phát triển kinh tế thủy sản theo hướng bền vững

Kiên Giang là một trong 28 tỉnh, thành phố trên cả nước có biển, với diện tích vùng biển 63.290km2, bờ biển dài 200km, hơn 143 hòn đảo lớn nhỏ. Trong đó, 43 đảo có người dân sinh sống, Phú Quốc là đảo lớn nhất, với diện tích 593km2.

Biển Kiên Giang là một trong những ngư trường có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển thủy sản. Lĩnh vực kinh tế này ngày càng phát triển khá toàn diện, bền vững, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang, thực hiện “ Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020,” tỉnh tập trung phát triển, khai thác hải sản xa bờ gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản, sản lượng khai thác hàng năm 500.000-600.000 tấn; nuôi trồng thủy sản vùng ven biển, ven đảo, quần đảo phát triển khá nhanh và đa dạng, sản lượng thu hoạch đạt hơn 217.000 tấn/năm.

Tỉnh Kiên Giang hiện có hơn 10.700 tàu cá, công suất bình quân 245,8 CV/tàu, trong đó tàu có chiều dài từ 15 m trở lên gần 4.000 chiếc. Tỉnh tăng cường quản lý hoạt động khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên ngư trường; kiểm tra, xử lý, ngăn chặn các hình thức đánh bắt mang tính tận diệt, ảnh hưởng môi trường biển như cào bờ, cào bay, sử dụng xung điện, chất độc.

Tỉnh đầu tư hàng ngàn tỷ đồng xây dựng, nâng cấp hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão Tắc Cậu (Châu Thành), An Thới và Thổ Châu (Phú Quốc), Xẻo Nhàu (An Minh), Nam Du (Kiên Hải) phục vụ khai thác đánh bắt thủy sản. Trong đó, 2 cảng cá Tắc Cậu và An Thới đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố đưa vào danh sách cảng cá chỉ định để xác nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác.

Nuôi trồng thủy sản khu vực ven biển ở Kiên Giang phát triển khá nhanh, đa dạng. Sản lượng thu hoạch năm 2019 ước đạt 256.000 tấn/năm, trong đó tôm khoảng 78.000 tấn.

Điểm nhấn trong nuôi trồng thủy sản là nuôi tôm nước lợ trên 125.650 ha/năm, với các mô hình nuôi công nghiệp-bán công nghiệp, quảng canh-quảng canh cải tiến, tôm-lúa. Trong đó, nuôi tôm công nghiệp theo truyền thống từng bước chuyển đổi sang nuôi tôm công nghiệp 2 giai đoạn đang mang lại hiệu quả kinh tế cao cho doanh nghiệp và nông dân, năng suất 10-15 tấn/ha, có nơi đạt 25 tấn/ha.

Mặc dù phát triển khá toàn diện, nhưng kinh tế thủy sản của Kiên Giang còn nhiều khó khăn, bất cập. Ông Nguyễn Văn Tâm, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh cho biết, hoạt động khai thác đánh bắt thiếu nguồn lao động trực tiếp trên tàu; nguồn lợi thủy sản trên ngư trường suy giảm; tranh chấp ngư trường và tình trạng khai thác đánh bắt mang tính hủy diệt nguồn lợi thủy sản tự nhiên chưa được ngăn chặn triệt để…

Cùng với đó, nuôi trồng thủy sản có bước phát triển nhưng chưa tổn định và bền vững, nhất là lĩnh vực nuôi tôm. Ứng dụng khoa học công nghệ vào nuôi trồng thủy sản chưa nhiều. Môi trường sinh thái vùng biển, ven biển ở một số nơi ô nhiễm nặng. Dịch bệnh xuất hiện gây hại, tôm chết kéo dài chưa có giải pháp ngăn chặn hữu hiệu. Nguồn nhân lực chất lượng phục vụ nuôi trồng thủy sản chưa đáp ứng yêu cầu…

Thực hiện chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, tỉnh tập trung xây dựng Kiên Giang trở thành địa phương biển mạnh, đạt các tiêu chí quốc gia về phát triển bền vững kinh tế biển; phấn đấu đến năm 2045 trở thành tỉnh phát triển mạnh về kinh tế biển trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long theo hướng bền vững, an ninh, an toàn. Kinh tế biển đóng góp quan trọng vào nền kinh tế cả nước, trong đó tập trung phát triển kinh tế thủy sản theo hướng toàn diện, bền vững.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Kiên Giang Mai Anh Nhịn nhấn mạnh thời gian tới, tỉnh lập quy hoạch và xây dựng dự án nuôi trồng thủy sản theo hướng nuôi biển, ven biển, quanh các đảo và vùng ven bờ, gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản vùng biển, đảo. Tỉnh tập trung nuôi trồng thủy sản theo phương thức công nghiệp, ứng dụng công nghệ cao gắn với bảo vệ môi trường biển; thu hút đầu tư sản xuất giống chất lượng cao, đồng thời nhanh chóng tiếp cận, ứng dụng công nghệ nuôi biển hiện đại ở vùng khơi…

Cùng với đó, tỉnh thực hiện tái cơ cấu toàn diện khai thác hải sản, sắp xếp lại đội tàu theo hướng không tăng thêm số lượng, giảm dần tàu công suất nhỏ khai thác đánh bắt ven bờ. Kiên Giang xây dựng các đội tàu mạnh khai thác xa bờ và khai thác viễn dương theo chương trình hợp tác của Chính phủ, đi đôi với sắp xếp, cơ cấu lại nghề cá ven bờ; ngăn chặn, giảm thiểu, chấm dứt hành vi khai thác hải sản bất hợp pháp; nghiêm cấm và xử lý nghiêm hoạt động khai thác mang tính tận diệt. Tỉnh tăng cường bảo vệ, tái sinh, phục hồi nguồn lợi hải sản gần bờ, đi đôi với thực hiện đồng bộ, hiệu quả công tác đào tạo, chuyển đổi nghề cho ngư dân.

Tỉnh rà soát, củng cố và phát triển hình thức liên kết sản xuất trên biển như tổ, đội, hợp tác xã, liên kết các khâu khai thác, thu mua, tiêu thụ hải sản theo chuỗi giá trị. Kiên Giang đầu tư khu neo đậu trú bão tại các địa phương trọng điểm nghề cá; xây dựng trung tâm nghề cá lớn Kiên Giang gắn với ngư trường biển Tây Nam tại huyện An Biên…

Ông Nguyễn Văn Tâm, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh cho biết trước mắt, năm 2020, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại và bền vững. Trong đó, khai thác đánh bắt, nuôi trồng thủy sản, sản xuất hàng hóa lớn theo nhu cầu của thị trường tiêu thụ, vùng quy hoạch, nâng cao giá trị gia tăng, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường sinh thái. Tỉnh phấn đấu sản lượng khai thác và nuôi trồng thủy sản đạt 692.000 tấn, trong đó tôm nuôi thu hoạch 82.000 tấn.

Tỉnh tiếp tục triển khai Luật Thủy sản và các văn bản liên quan; tập trung đẩy mạnh tái cơ cấu ngành thủy sản phù hợp, ổn định giữa khai thác, nuôi trồng, chế biến thủy sản xuất khẩu. Tỉnh triển khai đồng bộ các giải pháp giảm áp lực khai thác đánh bắt ven bờ, nâng cao hiệu quả khai thác xa bờ gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản và chủ quyền lãnh thổ. Cụ thể là hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá; đào tạo, cung ứng nguồn lao động trực tiếp trên tàu; thực hiện nghiêm quy định về đánh bắt, truy xuất nguồn gốc thủy sản; quản lý khai thác thủy sản theo đúng quy định trong nước, phù hợp với quy định theo thông lệ quốc tế, tiến tới chấm dứt tình trạng khai thác trái phép, không đăng ký, khai báo, nhất là việc ngư dân đưa tàu cá khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài…

Đối với nuôi trồng thủy sản, tỉnh hoàn thành và triển khai đề án phát triển nuôi biển theo hướng bền vững đến năm 2030; hỗ trợ, tạo điều kiện cho Tập đoàn Minh Phú triển khai hoạt động dự án “Khu phức hợp ứng dụng công nghệ cao phát triển chuỗi tôm hiệu quả và bền vững tại Kiên Giang .”

Tỉnh nhân rộng mô hình nuôi tôm công nghiệp 2 giai đoạn, nuôi tôm nước lợ áp dụng tiêu chuẩn VietGAP và các tiêu chuẩn quốc tế khác theo yêu cầu của thị trường; đẩy mạnh nuôi ven biển, ven đảo và xa khơi, vận động, kêu gọi các doanh nghiệp có tiềm lực mạnh về vốn, kinh nghiệm, khoa học kỹ thuật đầu tư phát triển nuôi thủy sản ở vùng biển xa, nhất là loài có giá trị kinh tế cao…

Về đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế thủy sản , tỉnh thực hiện các dự án chuyển tiếp, khởi công mới và hoàn thành năm 2020. Cụ thể như Dự án chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững Đồng bằng sông Cửu Long (WB9); nâng cấp cảng cá Tắc Cậu; khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá cửa sông Cái Lớn-Cái Bé; khu neo đậu tránh trú bão kết hợp nâng cấp, mở rộng cảng cá Thổ Chu; xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ nuôi trồng thủy sản Bình Trị (Kiên Lương)…

Ngoài ra, tỉnh triển khai chính sách về hỗ trợ phát triển sản xuất, các hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh lĩnh vực thủy sản; công tác khoa học, công nghệ và khuyến ngư; đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu sản xuất; quản lý vật tư, vệ sinh an toàn thực phẩm…/.