Kiên định chính sách tiền tệ và tài khóa chặt chẽ, bảo đảm tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng

Báo cáo tại phiên họp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết: tốc độ tăng trưởng kinh tế quý III cao hơn các quý trước, đạt 6,11% (quý I: 5,43%; quý II: 5,67%). Tốc độ tăng GDP chín tháng qua ước đạt 5,76%, thấp hơn so cùng kỳ năm 2010 (6,52%). Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng chín ước tăng 2,1% so tháng trước và tăng 12% so cùng kỳ năm 2010. Tính chung chín tháng, chỉ số này tăng khoảng 7,8% so cùng kỳ năm 2010. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 9 ước đạt hơn 164,4 nghìn tỷ đồng, tính chung chín tháng ước đạt khoảng 1.392,9 nghìn tỷ đồng, tăng 22,8% so cùng kỳ năm 2010. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 tăng 0,82% so tháng trước, là mức tăng thấp nhất kể từ đầu năm. So tháng 12-2010, CPI tháng 9 tăng 16,63%. CPI tháng 9 tăng 22,42% so cùng kỳ năm 2010. Tính bình quân, CPI 9 tháng qua tăng 18,16% so cùng kỳ năm 2010. Lạm phát cơ bản loại trừ nhóm lương thực, thực phẩm tháng 9-2011 so tháng 12-2010 tăng 13,81%, loại trừ thêm nhóm năng lượng tăng 12,47%.

Tổng kim ngạch xuất khẩu tháng 9 ước đạt 8,3 tỷ USD, giảm 10,2% so tháng trước. Tính chung 9 tháng ước đạt hơn 70 tỷ USD, tăng 35,4% so cùng kỳ năm trước. Tổng kim ngạch nhập khẩu tháng 9 ước khoảng 9,3 tỷ USD, giảm 3,6% so tháng trước. Tính chung 9 tháng, tổng kim ngạch nhập khẩu ước khoảng 76,87 tỷ USD, tăng 26,9% so cùng kỳ năm 2010. Nhập siêu tháng 9 khoảng 1 tỷ USD, bằng 12% kim ngạch xuất khẩu, nhập siêu 9 tháng khoảng 6,84 tỷ USD, bằng gần 9,8% tổng kim ngạch xuất khẩu. 9 tháng qua, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện ước đạt 8,2 tỷ USD, tăng 0,2% so cùng kỳ năm trước; tổng vốn đăng ký mới và tăng thêm ước đạt hơn 9,9 tỷ USD, bằng 72% so cùng kỳ năm trước; vốn ODA giải ngân ước đạt 2,15 tỷ USD, bằng 89,6% kế hoạch năm. Về đầu tư phát triển, nhằm góp phần giảm tổng cầu, kiềm chế lạm phát, việc cắt giảm, điều chuyển vốn đầu tư đã được quan tâm chỉ đạo, tập trung cho các dự án cấp bách, cần đẩy nhanh tiến độ và sắp hoàn thành, nhờ đó, số dự án hoàn thành trong năm 2011 tăng thêm hơn 1.050 dự án, tổng đầu tư toàn xã hội giảm còn dưới 35% GDP cho cả năm 2011.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định: Tình hình kinh tế – xã hội có xu hướng dần đi vào ổn định, lạm phát được kiềm chế, sản xuất công nghiệp tiếp tục tăng trưởng; thu ngân sách tăng, bảo đảm các khoản chi; lãi suất ngân hàng đang từng bước được điều chỉnh giảm; an sinh xã hội được chú trọng, đời sống người lao động được quan tâm, quốc phòng được tăng cường, an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội được giữ vững… Tuy nhiên, tháng 9, tỷ lệ nhập siêu có mức tăng cao hơn nhiều so các tháng trước đây. Các doanh nghiệp (DN) gặp nhiều khó khăn trong việc huy động và tiếp cận các nguồn vốn để đầu tư sản xuất kinh doanh; giá cả đầu vào phục vụ sản xuất nông nghiệp còn ở mức khá cao, ảnh hưởng việc chăn nuôi…

Tại phiên họp, các ý kiến thảo luận của đại diện lãnh đạo các bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải kiến nghị Chính phủ quan tâm, ưu tiên giải quyết vốn cho các công trình trọng điểm cấp bách sắp hoàn thành. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị, do tình hình dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, Chính phủ cần cho mua ngay một triệu liều vắc-xin phòng dịch lợn tai xanh, hỗ trợ các địa phương ở đồng bằng sông Cửu Long đắp bờ bao ngăn lũ. Cũng tại phiên họp, các thành viên Chính phủ đã nghe và thảo luận về: báo cáo đánh giá tình hình, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp kiềm chế lạm phát, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô; thực trạng hoạt động của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong năm năm qua và phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trong năm năm tới; Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam giai đoạn 2011-2020…

Phát biểu ý kiến kết luận về tình hình kinh tế – xã hội, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ: Chín tháng qua, nhờ quán triệt, thực hiện nghiêm túc Kết luận 02-KL/T.Ư của Bộ Chính trị, Nghị quyết 02 và 11/NQ-CP của Chính phủ, chúng ta đã đạt được kết quả tích cực trên các lĩnh vực: kinh tế vĩ mô đi vào ổn định, lạm phát bước đầu được kiềm chế, CPI hai tháng qua có xu hướng giảm dần, theo đà này, CPI tháng tới có khả năng sẽ giảm hơn nữa; giá lương thực, thực phẩm tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đang giảm dần; thu, chi ngân sách đạt kết quả tốt; xuất khẩu chín tháng đạt kết quả tích cực, nhờ đó nhập siêu đã giảm nhưng dư địa giảm nhập siêu vẫn còn; cán cân thanh toán được cải thiện, dự trữ ngoại tệ tăng mạnh, tỷ giá ngoại tệ được kiểm soát, lãi suất còn cao nhưng có xu hướng giảm; các chỉ số nợ quốc gia đều nằm trong giới hạn an toàn.

Thủ tướng cho rằng, mức tăng GDP quý sau tăng hơn quý trước là rất tích cực. Nếu GDP quý IV duy trì mức tăng trưởng bằng quý III thì khả năng GDP năm 2011 đạt gần 6%. Giá trị sản xuất công nghiệp tăng mạnh, nông nghiệp được mùa được giá. Điều đó cho thấy, nông nghiệp, nông thôn, nông dân là nền tảng hết sức quan trọng để ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, đóng góp vào sự nghiệp phát triển công nghiệp hóa. Chúng ta phải phấn đấu quyết liệt duy trì CPI cả năm 2011 ở mức 18%, tăng trưởng GDP khoảng 6%. Cùng với kinh tế, trong hoàn cảnh khó khăn vẫn bảo đảm công tác an sinh xã hội thể hiện trên các lĩnh vực y tế, giáo dục, sinh viên… Công tác đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, bảo đảm an ninh quốc phòng được thực hiện tốt.

Đề cập tình hình khó khăn hiện nay, Thủ tướng nhấn mạnh: Kinh tế thế giới đang xấu đi, dự báo tăng trưởng thấp hơn mức đầu năm dự báo, ảnh hưởng trực tiếp nước ta, làm giảm xuất khẩu, đầu tư, khách du lịch quốc tế. Kinh tế vĩ mô trong nước chưa vững chắc, còn bấp bênh, chỉ số lạm phát còn cao, lãi suất có xu hướng giảm nhưng vẫn cao, nợ xấu của ngân hàng còn phức tạp. Về sản xuất, DN thuộc các thành phần kinh tế, nhất là DN vừa và nhỏ, đang gặp khó khăn, hàng tồn kho lớn. Đời sống người thu nhập thấp, nhất là lao động ở các khu công nghiệp làm dệt may da giày, đồng bào dân tộc vùng sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, tình hình thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp.

Thủ tướng nhấn mạnh: Trong những tháng cuối năm, tiếp tục kiên định các mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội, thực hiện thắng lợi Kết luận 02-KL/T.Ư, Nghị quyết 02 và 11/NQ-CP, trong đó, nhiệm vụ hàng đầu là tiếp tục điều hành chính sách tài chính – tiền tệ chặt chẽ, giữ mức dư nợ tín dụng và tổng phương tiện thanh toán không nhất thiết sử dụng hết giới hạn của Nghị quyết 11/NQ-CP là 20% và 15 đến 16%. Thủ tướng yêu cầu NHNN giám sát chặt chẽ các hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại, nhất là nợ xấu, kiểm soát tín dụng bất động sản, bảo đảm tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng. NHNN phải có giải pháp để giảm dần lãi suất, kiểm soát tỷ giá ngoại tệ trên cơ sở không gây biến động lớn. Kiên quyết không nới lỏng chính sách tiền tệ; kiên quyết thực hiện rà soát, cắt giảm đầu tư công theo đúng tinh thần Nghị quyết 11/NQ-CP, dồn tiền cho những công trình cấp bách sắp hoàn thành, có hiệu quả kinh tế – xã hội cao.

Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải chỉ đạo tăng cường sản xuất nông nghiệp, bảo đảm cung ứng lương thực, thực phẩm từ nay đến cuối năm, không để xảy ra tình trạng tăng giá; hỗ trợ ngư dân đánh bắt xa bờ, góp phần giữ vững chủ quyền quốc gia. Bộ Công thương phải rà soát, thúc đẩy các dự án đầu tư sắp hoàn thành, ưu tiên dồn vốn cho những dự án, công trình cấp bách. Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh chỉ đạo các bộ, ngành liên quan thu xếp vốn đối ứng cho một số công trình nguồn điện quan trọng, cấp bách để năm 2013-2014 không xảy ra tình trạng thiếu điện. Trong hoàn cảnh hiện nay, phải tiếp tục thực hiện nghiêm túc các giải pháp tiết kiệm và sử dụng điện hiệu quả. Bộ Công thương tiếp tục chỉ đạo mạnh việc sản xuất, bảo đảm cung ứng các hàng hóa thiết yếu; đẩy mạnh xuất khẩu, chú trọng phát triển công nghiệp phụ trợ để giảm nhập siêu, đi đôi với việc tăng cường kiểm soát, hạn chế nhập khẩu hàng hóa xa xỉ, chưa cần thiết bằng hàng rào kỹ thuật, phù hợp thông lệ quốc tế, tăng cường các biện pháp chống gian lận thương mại.

Từ nay đến cuối năm, Thủ tướng lưu ý, các bộ, ngành, địa phương tập trung chỉ đạo công tác phòng, chống thiên tai, khắc phục hậu quả bão lũ, tiếp tục thực hiện an sinh xã hội, nhất là quan tâm người lao động, giải quyết việc làm. Tiếp tục tăng cường công tác bảo đảm an toàn giao thông, giảm thiểu tai nạn giao thông.

Về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, nâng cao năng lực và hiệu quả của DNNN, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp các bộ, ngành trên cơ sở nghiên cứu, phân tích kỹ thực trạng hoạt động của DNNN, xây dựng đề án sắp xếp, tái cơ cấu DNNN tới từng tập đoàn, tổng công ty; thiết kế cơ chế quản lý DNNN quy định rõ trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát hoạt động cũng như công tác quản lý cán bộ của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, báo cáo Chính phủ. Các tập đoàn, tổng công ty tập trung đầu tư vào lĩnh vực chính, đồng thời thực hiện việc thoái vốn đã đầu tư ngoài ngành nghề chính, nhất là vào ngân hàng, công ty chứng khoán, bảo hiểm.

Về vấn đề lạm phát cao và giải pháp ứng phó, Thủ tướng cho rằng, lạm phát ở nước ta thời gian qua so với nhiều nước luôn ở mức cao và kéo dài do nhiều nguyên nhân, bao gồm cầu kéo, chi phí đẩy và một số yếu tố đặc thù tác động làm gia tăng các yếu tố cầu kéo và chi phí đẩy. Nhưng nguyên nhân chủ yếu chính là cầu kéo (tổng mức đầu tư vượt quá tiết kiệm, tín dụng, tổng phương tiện thanh toán tăng nhanh…). Trong những nguyên nhân trên có tác động của nhiều yếu tố khách quan, yếu tố tâm lý về lạm phát kỳ vọng nhưng yếu tố chủ quan vẫn là chủ yếu. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo nhiều giải pháp khắc phục trong thời gian qua đã mang lại những kết quả tích cực. Tuy nhiên tình hình vẫn diễn biến phức tạp. Để giải quyết cơ bản vấn đề lạm phát trong thời gian tới, cần tiếp tục kết hợp cả những giải pháp trước mắt lẫn lâu dài. Thủ tướng đề nghị phải kiểm soát lạm phát mục tiêu, trong đó NHNN chịu trách nhiệm chính, năm nay dự kiến CPI ở mức 18%, năm tới phấn đấu CPI dưới 10%. NHNN phải tính toán cụ thể, điều phối lượng tiền tín dụng hợp lý trong cả năm, tiến tới giảm dần lạm phát. Nguyên nhân cốt lõi của lạm phát vẫn là vấn đề cơ cấu kinh tế, đầu tư kém hiệu quả, nhập siêu lớn, ICOR (hệ số sử dụng vốn hay hệ số đầu tư tăng trưởng) quá cao, sản xuất phát triển theo chiều rộng, năng suất lao động thấp, chi phí cao. Do đó phải tái cơ cấu nền kinh tế theo chiều sâu hướng tới hiệu quả và chất lượng, tập trung vào tái cấu trúc ba khâu: đầu tư, DN và hệ thống tài chính tiền tệ.

Thủ tướng cũng thẳng thắn nhìn nhận, công tác quản lý giá thời gian qua chưa làm tốt. Việc quản lý thị trường ngoại tệ bị buông lỏng, thả nổi. Vì vậy, Thủ tướng yêu cầu siết chặt công tác quản lý, bảo đảm giá vàng Việt Nam và thế giới không chênh lệch nhiều, không để xảy ra tình trạng dùng vàng làm đơn vị thanh toán. Bộ Công an phối hợp NHNN và các cơ quan liên quan kiểm soát chặt chẽ thị trường ngoại tệ, không để xảy ra tình trạng đô-la hóa nền kinh tế. Những đại lý thu đổi ngoại tệ nào vi phạm thì kiên quyết đình chỉ, rút giấy phép và xử lý theo pháp luật. Việc điều chỉnh giá xăng, dầu, điện, than theo cơ chế thị trường phải bảo đảm công khai, minh bạch, nhất là cách tính giá thành.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng lưu ý phải làm tốt công tác cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh; đẩy mạnh việc đấu tranh phòng, chống tham nhũng; làm tốt công tác thông tin tuyên truyền, định hướng đúng cho dư luận xã hội.

Chiều 26-9, Văn phòng Chính phủ tổ chức Họp báo thường kỳ dưới sự đồng chủ trì của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son. Cùng dự có đại diện lãnh đạo một số bộ, ngành. Sau khi thông báo vắn tắt những nội dung chính của Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam và đại diện lãnh đạo một số bộ trả lời các câu hỏi của các nhà báo liên quan lĩnh vực: điều hành giá xăng, dầu, quản lý thị trường vàng, chỉ số lạm phát tăng cao trong thời gian qua…