Kiểm soát chặt hoạt động kê khai hàng hóa xuất nhập khẩu

- Càng về cuối năm, số lượng doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) hàng hóa qua các cửa khẩu của tỉnh ngày càng tăng cao. Bên cạnh mặt tích cực, thời gian này, cơ quan hải quan cũng phát hiện nhiều doanh nghiệp lợi dụng việc kê khai qua hệ thống hải quan điện tử để thực hiện hành vi “gian lận” qua khai báo hải quan nhằm trốn thuế hoặc đưa hàng hóa không khai báo, hàng hóa không có chứng từ hợp pháp để xuất ra nước ngoài hoặc tuồn vào nội địa nhằm thu lợi bất chính.

Từ ngày 15/10 đến hết ngày 30/11/2024, cơ quan hải quan đã phát hiện 136 vụ vi phạm, giảm 49% so với thời điểm cùng kỳ, nhưng giá trị hàng hóa các vụ vi phạm lại bằng so với cùng kỳ năm 2023 (trị giá 2,1 tỷ đồng), tổng số tiền xử phạt các doanh nghiệp vi phạm là hơn 531 triệu đồng.

Ông Bùi Công Thành, Phó Trưởng phòng Phòng Chống buôn lậu và xử lý vi phạm, Cục Hải quan tỉnh cho biết: So với trước đây, các vụ việc phát hiện có tính chất phức tạp hơn, các phương thức, thủ đoạn có nhiều khác biệt và ngày càng tinh vi hơn. Trong đó, hiện các doanh nghiệp lợi dụng việc phân luồng của hệ thống hải quan điện tử (tờ khai luồng vàng chỉ kiểm tra chi tiết hồ sơ, không kiểm tra thực tế hàng hóa) để khai báo sai tờ khai hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu nhằm trốn thuế hoặc thu lợi bất chính.

Điển hình như vụ vi phạm ngày 6/11 của Công ty TNHH XNK Thịnh Phát Văn Lãng (ở thành phố Lạng Sơn) đăng ký tờ khai xuất khẩu gồm 1 mục hàng là nhôm hợp kim dạng thỏi, chưa được gia công, số lượng 34.410kg, qua kiểm tra, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị đã phát hiện hàng hóa thực tế không đúng với khai báo của người khai hải quan. Cụ thể, mục hàng hợp kim nhôm không có chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp, các đối tượng sử dụng các hồ sơ, chứng từ không đúng với thực tế giao dịch để làm thủ tục xuất khẩu số hàng hóa nói trên, giá trị tang vật vi phạm gần 1,86 tỷ đồng.

 
Bà Hà Thị Kim Dung, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị chia sẻ: Từ ngày 15/10 đến ngày 30/11/2024, thông qua công tác kiểm soát hải quan, chi cục phát hiện gần 100 vụ việc doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa qua địa bàn vi phạm kê khai sai về số lượng, chủng loại, mã số hàng hóa; nhập khẩu hàng hóa thuộc danh mục cấm nhập khẩu; nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng đủ điều kiện...

Trước thực trạng đó, các phòng chuyên môn của Cục Hải quan tỉnh, chi cục hải quan các cửa khẩu đã tập trung kiểm soát các doanh nghiệp thường xuyên có hoạt động xuất, nhập các nhóm, mặt hàng có thuế suất cao. Đặc biệt, đẩy mạnh công tác trực ban, giám sát trực tuyến trên hệ thống hải quan điện tử để kịp thời chuyển thông tin cho các chi cục hải quan cửa khẩu nhằm phát hiện các lô hàng có dấu hiệu vi phạm.

Bà Đỗ Thu Hương, Trưởng phòng Quản lý rủi ro, Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết: Trong 2 tháng vừa qua, phòng đã tăng cường hoạt động trực ban, giám sát trực tuyến nhằm kiểm soát tất cả các tờ khai điện tử các doanh nghiệp khai báo trên hệ thống hải quan điện tử nhằm kịp thời phát hiện những hồ sơ nghi vấn có dấu hiệu vi phạm để kịp thời thông báo đến chi cục hải quan các cửa khẩu áp dụng các biện pháp nghiệp vụ kiểm tra các lô hàng theo hồ sơ khai báo nghi vấn vi phạm. Qua trực ban, giám sát trực tuyến, phòng đã thực hiện 183 tin báo trên hệ thống quản lý trực ban, qua tin báo các chi cục hải quan tại cửa khẩu đã phát hiện 80 hồ sơ kê khai hải quan vi phạm.

Theo cơ quan hải quan tỉnh, từ nay đến cuối năm 2024, nhất là trong tháng 1/2025 (thời điểm giáp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025), hoạt động XNK hàng hóa qua các cửa khẩu sẽ tăng cao, vì thế sẽ tiếp tục tiềm ẩn những vi phạm về gian lận thương mại qua hoạt động kê khai hàng hóa XNK.

Ông Vũ Tuấn Bình, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết: Để kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi gian lận của các doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực XNK hàng hóa qua các cửa khẩu, lãnh đạo Cục Hải quan Lạng Sơn đã chỉ đạo các phòng nghiệp vụ của Cục, các chi cục hải quan tại cửa khẩu tập trung tăng cường triển khai áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan để tổ chức kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với hàng hóa XNK qua địa bàn.

Trong đó, tập trung tối đa cho công tác thu thập, trao đổi thông tin trong và ngoài ngành phục vụ công tác quản lý rủi ro trong lĩnh vực hải quan; thường xuyên cảnh báo rủi ro trong hoạt động XNK; tăng cường công tác phân tích số liệu và xác định trọng điểm các tờ khai, hàng hóa XNK, doanh nghiệp có độ rủi ro cao về buôn lậu hàng giả… để chuyển thông tin cho các đơn vị hải quan thuộc và trực thuộc nhằm kịp thời ngăn chặn và xử lý các doanh nghiệp có hành vi vi phạm.

Bên cạnh đó, các phòng nghiệp vụ, chi cục hải quan tại cửa khẩu tiếp tục triển khai thực hiện các quy chế, kế hoạch phối hợp đã ký kết với các lực lượng chức năng trên địa bàn trao đổi, chia sẻ thông tin nghi vấn đối với những doanh nghiệp, những lô hàng có dấu hiệu gian lận thương mại qua hoạt động XNK hàng hóa. Cùng đó, tiếp tục duy trì công tác trao đổi thông tin với cơ quan hải quan của Trung Quốc để chủ động nắm bắt thông tin của doanh nghiệp, thông tin về hàng hóa XNK qua lại hai bên, từ đó triển khai biện pháp nghiệp vụ để giám sát, kiểm tra nhằm ngăn chặn kịp thời những lô hàng gian lận xuất khẩu, nhập khẩu qua các cửa khẩu.

Được biết, để kiểm soát các hành vi gian lận của các doanh nghiệp thông qua kê khai hàng hóa XNK, các chi cục hải quan tại các cửa khẩu đã và đang tăng cường công tác phân loại hàng hóa, tăng cường giám sát hải quan tại các địa điểm kiểm tra, nơi tập kết hàng hóa, giám sát kho chứa hàng hóa… nhằm ngăn chặn gian lận trong hoạt động XNK, ngăn chặn kịp thời những mặt hàng thuộc danh mục cấm nhập khẩu thẩm lậu vào thị trường Việt Nam.