Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn: Vùng kinh tế động lực nơi địa đầu Tổ quốc

(LSO) – Hơn 12 năm kể từ ngày Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 55/QĐ/TTg (ngày 28/4/2008) phê duyệt đề án Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ tỉnh, sự cố gắng của các cấp, ngành, khu kinh tế đang từng bước trở thành vùng kinh tế động lực trên mảnh đất biên giới Xứ Lạng, tạo đà thúc đẩy sự phát triển chung của toàn tỉnh.

Chương trình trọng tâm số một

Với diện tích 394 km2, Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn được xác định là vùng kinh tế động lực chủ đạo, phát triển đô thị, công nghiệp, thương mại và dịch vụ, cùng với sự phát triển của Khu kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Từ đó phát triển thành trục tứ giác kinh tế trọng điểm Lạng Sơn – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh. Xác định mục tiêu tổng quát: “Xây dựng Khu Kinh tế của khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn trở thành khu kinh tế tổng hợp với hệ thống kết cấu hạ tầng hiện đại, đồng bộ; có môi trường đầu tư cạnh tranh, thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội và hợp tác quốc tế…”, Nghị quyết số 22 ngày 3/4/2009 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về triển khai, thực hiện các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn đã định đường hướng để các cấp, ngành cụ thể hóa bằng các quy hoạch, kế hoạch, đề án, chương trình hành động. Các huyện, thành phố nằm trong phạm vi khu kinh tế cửa khẩu đưa mục tiêu cụ thể của nghị quyết vào chương trình, kế hoạch ngắn hạn và trung hạn để tổ chức triển khai thực hiện.

Xe chở hàng hoá xuất nhập khẩu qua cửa khẩu Tân Thanh. Ảnh: TRÍ DŨNG

Để quản lý các hoạt động tại khu kinh tế, cấp có thẩm quyền đã thành lập và kiện toàn tổ chức, bộ máy của Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn. Đồng thời thành lập các trung tâm quản lý cửa khẩu, là cơ quan đầu mối tại cửa khẩu tham mưu, đề xuất, tháo gỡ khó khăn trong quá trình điều hành và quản lý.

Trên cơ sở các quy hoạch đã được lập và phê duyệt, tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách; quy hoạch và đẩy mạnh đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng tại khu kinh tế. Đến năm 2015, tỉnh đã tập trung nguồn lực, triển khai trên 60 dự án với tổng vốn gần 5.000 tỷ đồng. Giai đoạn 2011 – 2015, cấp có thẩm quyền đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho 28 dự án trong khu kinh tế với tổng vốn đầu tư trên 1,5 nghìn tỷ đồng.

Nếu như giai đoạn 2011 – 2015 được coi là giai đoạn tạo đà thì giai đoạn 2016 – 2020 được coi là giai đoạn tăng tốc của Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn. Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI xác định chương trình trọng tâm số một là: “Phát triển nhanh Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn”.

Triển khai chương trình trọng tâm, các cấp, ngành đã tập trung nghiên cứu, tham mưu, đề xuất bổ sung cơ chế, chính sách để thu hút đầu tư vào khu kinh tế. Ngoài những chính sách ưu đãi theo quy định của Chính phủ, UBND tỉnh đã ban hành các cơ chế chính sách như: tạm ứng trước từ ngân sách để đẩy nhanh thi công một số dự án trọng điểm, cấp bách; chính quyền bảo lãnh cho doanh nghiệp vay vốn tại ngân hàng thương mại để thực hiện các dự án phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2016 – 2020; chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư theo quy định tại Nghị quyết số 12, ngày 10/12/2018 của HĐND tỉnh…

Cùng với ban hành chính sách, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành tập trung cải cách hành chính, thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, tạo thuận lợi đẩy mạnh hoạt động xuất, nhập khẩu qua địa bàn khu kinh tế. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư trong và ngoài nước đến nghiên cứu, khảo sát tại khu kinh tế cửa khẩu. Song song với đó, UBND tỉnh chỉ đạo các đơn vị liên quan lập, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch chi tiết các khu chức năng trong Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn để phù hợp với yêu cầu phát triển. Từ năm 2016 đến nay, UBND tỉnh đã chỉ đạo lập và phê duyệt 16 quy hoạch trong khu kinh tế. Hiện nay, hầu hết các khu vực cửa khẩu, các khu chức năng trong khu kinh tế đã được lập quy hoạch chi tiết xây dựng; nhiều khu vực đã được điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phù hợp yêu cầu phát triển.

Đồng thời, kết cấu hạ tầng trong khu kinh tế cửa khẩu tiếp tục được tỉnh quan tâm củng cố và phát triển. Giai đoạn 2016 – 2020, tổng vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn từ nguồn vốn ngân sách là trên 4,2 nghìn tỷ đồng; tổng vốn đầu tư toàn xã hội trong khu kinh tế trong cả giai đoạn ước đạt 31,2 nghìn tỷ đồng.

Rõ nét vùng kinh tế động lực

Với những giải pháp đồng bộ, từ quy hoạch, củng cố hạ tầng, thu hút đầu tư được các cấp, ngành tích cực triển khai, Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn ngày càng thể hiện rõ nét vai trò là vùng kinh tế động lực, thúc đẩy tăng trưởng của tỉnh theo đúng mục tiêu mà Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đề ra.

Về các dự án đầu tư, đến nay, trên địa bàn khu kinh tế có 130 dự án trong nước (chiếm 31% tổng dự án của cả tỉnh) và 21 dự án đầu tư nước ngoài còn hiệu lực (chiếm 66% tổng dự án đầu tư nước ngoài cả tỉnh) với tổng vốn đăng ký trên 1,2 tỷ USD. Các dự án đã và đang được triển khai thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của khu kinh tế.

Trong hoạt động xuất, nhập khẩu, đến nay đã có trên 3,1 nghìn doanh nghiệp và tổ chức kinh tế thực hiện xuất, nhập khẩn hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh. Trong năm 2020, mặc dù dịch Covid-19 gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động này, nhưng ước tính chung trong cả giai đoạn 2016 – 2020, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu qua các cửa khẩu thuộc khu kinh tế đạt trên 17,5 tỷ USD, tăng 6 tỷ USD so với giai đoạn 2011 – 2015; thu thuế từ hoạt động xuất, nhập khẩu và phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng tại khu kinh tế xấp xỉ 19 nghìn tỷ đồng.

Theo thống kê của Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn, đến cuối năm 2020, trên địa bàn khu kinh tế có trên 2,4 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động, chiếm khoảng 70% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên toàn tỉnh với số vốn đăng ký trên 19 nghìn tỷ đồng; có trên 12,4 nghìn hộ sản xuất kinh doanh và trên 113,1 nghìn lao động.

Những con số ấy cho thấy sự phát triển nhanh chóng của Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn trong nhiệm kỳ qua. Sự phát triển ấy đã thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt động thương mại nội địa trong khu kinh tế, dự kiến đến hết năm 2020, tổng mức lưu chuyển hàng hóa bán lẻ trong khu vực này đạt 15-16 nghìn tỷ đồng, bằng 75-80% tổng mức của cả tỉnh trong năm 2020. Trong khu kinh tế đã hình thành mạng lưới các khu thương mại – dịch vụ, hạt nhân là các loại hình thương mại như: trung tâm thương mại, trung tâm mua sắm, siêu thị…

Theo số liệu của Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn, ước tính tổng sản phẩm (GRDP) trong phạm vi khu kinh tế năm 2020 đạt gần 14 nghìn tỷ đồng. Điều đó có nghĩa là trong năm 2020, tổng sản phẩm trong khu vực với diện tích 394 km2 này chiếm tới gần 40% GRDP của toàn tỉnh với diện tích hơn 8,3 nghìn ki – lô – mét vuông. Chủ trương, định hướng đúng đắn và sự nỗ lực, quyết tâm của toàn Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã hình thành khu kinh tế cửa khẩu rõ nét và ngày càng thể hiện được vai trò là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế trên mảnh đất vùng biên Xứ Lạng.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đã xác định: trong giai đoạn 2020 – 2025 cần tiếp tục khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế, huy động mọi nguồn lực để phát triển nhanh, bền vững. Để thực hiện nghị quyết, ngày 6/11/2020, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Chương trình hành động, trong đó: “Tập trung phát triển nhanh kinh tế cửa khẩu, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của tỉnh” tiếp tục được xác định là chương trình trọng tâm số một trong năm chương trình trọng tâm. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh cũng đã đề ra những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể đối với chương trình trọng tâm này.

Với những thành tựu đã tạo dựng được trong 12 năm qua, cùng với sự quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền, sự nỗ lực, đồng thuận của Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn đã và đang tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển chung trên mảnh đất biên cương Xứ Lạng.