Không tăng chỉ tiêu tuyển sinh đại học để nâng cao chất lượng

Phóng viên (PV): Bộ GD và ĐT vừa ban hành quy định về việc xác định tiêu chí tuyển sinh của các cơ sở GDĐH. Đồng chí có thể cho biết những điểm mới đáng chú ý trong quy định này là gì?

PGS, TS Nguyễn Văn Áng: Thực hiện chủ trương của lãnh đạo Bộ GD và ĐT trong những năm gần đây, tất cả các văn bản, các chỉ đạo đều định hướng chuyển trọng tâm của các trường ĐH từ tăng số lượng sang nâng cao chất lượng đào tạo. Theo quy định trước đây tại Thông tư 57/2011/TT-BGDĐT, việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh của các cơ sở GDĐH chủ yếu dựa trên hai tiêu chí là số sinh viên chính quy/giảng viên quy đổi và diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo/sinh viên chính quy. Tuy nhiên, trong quy định mới tại Thông tư 32/2015/TT-BGDĐT, các tiêu chí xác định chỉ tiêu tuyển sinh đã bổ sung thêm, cụ thể, chặt chẽ hơn theo hướng nâng cao chất lượng. Trong đó, tiêu chí thứ nhất là xác định số sinh viên chính quy/giảng viên quy đổi theo khối ngành không vượt quá các định mức từ 10 đến 25 sinh viên/giảng viên, tùy theo khối ngành (quy định cũ tính chung 25 sinh viên/giảng viên). Tiêu chí thứ hai là diện tích sàn xây dựng trực tiếp phục vụ đào tạo thuộc sở hữu của cơ sở GDĐH/sinh viên chính quy (tiêu chí này không thấp hơn 2,5 m2). Tiêu chí thứ ba là quy mô sinh viên chính quy tối đa của cơ sở GDĐH với khối ngành văn hóa, nghệ thuật không quá năm nghìn, y dược không quá tám nghìn và các khối ngành còn lại không quá 15 nghìn.

PV: Tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các trường đang ngày càng cao, Bộ GD và ĐT lại có thay đổi về tiêu chí xác định chỉ tiêu nhằm mục đích gì?

PGS, TS Nguyễn Văn Áng: Mục đích khi Bộ GD và ĐT ban hành quy định tiêu chí xác định chỉ tiêu tuyển sinh là thúc đẩy các cơ sở GDĐH tăng cường các điều kiện bảo đảm chất lượng, định hướng cho toàn hệ thống chuyển trọng tâm từ tăng số lượng sang nâng cao chất lượng đào tạo. Bên cạnh đó, Bộ GD và ĐT cũng mong muốn giao quyền tự chủ trong việc xác định và thực hiện chỉ tiêu tuyển sinh hằng năm; bảo đảm công khai, minh bạch trong việc xác định và thực hiện chỉ tiêu tuyển sinh của cơ sở GDĐH. Về mặt tổng thể, các tiêu chí mới với yêu cầu cao hơn trước đây sẽ giúp cân đối quy mô đào tạo giữa các ngành nghề phù hợp với nhu cầu của xã hội.

Hằng năm, Bộ GD và ĐT sẽ tổ chức kiểm tra, thanh tra việc xác định chỉ tiêu và thực hiện chỉ tiêu tuyển sinh của các cơ sở GDĐH. Cơ sở nào vi phạm quy định về tiêu chí xác định chỉ tiêu tuyển sinh ở nhiều khối ngành, vi phạm nhiều tiêu chí, có hành vi tái phạm, sẽ bị xem xét tước quyền tự xác định chỉ tiêu tuyển sinh hoặc đình chỉ tuyển sinh. Việc xác định và xử lý hành vi vi phạm các quy định về tiêu chí xác định chỉ tiêu tuyển sinh và tuyển sinh vượt chỉ tiêu được thực hiện theo từng khối ngành và chung cho toàn cơ sở GDĐH.

PV: Một số ý kiến lo ngại việc thay đổi tiêu chí tính chỉ tiêu, nhất là đưa ra trần quy mô đào tạo sẽ gây khó khăn cho các trường. Bộ GD và ĐT đã tính đến điều này hay chưa?

PGS, TS Nguyễn Văn Áng: Việc đưa ra các tiêu chí, nhất là trần quy mô đào tạo dựa trên cơ sở thực tiễn và cơ sở pháp lý. Về pháp lý, để đưa ra các tiêu chí mới, Bộ GD và ĐT căn cứ Quyết định số 37/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ “Về việc điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới các trường đại học, cao đẳng giai đoạn 2006 – 2020”. Về thực tiễn, thời gian vừa qua quy mô tuyển sinh cũng như đào tạo của các cơ sở GDĐH tăng nóng dẫn đến các điều kiện bảo đảm chất lượng không theo kịp. Đã có tình trạng các trường giành giật nhau giảng viên. Đào tạo một thạc sĩ, tiến sĩ mất vài năm; khi học xong, các thạc sĩ, tiến sĩ mất năm đến 10 năm mới có thể vững vàng đứng trên bục giảng. Cho nên khi tăng trưởng nóng về quy mô đào tạo thì vấn đề bảo đảm chất lượng như đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, khả năng quản trị không theo kịp số lượng tuyển sinh; hoặc có thể số lượng giảng viên thì theo kịp nhưng chất lượng của giảng viên chưa thể như mong muốn. Từ thực tiễn đó, Bộ GD và ĐT chủ trương điều chỉnh toàn bộ hệ thống với xu hướng ổn định về số lượng để nâng cao chất lượng. Trước khi ban hành các tiêu chí, Bộ GD và ĐT cũng đã báo cáo dự thảo tại Ủy ban Văn hóa, Thanh thiếu niên, nhi đồng của Quốc hội và nhận được sự đồng tình cao.

PV: Những năm vừa qua, một số cơ sở GDĐH có quy mô đào tạo khá lớn, vượt trần quy mô khối ngành cao nhất (15 nghìn sinh viên). Phải chăng theo quy định mới, những cơ sở đó sẽ không được tuyển sinh trong năm 2016?

PGS, TS Nguyễn Văn Áng: Theo rà soát của Bộ GD và ĐT trước khi ban hành quy định về tiêu chí xác định chỉ tiêu tuyển sinh, cả nước hiện có 219 trường ĐH; trong đó 18 trường vượt mức trần quy mô 15 nghìn sinh viên đại học chính quy. Tuy nhiên, trong 18 trường đó, có những trường chỉ cao hơn mức trần vài chục sinh viên.

Các trường vượt trần quy mô đào tạo sẽ vẫn được tuyển sinh năm 2016 vì việc xác định dựa trên ba tiêu chí chứ không chỉ một tiêu chí duy nhất về quy mô đào tạo. Mặt khác, với quy định mới về tiêu chí sinh viên/giảng viên theo khối ngành (có khối ngành chỉ 10 sinh viên/giảng viên) chứ không xác định theo một sàn chung tất cả các khối ngành trong trường như trước đây (25 sinh viên/giảng viên) thì rõ ràng các trường này sẽ từng bước tự giảm chỉ tiêu tuyển sinh đào tạo một cách tự nhiên để nâng cao chất lượng.

PV: Theo đồng chí, các tiêu chí mới sẽ tác động như thế nào đến hệ thống GDĐH?

PGS, TS Nguyễn Văn Áng: Khi đưa ra quy định mới, một số cơ sở đào tạo dự kiến sẽ có khó khăn. Tuy nhiên, tại cuộc hội thảo của 14 ĐH và trường ĐH ở phía bắc, tất cả các đại diện đều khẳng định ủng hộ chủ trương, định hướng chuyển từ tăng số lượng sang nâng cao chất lượng. Đó cũng chính là quá trình tái cơ cấu trong giáo dục ĐH. Khi áp tiêu chí mới, các trường sẽ phải giảm chỉ tiêu nhưng giảm một cách tự nhiên cho nên sẽ bảo đảm tính bền vững và khả thi của các quy định. Các trường sẽ không bị tác động nhiều bởi các tiêu chí quy định theo hướng không gây đột ngột và đều có lộ trình. Theo đó, đến năm 2020 các cơ sở GDĐH mới đạt chuẩn đặt ra chứ không phải bắt các trường đạt được ngay. Các tiêu chí mới là những vấn đề có thể lượng hóa, kiểm soát được; dễ thực hiện; dễ giám sát nhằm góp phần nâng cao chất lượng, ổn định quy mô toàn hệ thống GDĐH.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!