Không dùng bất cứ hình thức nào để ép buộc học sinh học thêm

Việc ban hành thông tư này cho thấy quyết tâm của Bộ GD và ĐT trong xử lý tình trạng DT, HT tràn lan, nhưng vẫn có những ý kiến băn khoăn về tính hiệu quả khi triển khai thông tư này. Phóng viên Báo Nhân Dân có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ GD và ĐT Nguyễn Vinh Hiển, chung quanh vấn đề trên.

Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, việc DT, HT tràn lan từng gây bức xúc trong dư luận. Phải chăng đây là “vấn nạn” khó xử lý của ngành giáo dục trong những năm vừa qua?

Đồng chí Nguyễn Vinh Hiển (ĐC NVH): Nếu nói DT, HT là “vấn nạn” thì chưa đúng. Vì bản chất của việc DT, HT là tốt nếu như nó xuất phát từ các nhu cầu: củng cố kiến thức, kỹ năng cho học sinh; phụ đạo học sinh học lực yếu kém; bồi dưỡng học sinh khá giỏi; ôn tập để thi tốt nghiệp, thi vào đại học, cao đẳng. Có nơi, cha mẹ học sinh muốn kết hợp nhờ thầy cô giáo DT quản lý con cái lúc bận việc. Mặt khác, ở rất nhiều vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, các nhà trường và giáo viên dạy thêm không thu tiền của học sinh; có nơi còn hỗ trợ cho học sinh về sách, bút và các điều kiện khác… Nói một cách công bằng thì có rất nhiều thầy, cô giáo trên cả nước vẫn đang âm thầm kèm cặp dạy dỗ cho học sinh của mình một cách tận tình ngoài giờ lên lớp, không vụ lợi. Nhiều học sinh tiến bộ rõ rệt trong học tập nhờ DT, HT.

Tuy nhiên, điều đáng phê phán là một bộ phận giáo viên vụ lợi, bằng nhiều cách khác nhau bắt ép học sinh HT, làm tăng gánh nặng kinh tế cho một số gia đình; gây lãng phí về thời gian, tiền bạc và ảnh hưởng đến sức khỏe của học sinh; làm xấu đi quan hệ thầy – trò, giảm lòng tin của người dân đối với ngành giáo dục. Việc DT, HT tràn lan còn do công tác quản lý, kiểm tra, đôn đốc thực hiện của cơ quan quản lý giáo dục và chính quyền địa phương chưa quyết liệt; chưa xử lý nghiêm minh các vi phạm. Một số nơi việc đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá,… còn hạn chế cho nên phải DT, HT.

Ở một khía cạnh khác, nhiều bậc phụ huynh đặt kỳ vọng quá cao, hoặc bị ảnh hưởng tâm lý “phong trào”, ép con mình phải học thêm vượt quá khả năng nhận thức, sức khỏe cho nên cũng gây quá tải, tiêu cực trong DT, HT.

PV: Vấn đề bức xúc nhất trong dư luận xã hội thời gian qua là tình trạng ép học sinh học thêm. Vậy trong quy định mới về DT, HT Bộ GD và ĐT có giải quyết triệt để vấn đề này?

ĐC NVH: Thông tư mới đã quy định rõ các nguyên tắc DT, HT như: phải góp phần củng cố, nâng cao kiến thức, kỹ năng, giáo dục nhân cách của học sinh; phù hợp đặc điểm tâm sinh lý và không gây nên tình trạng vượt quá sức tiếp thu của người học. Bộ GD và ĐT cũng yêu cầu không cắt giảm nội dung trong chương trình giáo dục phổ thông chính khóa để đưa vào giờ DT; không DT trước những nội dung trong chương trình giáo dục phổ thông chính khóa. Đối tượng HT là học sinh có nhu cầu và tự nguyện, được gia đình đồng ý; không được dùng bất cứ hình thức nào để ép buộc gia đình học sinh và học sinh HT. Không tổ chức lớp DT, HT theo các lớp học chính khóa; học sinh trong cùng một lớp DT, HT phải có học lực tương đương nhau; khi xếp học sinh vào các lớp DT, HT phải căn cứ vào học lực của học sinh…

Mặt khác, trong thông tư, Bộ GD và ĐT cũng quy định rõ các trường hợp không được DT, HT (đối với học sinh được nhà trường tổ chức dạy hai buổi/ngày; học sinh tiểu học, trừ trường hợp bồi dưỡng nghệ thuật, thể dục thể thao, kỹ năng sống; trường đại học, cao đẳng, trung cấp và trường dạy nghề không DT nội dung chương trình phổ thông; giáo viên hưởng quỹ lương từ đơn vị sự nghiệp công lập không được tổ chức DT…); việc tổ chức DT, HT trong và ngoài nhà trường… Vì vậy, áp dụng quy định mới sẽ giảm thiểu được tình trạng ép học sinh HT.

PV: Việc ép học sinh HT chủ yếu do một số cá nhân vụ lợi về tài chính. Vậy quy định mới về DT, HT đặt ra vấn đề quản lý thu chi tài chính như thế nào?

ĐC NVH: Như tôi đã nói ở trên, một trong các nguyên nhân DT, HT là do quản lý chưa chặt chẽ, xử lý chưa quyết liệt. Vì vậy, có tình trạng ép học sinh HT vì mục đích kinh tế. Nhận thấy rõ những hạn chế trên, thông tư quy định về DT, HT của Bộ GD và ĐT vừa ban hành đã quy định thống nhất trên toàn quốc về nguyên tắc thu và quản lý tiền HT. Trong đó, đối với thu tiền HT trong nhà trường là để chi trả thù lao giáo viên trực tiếp DT, công tác quản lý DT, HT; tiền điện nước, sửa chữa cơ sở vật chất… Riêng đối với việc tổ chức DT ngoài nhà trường phải được cấp giấy phép; công khai mức thu tiền HT; thời hạn của giấy phép tổ chức hoạt động DT, HT nhiều nhất là 24 tháng kể từ ngày ký. Đáng chú ý, điểm mới quy định cụ thể hơn về trách nhiệm quản lý, giám sát DT, HT của các cấp chính quyền từ cấp tỉnh, huyện đến xã; các cấp quản lý giáo dục và các tổ chức, cá nhân… chứ không phải riêng ngành giáo dục. Vì vậy, những bất cập trong quản lý, thu chi tài chính DT, HT sẽ được minh bạch và công khai, tránh được bức xúc của phụ huynh.

PV: Bộ GD và ĐT cũng như các địa phương từng ra nhiều văn bản chấn chỉnh tình trạng DT, HT nhưng vẫn có vi phạm xảy ra. Liệu thông tư mới lần này có đủ sức “răn đe”, triệt tiêu những tiêu cực về DT, HT đã xảy ra trong những năm qua, thưa đồng chí?

ĐC NVH: Triệt tiêu những tiêu cực trong DT, HT không phải là điều dễ dàng. Thực tế từ năm 2007, Bộ GD và ĐT đã ban hành quy định về DT, HT để các địa phương xây dựng quy định DT, HT trên địa bàn. Một số địa phương thực hiện tốt nhưng một số nơi, nhất là khu vực thành phố xảy ra trình trạng DT, HT tràn lan, sai trái. Vì vậy, cùng với các quy định về DT, HT, ngành GD và ĐT còn thực hiện nhiều giải pháp khác nhau để nâng cao chất lượng dạy học, khắc phục DT, HT tràn lan.

Kinh nghiệm cho thấy, ở đâu chính quyền địa phương chỉ đạo quyết liệt, có phối hợp chặt chẽ giữa ngành GD và ĐT với các ngành khác (thanh tra, tài chính,…), xử lý thích đáng các cá nhân vi phạm thì nơi đó hoạt động DT, HT phát huy được tác dụng tốt của nó và được xã hội ủng hộ. Thời gian tới, Bộ GD và ĐT mong rằng chính quyền các cấp sẽ thực hiện tốt chức năng quản lý hoạt động DT trên địa bàn, đồng thời sẽ tăng cường chỉ đạo các sở, phòng GD và ĐT, các nhà trường phối hợp các ban ngành liên quan ở địa phương thường xuyên kiểm tra việc thực hiện quy định mới về DT, HT và xử lý vi phạm nếu có.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí.