Khôi phục rừng Tây Nguyên gặp nhiều khó khăn

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong một năm qua, các đơn vị, tổ chức, cá nhân đã có nhiều nỗ lực trong công tác quản lý bảo vệ rừng Tây Nguyên. Tuy nhiên, tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp để lấy đất sản xuất, làm nương rẫy còn gia tăng.

Thực trạng rừng Tây Nguyên

Kết quả kiểm tra của Ban Chỉ đạo Tây Nguyên cho thấy, tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn Tây Nguyên hiện có là 3.326.647 ha, trong đó diện tích có rừng là 2.558.646 ha, chiếm 76,21% tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp, tỷ lệ độ che phủ đạt 43,5%. Toàn bộ diện tích rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn vùng Tây Nguyên đã được giao cho các ban quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ; doanh nghiệp nhà nước; doanh nghiệp tư nhân; lực lượng vũ trang; hộ gia đình, cá nhân; cộng đồng dân cư; UBND các cấp và các tổ chức khác quản lý sử dụng.

Tuy nhiên, sự thiếu trách nhiệm, buông lỏng công tác quản lý và bảo vệ rừng, đất lâm nghiệp, của một số đơn vị, doanh nghiệp, cá nhân đã dẫn đến tình trạng tranh chấp 282.896 ha trong tổng số diện tích rừng và đất lâm nghiệp được giao, chiếm 8,43% tổng diện tích đất lâm nghiệp. Trong đó, tranh chấp trong diện tích đất đã giao quyền sử dụng đất là 197.365 ha, chiếm 70%; tranh chấp trong đất chưa giao quyền sử dụng đất là 85.261 ha, chiếm 30%. Diện tích tranh chấp tập trung chủ yếu trong diện tích rừng, đất lâm nghiệp do UBND xã quản lý là 164.920 ha; các ban quản lý rừng phòng hộ là 56.456 ha; các doanh nghiệp nhà nước là 51.750 ha và diện tích tranh chấp còn lại thuộc các chủ rừng khác.

Vấn đề đáng quan tâm hơn, dù được giao quản lý sử dụng, nhưng toàn Tây Nguyên bị mất tổng cộng đến 487.096 ha rừng, con số lớn nhất thuộc về UBND các cấp và các BQL rừng (cụ thể, UBND các cấp để mất: 209.993ha, các BQL rừng: 112.130ha, doanh nghiệp nhà nước: 87.192ha, hộ gia đình: 25.553ha, tổ chức kinh tế: 23.446ha, đơn vị vũ trang: 21.436ha, cộng đồng: 5.167ha và tổ chức khác để mất 2.179ha).

Theo số liệu của thường trực Ban chỉ đạo Tây Nguyên, hiện tình trạng phá rừng, mua bán đất có nguồn gốc từ đất lâm nghiệp, mua bán lâm sản… vẫn diễn ra nóng bỏng ở nhiều tỉnh Tây Nguyên. So với năm 2015, diện tích rừng Tây Nguyên giảm 3.323ha, bình quân mỗi năm giảm hơn 1 nghìn ha.

Giải pháp cho rừng Tây Nguyên

Thực hiện theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị về các giải pháp khôi phục rừng bền vững vùng Tây Nguyên nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2016-2020; Tỉnh ủy, UBND các tỉnh Tây Nguyên đã ban hành các văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương và chủ rừng triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.

Trong 6 tháng đầu năm 2017, trên địa bàn Tây Nguyên đã phát hiện và lập biên bản xử lý 1.707 vụ vi phạm lâm luật, trong đó có hơn 600 vụ phá rừng. Riêng trong tháng 8 vừa qua, số vụ vi phạm lâm luật trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk tăng cao, đã phát hiện và xử lý 139 vụ, nộp ngân sách nhà nước gần 1.400 tỷ đồng.

Trong năm 2017, các tỉnh Tây Nguyên đã triển khai chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững, cho thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đối với các diện tích đất đã bị người dân lấn chiếm canh tác để trồng rừng phục hồi. Toàn vùng trồng mới 12.559 ha rừng tập trung, hơn 4,57 triệu cây phân tán và chăm sóc 21.581 ha rừng trồng.

Nhằm hạn chế tình trạng người dân di cư tự do phá rừng lấy đất sản xuất, từ năm 2001 đến nay, các tỉnh Tây Nguyên triển khai 57 dự án, bố trí, sắp xếp ổn định được 15.400 hộ, hiện còn 20.711 hộ chưa được bố trí, sắp xếp ổn định, trong đó có 1.064 hộ thật sự khó khăn, chưa có đất ở và đất sản xuất. Nếu số hộ này không được hỗ trợ định canh, định cư vững chắc, thì khó tránh khỏi tình trạng bà con lấn chiếm, chặt phá rừng trái phép để lấy đất ở, đất sản xuất.

Một áp lực nữa đối với rừng Tây Nguyên đó là, hiện toàn vùng còn 2.062 cơ sở chế biến lâm sản và đồ mộc. Trong đó, nhiều cơ sở nằm gần rừng, thậm chí trong rừng, đã trực tiếp tiêu thụ lâm sản khai thác trái phép từ rừng, khiến việc kiểm soát của chủ rừng, lực lượng chức năng thêm khó khăn.

Vấn đề đặt ra hiện nay đối với các tỉnh Tây Nguyên là bên cạnh việc tăng cường các biện pháp bảo vệ rừng, nâng cao trách nhiệm của chủ rừng và của cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác bảo vệ rừng theo Chỉ thị số 13-CT/TW, ngày 12/1/2017 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Đồng thời, tìm giải pháp giảm áp lực đối với rừng, như hỗ trợ dân di cư tự do định canh, định cư; giải quyết việc làm, ổn định đời sống cho lao động sống gần rừng và trong rừng, không để xảy ra tình trạng bà con thiếu việc làm, mà tham gia vào đội quân “khai thác lâm sản trái phép” để kiếm sống; kiên quyết di dời, đóng cửa những cơ sở chế biến lâm sản hoạt động gần rừng, trong rừng.

Trao đổi với chúng tôi về những việc cần làm nhằm bảo vệ và phát triển rừng, đồng chí Y Giang Gry Niê Knơng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk khẳng định: “Cần hoàn chỉnh quy hoạch, quản lý, sử dụng rừng và đất lâm nghiệp một cách thống nhất, khoa học và chặt chẽ; bổ sung xây dựng hoàn chỉnh cơ chế, chính sách để phát triển lâm nghiệp bền vững; chăm lo tốt đời sống cho lực lượng lao động trực tiếp làm nhiệm vụ quản lý, bảo vệ, phát triển rừng”. Về định hướng lâu dài, Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nguyên kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sớm phê duyệt, triển khai thực hiện Đề án “Bảo vệ và phát triển rừng bền vững vùng Tây Nguyên giai đạn 2016-2025”. Các tỉnh Tây Nguyên tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm Chỉ thị số 1685/CT-TTg, ngày 27/9/2011 của Thủ tướng Chính phủ về “Tăng cường chỉ đạo thực hiện các biện pháp bảo vệ rừng, ngăn chặn tình trạng phá rừng và chống người thi hành công vụ”.

Theo Dangcongsan