Khó khăn trong giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài

Dự án hệ thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Lạng Sơn đã hoàn thành xây lắp vận hành thử nhưng vẫn chưa thể có vốn giải ngân cho khối lượng đã hoàn thành

– Nhiều công trình, dự án sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài có khối lượng thực hiện khá nhưng do phải đàm phán lại với các nhà tài trợ gia hạn thời gian thực hiện các khoản vay; việc điều chỉnh quy mô một số dự án và thủ tục rút vốn gặp nhiều vướng mắc… là những nguyên nhân chính dẫn đến tình hình giải ngân nguồn vốn vay nước ngoài gặp nhiều khó khăn và đạt thấp so với tình hình giải ngân chung toàn tỉnh.

Năm 2021, trung ương phân bổ kế hoạch vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài cho tỉnh hơn 500 tỷ đồng để thực hiện 7 chương trình dự án. Tuy nhiên, tính đến cuối tháng 10/2021, khối lượng giải ngân nguồn vốn vay nước ngoài rất thấp, chỉ đạt 137/504 tỷ đồng tương đương 27% kế hoạch (khối lượng giải ngân vốn đầu tư công toàn tỉnh đạt 67%).

Trong 7 công trình dự án, chỉ có 3 dự án gồm: dự án giáo dục THCS khó khăn giai đoạn 2 sử dụng vốn Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB); dự án sửa chữa an toàn đập và dự án LRAMP – hợp phần khôi phục, cải tạo đường địa phương sử dụng vốn Ngân hàng Thế giới có khối lượng giải ngân đạt trên 40% kế hoạch.

Còn lại 4 dự án gồm: dự án mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả đầu ra; hạ tầng cơ bản phát triển toàn diện các tỉnh Đông Bắc: Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn – Tiểu dự án Lạng Sơn; dự án hệ thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Lạng Sơn; dự án tăng cường quản lý đất đai thành phố Lạng Sơn và 4 huyện: Cao Lộc, Tràng Định, Bình Gia và Lộc Bình đều gặp nhiều khó khăn và chậm tiến độ.

Theo tìm hiểu, nguyên nhân chính dẫn đến việc giải ngân các công trình sử dụng vốn vay nước ngoài là do việc các hiệp định vay phải gia hạn buộc phải đàm phán và ký lại hiệp định vay với nhà tài trợ. Cũng từ đó, một số dự án buộc phải điều chỉnh, bổ sung hạng mục để tối đa hoá hiệu quả đầu tư các công trình cộng với thủ tục rút vốn theo thoả thuận mới mất nhiều thời gian dẫn đến chậm giải ngân nguồn vốn nước ngoài.

Đơn cử như dự án mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả đầu ra sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới, năm 2021 được ghi kế hoạch vốn hơn 19,7 tỷ đồng. Do dự án điều chỉnh thời gian thực hiện hiệp định vay, vì vậy, đến tháng 8/2021, dự án mới hoàn thành việc ký gia hạn hiệp định giữa nhà tài trợ với Chính phủ Việt Nam. Cùng đó, trung ương chậm có văn bản trả lời đối với hồ sơ rút vốn, dẫn đến việc hoàn thiện hồ sơ rút vốn theo hiệp định bị kéo dài, phải chỉnh sửa nhiều lần. Đến nay, dự án vẫn chưa thể rút vốn để giải ngân mặc dù các công trình đã cơ bản hoàn thành và hồ sơ thủ tục đã được Kho bạc Nhà nước tỉnh xác nhận khối lượng.

Ông Nguyễn Quang Huynh, Giám đốc Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chủ đầu tư dự án mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả đầu ra tỉnh Lạng Sơn cho biết: Trước những thủ tục rất phức tạp trong thực hiện trình tự giải ngân vốn nước ngoài, chủ đầu tư đã tham mưu cho sở thường xuyên bám sát các bộ, ngành trung ương để hoàn thiện thủ tục rút vốn. Theo đó tháng 5/2021, hồ sơ xin rút vốn của tỉnh Lạng Sơn được gửi Ban điều phối chương trình cấp nước nông thôn của trung ương, đến nay sau 3 lần bổ sung hồ sơ theo yêu cầu của trung ương nhưng dự án vẫn chưa thể thực hiện rút vốn theo quy định dẫn đến không có vốn để giải ngân cho các hạng mục công trình đã hoàn thành.

Dự án hệ thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Lạng Sơn sử dụng vốn của Ngân hàng Tái thiết Đức và dự án tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu địa chính sử dụng vốn của Ngân hàng Thế giới cũng trong tình trạng tương tự.

Được biết, hiện dự án này được ghi kế hoạch vốn hơn 75 tỷ đồng, đến nay, công trình đã hoàn thành và đang thực hiện chạy thử nghiệm theo quy định.

Ông Nguyễn Văn Quyết, Phó Chủ tịch hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Lạng Sơn cho biết: Do dự án triển khai tại nhiều tỉnh và việc thoả thuận các khoản vay của mỗi tỉnh khác nhau dẫn đến việc hoàn thiện thủ tục chung của dự án khu vực miền Bắc rất chậm ảnh hưởng rất lớn đến việc rút vốn giải ngân. Công ty đang bám sát các bộ, ngành trung ương để xử lý ngay những phát sinh liên quan đến hoàn thiện hồ sơ thủ tục dự án từ yêu cầu của các bộ, ngành liên quan.

Trước những khó khăn nêu trên, UBND tỉnh đã yêu cầu các chủ đầu tư, đơn vị quản lý dự án song song với việc tập trung hoàn thiện thủ tục theo quy định hiện hành, chủ động thực hiện rà soát toàn bộ các công việc của các dự án, nhất là việc nghiệm thu, xác nhận khối lượng hoàn thành để khi có vốn sẽ thực hiện ngay việc giải ngân theo quy định; tiếp tục chỉ đạo, đốc thúc các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ, nghiệm thu theo từng phần, hạng mục các dự án đang thực hiện xây lắp để giải ngân ngay khi đủ điều kiện.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng đề nghị các bộ, ngành trung ương quan tâm đẩy nhanh việc thẩm định hồ sơ điều chỉnh các dự án và sớm có văn bản trả lời địa phương để thực hiện thủ tục rút vốn làm cơ sở giải ngân các dự án ngay trong những tháng cuối năm