Khó khăn trong đầu tư xây dựng các công trình cấp nước sinh hoạt

– Mặc dù đã hoàn thành và đưa vào sử dụng gần 2 năm, nhưng đến nay, 32 giếng khoan thuộc Chương trình điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước trên địa bàn tỉnh vẫn chưa phát huy được hết công năng, hiệu quả. Điều này gây ra sự lãng phí lớn, chưa đáp ứng được nhu cầu về nước sạch sinh hoạt của người dân trên địa bàn.

Với mục tiêu tìm kiếm nguồn nước dưới đất tại các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước để cung cấp nước sinh hoạt, nâng cao đời sống Nhân dân, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, năm 2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 246/QĐ- TTg phê duyệt Chương trình điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước. Phạm vi thực hiện chương trình là tại các vùng núi cao, vùng khan hiếm nguồn nước trên địa bàn 44 tỉnh, thành phố với 1.333 vùng được điều tra, đánh giá; thời gian triển khai từ năm 2015 đến năm 2020.

Công trình giếng khoan tại thôn Bản Châu, xã Tri Lễ, huyện Văn Quan chưa phát huy được hiệu quả

Tháng 11/2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1553/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh Chương trình điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước. Theo đó, thời gian thực hiện chương trình được điều chỉnh kéo dài từ năm 2015 đến năm 2023, tại địa bàn 41 tỉnh với 325 vùng được điều tra, đánh giá, khoan thăm dò.

Tại tỉnh Lạng Sơn, từ năm 2018 Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã triển khai điều tra thăm dò, tìm kiếm nguồn nước. Tháng 10/2020, 32 giếng khoan tại địa bàn 6 huyện: Văn Quan, Bình Gia, Bắc Sơn, Chi Lăng, Hữu Lũng, Tràng Định đã được trung tâm khoan hoàn thiện và bàn giao về địa phương quản lý.

Theo đó, ngày 30/11/2020, UBND tỉnh đã có Văn bản số 1547/UBND- KT về việc quản lý, bảo vệ và khai thác công trình giếng khoan trên địa bàn tỉnh. Trong đó, yêu cầu các sở, ngành liên quan, UBND các huyện thường xuyên kiểm tra, kịp thời xử lý nghiêm các hành vi phá hoại công trình giếng khoan; nghiên cứu, thực hiện lập dự án đầu tư xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt tại các vùng đã có kết quả điều tra nguồn nước giếng khoan đảm bảo về trữ lượng, chất lượng nước nhằm khai thác bền vững lâu dài, kịp thời cấp nước sinh hoạt cho Nhân dân…

Qua đánh giá cho thấy, các giếng khoan đều có lưu lượng và chất lượng nước đảm bảo có thể triển khai xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt ổn định, lâu dài cho người dân. Tuy nhiên, sau gần 2 năm bàn giao về địa phương, 32 giếng khoan này vẫn không phát huy được hết công năng, hiệu quả. Thậm chí có giếng khoan hiện nay vẫn “nằm im”, chưa được đưa vào sử dụng.

Bắc Sơn là địa bàn có địa hình đồi núi phức tạp nên được ưu tiên triển khai thực hiện chương trình với số lượng nhiều giếng khoan nhất. Theo đó, toàn huyện có 10 giếng khoan được khoan thăm dò, tìm kiếm nguồn nước để phục vụ cấp nước cho người dân. Cụ thể, tại xã Vũ Sơn 2 lỗ khoan, xã Trấn Yên 4 lỗ khoan và xã Vũ Lễ 4 lỗ khoan.

Ông Hoàng Văn Tý, Trưởng thôn Thống Nhất, xã Vũ Lễ, huyện Bắc Sơn cho biết: Toàn thôn hiện có 180 hộ dân với 830 nhân khẩu. Trên địa bàn thôn hiện có công trình cấp nước sạch sinh hoạt, tuy nhiên vào thời điểm mùa khô, nguồn nước chảy ít, không đáp ứng được hết nhu cầu của bà con. Do đó, khoảng 6 hộ dân ở gần khu vực giếng khoan thăm dò đã đề xuất với chính quyền xã tự mua máy bơm và ống dẫn nước để bơm nước phục sinh hoạt. Trên địa bàn thôn có 2 giếng được Nhà nước khoan thăm dò, tìm kiếm nguồn nước thì hiện nay có một giếng bỏ không. Tại các cuộc họp thôn, người dân cũng nhiều lần đề xuất Nhà nước đầu tư xây dựng trạm bơm cấp nước sạch từ giếng khoan để cung cấp nước sinh hoạt cho bà con được ổn định, bền vững, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có công trình cấp nước nào được xây dựng.

Tương tự, tại huyện Văn Quan cũng có 3 giếng khoan được khoan hoàn thiện tại các xã Tràng Phái, Tri Lễ. Tuy nhiên đến nay, các giếng khoan này đều không phát huy được hiệu quả. Ông Bành Văn Dân, Trưởng Phòng TN&MT huyện Văn Quan cho biết: 3 giếng khoan này được bàn giao về huyện quản lý từ năm 2020. Tuy nhiên, do huyện chưa bố trí được nguồn kinh phí để xây dựng trạm bơm và hệ thống cấp nước nên đến nay các giếng khoan vẫn chưa phát huy được hiệu quả, chưa được đưa vào sử dụng.

Được biết, 32 giếng khoan tại 6 huyện trên địa bàn tỉnh đều có khả năng cấp nước với lưu lượng và chất lượng nước đảm bảo nhưng hiện nay đều chưa được đầu tư xây dựng các trạm bơm, hệ thống ống dẫn nước phục vụ cấp nước sinh hoạt cho Nhân dân. Do nhu cầu về nước sạch sinh hoạt, tại một vài giếng khoan một nhóm gia đình (khoảng 6 đến 8 hộ) đã tự đầu tư máy bơm, ống dẫn để bơm nước; các giếng khoan còn lại hầu hết đều chưa được đưa vào sử dụng.

Ông Lương Văn Nhất, Phó Trưởng Phòng Tài nguyên nước và Khoáng sản, Sở TN&MT cho biết: Nguyên nhân chính là do thiếu nguồn kinh phí để đầu tư xây dựng các công trình trạm bơm cấp nước. Thời gian tới, phòng sẽ tham mưu cho sở đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo các, sở ngành liên quan, UBND các huyện quan tâm kết hợp các nguồn vốn thực hiện đầu tư xây dựng trạm bơm, các công trình cấp nước, phát huy công năng, hiệu quả các giếng khoan này.

Để đáp ứng nhu cầu về nước sạch sinh hoạt của người dân và phát huy hiệu quả của những giếng khoan này, ngành chức năng, UBND các huyện cần quan tâm bố trí kinh phí xây dựng trạm bơm và hệ thống để cấp nước, từ đó góp phần nâng cao đời sống người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội trên địa bàn.