Khí thế Cách mạng Tháng Tám ở Lạng Sơn

(LSO) – Ngày 14/8/1945, phát xít Nhật đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh thế giới lần thứ II kết thúc. Trên cơ sở đánh giá thời cơ và tình hình cách mạng trong nước đã phát triển mạnh mẽ, ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân tại Tân Trào đã thông qua mười chính sách lớn của Việt Minh, thông qua Lệnh Tổng khởi nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra lời kêu gọi: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta!”

Trong bối cảnh đó, tại Lạng Sơn, Nhật lo sợ tan rã, tỉnh trưởng bù nhìn Linh Quang Vọng cùng bè lũ tay sai hoang mang cao độ. Ngày 19/8/1945, tại Đồng Mỏ (Ôn Châu), dưới sự chỉ đạo của Ban Việt Minh châu và được sự tăng cường của lực lượng vũ trang chủ lực của tỉnh, quần chúng cách mạng đã nhất tề nổi dậy, tiến công quân Nhật, làm chủ châu lỵ, Ôn Châu hoàn toàn giải phóng. Cùng ngày, tại Hữu Lũng, lực lượng vũ trang và quần chúng cách mạng cũng nổi dậy làm chủ phố Mẹt (châu lỵ Hữu Lũng).

Ngày 21/8/1945, tại Thất Khê (Tràng Định), dưới sự chỉ đạo của Đảng bộ, lực lượng vũ trang và quần chúng cách mạng đã nổi dậy tiến công, bao vây tước vũ khí quân Nhật, làm chủ phố Thất Khê, giải phóng hoàn toàn Tràng Định.

Ngày 22/8/1945, lực lượng vũ trang và quần chúng cách mạng ở Thoát Lãng đã làm chủ Na sầm, giải phóng hoàn toàn Thoát Lãng.

Cán bộ Thư viện tỉnh giới thiệu sách cho độc giả tại triển lãm sách về Cách mạng Tháng Tám và lịch sử Việt Nam

Trước khí thế của quần chúng cách mạng, ngày 24/8/1945, tại Ba Xã (châu Điềm He), Tỉnh ủy họp và đề ra chủ trương: Nhân lúc này phải nhanh chóng giải phóng tỉnh lỵ, lập chính quyền cách mạng. Cùng ngày, Ban Chỉ đạo khởi nghĩa của tỉnh được thành lập và quyết định huy động lực lượng giải phóng tỉnh lỵ. Hội nghị Tỉnh ủy đã quyết định thành lập Ty Liêm phóng với 12 đồng chí (nay là Công an tỉnh Lạng Sơn) do đồng chí Nguyễn Văn Tín làm Trưởng ty, đồng chí Phan Minh Tuệ, Tỉnh ủy viên trực tiếp theo dõi, chỉ đạo công tác Liêm phóng, sẵn sàng tiêu diệt các tổ chức phản động sau khi giành chính quyền.

Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, ngay đêm 24/8/1945, tại Ba Xã, Ban Chỉ đạo khởi nghĩa của tỉnh đã tập trung các đội vũ trang cách mạng từ các địa phương trong vùng giải phóng xuất phát từ căn cứ Ba Xã (châu Điềm He), hành quân tiến về giành chính quyền ở thị xã Lạng Sơn.

Rạng sáng ngày 25/8/1945, lực lượng vũ trang cách mạng và quần chúng các vùng lân cận chia làm hai hướng tiến vào thị xã qua các ngả Bằng Mạc, Điềm He. Ngay từ sáng sớm, do có sự chuẩn bị từ trước, Nhân dân thị xã đã rầm rộ đổ ra các ngõ phố đón chào lực lượng cách mạng. Đúng 13 giờ ngày 25/8/1945, lực lượng vũ trang và quần chúng đã chiếm lĩnh các vị trí trọng yếu như: Sở Mật thám, Kho bạc, Sở Dây thép (Bưu điện), phá đề lao, giải thoát cán bộ và quần chúng bị địch bắt; bao vây dinh Tỉnh trưởng, buộc Tỉnh trưởng bù nhìn Linh Quang Vọng phải đầu hàng.

Cùng ngày, dưới sự phát động trực tiếp của Ban Việt Minh Cao Lộc, phối hợp với sự tiến công của lực lượng vũ trang chủ lực của tỉnh, quần chúng cách mạng ở Cao Lộc, đã đồng loạt nổi dậy giành chính quyền.

Tại Lộc Bình, ngày 26/8/1945, Tỉnh ủy điều động một đơn vị vũ trang do đồng chí Liên Đoàn và đồng chí Hà Văn Thư chỉ huy tiến về Lộc Bình hỗ trợ quần chúng giành chính quyền. Ngày 28/8, dưới sự chỉ đạo của Ban Việt Minh châu và sự giúp sức của lực lượng vũ trang của tỉnh, quần chúng cách mạng đã nổi dậy giải phóng châu lỵ, xóa bỏ chính quyền tay sai của địch, thành lập chính quyền cách mạng của Nhân dân.

Ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn độc lập trước quốc dân đồng bào và thế giới, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đã thành một nước tự do và độc lập”.

Tháng 10/1945, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, một cuộc mít tinh lớn với sự tham gia của hàng nghìn quần chúng cách mạng toàn tỉnh đã được tổ chức tại làng Khâm Nặm, Chợ Bãi (châu Bằng Mạc). Tại cuộc mít tinh, Ủy ban Nhân dân lâm thời tỉnh Lạng Sơn tuyên bố thành lập, do đồng chí Lô Quang Nam làm Chủ tịch. Sự thành lập của Ủy ban Nhân dân lâm thời tỉnh Lạng Sơn là sự kiện quan trọng, ghi nhận thắng lợi trọn vẹn của Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Lạng Sơn.

Cách mạng Tháng Tám thành công ở Lạng Sơn đã góp phần tích cực vào thắng lợi to lớn của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Cách mạng Tháng Tám thành công ở Lạng Sơn đã phát huy cao độ truyền thống yêu nước nồng nàn, đoàn kết gắn bó lâu đời của Nhân dân các dân tộc trên quê hương Xứ Lạng – cửa ngõ biên cương vùng Đông Bắc của Tổ quốc, nơi có Ải Chi Lăng hiển hách, Ải Pha Lũy kiên cường, đã chôn vùi hàng vạn quân xâm lược phương Bắc, ghi nhận những chiến công chói lọi của dân tộc ta trong lịch sử đấu tranh gìn giữ nền độc lập, tự chủ của nước nhà.

Trong tiến trình Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Đảng bộ Lạng Sơn đã kế thừa xứng đáng truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất, ý chí cách mạng kiên cường của các thế hệ tiền bối, vận dụng sáng tạo, linh hoạt đường lối và chủ trương của Đảng qua từng giai đoạn để xây dựng phong trào cách mạng. Đảng bộ đã không ngừng chăm lo, củng cố xây dựng các cơ sở đảng làm nòng cốt lãnh đạo, chỉ đạo quần chúng cách mạng, đoàn kết một lòng, chuẩn bị lực lượng về mọi mặt, chủ động đón thời cơ, nổi dậy khởi nghĩa, giành chính quyền thắng lợi trong toàn tỉnh.

Vương Văn Hòa