Khẳng định mối quan hệ ‘đối tác trong liên kết’ ASEAN-EU

Tại cuộc họp, các nước hoan nghênh ASEAN và EU chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược, khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ “đối tác trong liên kết” giữa hai tổ chức khu vực thành công nhất thế giới, cam kết tăng cường phối hợp và hợp tác đa phương, thúc đẩy thương mại tự do và công bằng trên cơ sở chia sẻ các giá trị và lợi ích chung về một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

Trưởng SOM EU Gunnar Wiegan nhấn mạnh EU coi trọng và mong muốn thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ Đối tác chiến lược với ASEAN, khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực. Đại diện EU khẳng định tiếp tục tăng cường đoàn kết với ASEAN cùng ứng phó hiệu quả với đại dịch COVID-19. Ông Wiegan cho biết EU đã đóng góp hơn 3 tỷ euro qua cơ chế COVAX hỗ trợ cung ứng vaccine cho các nước thu nhập thấp và trung bình; triển khai chương trình Đội châu Âu (Team Europe) trị giá hơn 800 triệu euro hỗ trợ ASEAN phòng chống và kiểm soát dịch bệnh; triển khai chương trình hỗ trợ “Sẵn sàng ứng phó đại dịch tại Đông Nam Á” trị giá 20 triệu euro tại khu vực. Các nước ASEAN đề nghị EU ủng hộ các sáng kiến của ASEAN về phòng chống COVID-19 cũng như phối hợp bảo đảm tiếp cận, cung ứng, nghiên cứu và phát triển vaccine an toàn, công bằng và hiệu quả.

Cuộc họp nhất trí ASEAN và EU sẽ phối hợp chặt chẽ trong kiểm soát và đẩy lùi COVID-19 và thúc đẩy phục hồi toàn diện, bền vững. Hai bên khẳng định sẽ phối hợp triển khai thành công Kế hoạch hành động ASEAN-EU 2018-2022. Đại diện EU đề nghị ưu tiên phục hồi kinh tế, thương mại, kết nối bền vững, biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh. Nhân dịp này, EU đề xuất tổ chức Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-EU vào năm 2022 tại Bỉ.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các nước ASEAN và EU đều nhất trí cần bảo đảm một môi trường hoà bình, an ninh và ổn định trong khu vực, tạo thuận lợi cho các nước tập trung nỗ lực ứng phó đại dịch COVID-19. Các nước khẳng định tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không tại Biển Đông, ủng hộ đối thoại, xây dựng lòng tin, tự kiềm chế, không tiến hành các hoạt động làm phức tạp thêm tình hình hay gia tăng tranh chấp, không quân sự hóa, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. Hai bên ủng hộ các nỗ lực nối lại đàm phán hướng tới Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. EU khẳng định ủng hộ nỗ lực của ASEAN về Myanmar, hoan nghênh Đồng thuận 5 điểm của tại Hội nghị Lãnh đạo ASEAN tháng 4/2021.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh Việt Nam coi trọng và sẽ đóng góp tích cực cho quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-EU. Đánh giá cao sự hỗ trợ tích cực, hiệu quả của EU, Thứ trưởng đề nghị EU bảo đảm các nước ASEAN tiếp cận vaccine kịp thời và đồng đều, hỗ trợ chuyển giao công nghệ và tăng cường sản xuất vaccine tại khu vực, đồng thời phối hợp thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế, phát triển xanh và bền vững.

Chia sẻ ý kiến các nước tại cuộc họp, Thứ trưởng đề nghị EU tiếp tục can dự và đóng góp xây dựng vào các nỗ lực của ASEAN ứng phó các thách thức đối với an ninh và ổn định khu vực. Thứ trưởng khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về vấn đề Biển Đông, đề nghị EU tiếp tục ủng hộ các nỗ lực của ASEAN duy trì hoà bình, an ninh và ổn định trên Biển Đông, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử giữa các bên tại Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC) ở Biển Đông hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.

Kết thúc cuộc họp, Singapore, nước điều phối quan hệ ASEAN-EU đã ra Tuyên bố Báo chí Đồng Chủ tịch về các kết quả cuộc họp.