Khám chữa bệnh bằng y, dược cổ truyền: Phát triển mạng lưới, nâng cao hiệu quả

– Với tiềm năng phong phú về dược liệu tự nhiên, những năm qua, ngành y tế tỉnh đã quan tâm phát triển mạng lưới, nâng cao hiệu quả khám, chữa bệnh (KCB) bằng y học cổ truyền (YHCT) tại các cơ sở KCB công lập và tổ chức hội đông y trên địa bàn, góp phần tích cực vào công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe Nhân dân.

Củng cố tổ chức hội đông y

Hội Đông y tỉnh là một tổ chức xã hội – nghề nghiệp đặc thù, thực hiện chức năng, nhiệm vụ kế thừa, phát huy những di sản văn hóa dân tộc thuộc lĩnh vực YHCT (đông y, đông dược) phối hợp cùng ngành y tế chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. Bác sĩ Trần Văn Tuyến, Chủ tịch Hội Đông y tỉnh cho biết: Để đảm bảo chất lượng hoạt động, hội thường xuyên quan tâm củng cố tổ chức hội, mở rộng mạng lưới cơ sở KCB bằng YHCT từ tuyến tỉnh đến tuyến xã. Hằng năm, hội đã rà soát, đưa ra khỏi hội những hội viên không hoạt động thường xuyên và thẩm định, kết nạp hội viên mới, hoạt động tích cực và có những bài thuốc hay, giá trị. Từ năm 2008 đến nay, mỗi năm chúng tôi kết nạp mới khoảng 100 hội viên, nâng tổng số hội viên hiện có lên 1.483 người.

Cán bộ Khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện YHCT tỉnh xoa bóp cho người bệnh

Đến nay, Hội Đông y tỉnh có 1 Trung tâm Ứng dụng và kế thừa y, dược học cổ truyền, 11 hội đông y cấp huyện và 200 hội đông y cấp xã. Các cấp hội thường xuyên tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cán bộ, hội viên về những chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, vận động hội viên kế thừa, phát huy, phát triển, bảo tồn những di sản văn hóa dân tộc thuộc lĩnh vực YHCT.

Nhờ tận dụng được nguồn dược liệu sẵn có, đa dạng, phong phú tại địa phương, cùng với nhiều bài thuốc dân gian được lưu truyền và có hiệu quả cao, Hội Đông y tỉnh đã chỉ đạo các cấp hội cơ sở thường xuyên duy trì các ban sưu tầm, đồng thời động viên các hội viên tích cực sưu tầm những bài thuốc hay, cây thuốc quý chữa bệnh có hiệu quả đóng góp cho hội. Kết quả, các cấp hội đang thừa kế 766 bài thuốc gia truyền, điều trị bệnh lý thường gặp như: đau xương khớp, các bệnh về gan, dạ dày – tá tràng…

Để đưa những bài thuốc đó vào điều trị, chăm sóc sức khỏe cho người dân, cán bộ, hội viên Hội Đông y tỉnh đã thành lập và duy trì hoạt động của 11 phòng khám chuyên khoa YHCT và 32 phòng chẩn trị YHCT, mỗi năm khám và điều trị cho hơn 122.500 lượt người bằng phương pháp không dùng thuốc như: châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, giác hơi, chiếu đèn hồng ngoại…

Đưa y học cổ truyền vào hệ thống y tế công lập

Nếu như trước đây việc KCB bằng YHCT chỉ được thực hiện bởi các ông lang, bà mế ở các thôn bản hay các phòng khám, chẩn trị YHCT thì những năm gần đây, người dân có thể KCB bằng YHCT tại các cơ sở y tế công lập. Mạng lưới khám chữa bệnh bằng YHCT trên địa bàn được triển khai theo 3 cấp. Tuyến tỉnh có Bệnh viện YHCT, Khoa YHCT thuộc Bệnh viện Đa khoa, Khoa YHCT thuộc Bệnh viện Phục hồi chức năng. Tuyến huyện có 11/11 trung tâm y tế huyện, thành phố có khoa và liên khoa YHCT. Tổng số nhân lực về YHCT tại các cơ sở KCB công lập là 236 cán bộ, trong đó có 52 bác sỹ và 184 y sỹ. Toàn tỉnh hiện có 185/200 trạm y tế tuyến xã, 2 phòng khám đa khoa khu vực thực hiện khám chữa bệnh bằng YHCT. Hệ thống khám chữa bệnh trên địa bàn tỉnh cơ bản bảo đảm đáp ứng các nhu cầu khám chữa bệnh bằng đông y và tây y tại địa bàn.

Điều dưỡng Chu Văn Duy, phụ trách Trạm Y tế xã Bính Xá, huyện Đình cho biết: Bình quân mỗi năm trạm KCB cho khoảng 1.200 lượt người, trong đó có khoảng 30% bệnh nhân được điều trị bằng các loại thuốc YHCT. Đối với một số bệnh về hệ hô hấp, tiêu hóa, thần kinh…, chúng tôi thường điều trị cho bệnh nhân bằng những loại đông dược được bào chế dạng viên nén vừa dễ sử dụng vừa lành tính, ít tác dụng phụ như: viên ngậm bổ phế, viên sáng mắt, viên tuần hoàn máu não, viên bổ tỳ…

Phát triển y học cổ truyền kết hợp y học hiện đại

Cùng với củng cố, phát triển mạng lưới, để nâng cao chất lượng KCB bằng YHCT, ngành y tế tỉnh đã không ngừng đầu tư cơ sở vật chất, kết hợp giữa YHCT và y học hiện đại trong chăm sóc bảo vệ sức khỏe Nhân dân.

Ông Phan Lạc Hoài Thanh, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: Những năm qua, Sở Y tế đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo phát triển KCB bằng phương pháp y học truyền thống, đồng thời, định hướng các cơ sở y tế nâng cao chất lượng công tác KCB theo hướng YHCT kết hợp y học hiện đại. Nhờ đó, số lượng và chất lượng KCB bằng YHCT và YHCT kết hợp y học hiện đại ngày càng tăng.

Trên thực tế, những dịch vụ kỹ thuật cao trong YHCT như điện châm, cấy chỉ… đã và đang được triển khai rộng rãi tại các cơ sở KCB YHCT. Khoa YHCT của Bệnh viện Đa khoa tỉnh là một điển hình với 80% kỹ thuật YHCT theo phân tuyến của Bộ Y tế được triển khai thành công. Ông Phạm Duy Thìn, Trưởng Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: Là đầu mối tổ chức điều trị kết hợp giữa YHCT và y học hiện đại, khoa thường xuyên tổ chức tập huấn hoàn thiện kiến thức cho y, bác sỹ trong khoa về kỹ thuật YHCT theo phân tuyến của Bộ Y tế. Đến nay, khoa đã tập huấn và thực hiện tốt 60 kỹ thuật, tiêu biểu như: Điện châm, điện mãng châm, thủy châm, xoa bóp bấm huyệt, giác hơi… Đồng thời, kết hợp với các khoa lâm sàng ứng dụng các kỹ thuật mới YHCT điều trị kết hợp nhiều ca khó thành công. Bình quân mỗi năm, khoa có khoảng 1.500 bệnh nhân khám, gần 700 bệnh nhân điều trị nội trú.

Cùng với Bệnh viện Đa khoa tỉnh, việc KCB bằng YHCT kết hợp y học hiện đại ngày càng được ứng dụng rộng rãi ở các cơ sở y tế, góp phần chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Bà Hoàng Thị Chính, xã Long Đống, huyện Bắc Sơn chia sẻ: Tôi bị thoái hóa khớp gối, khớp háng, vừa rồi được điều trị tại Khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện YHCT tỉnh từ ngày 19/3/2023. Trước đây, tôi đi lại khó khăn, đau nhức, khó ngủ, sức khỏe yếu. Sau khi điều trị, tôi được các bác sĩ tại khoa điều trị theo phác đồ với nhiều phương pháp như: xoa bóp, châm cứu, điện xung, thủy châm. Hiện tôi đã đi lại dễ dàng hơn, ăn uống ngon miệng và thấy khỏe mạnh hơn.

Theo số liệu tổng hợp của Sở Y tế, đến đầu năm 2023, tỷ lệ KCB bằng YHCT kết hợp y học hiện đại ở tuyến huyện đạt trên 20% và tuyến xã đạt trên 40%. Hơn ai hết, người bệnh chính là những người được thụ hưởng các dịch vụ y tế tốt nhất trong KCB. Do đó, số lượng người KCB bằng YHCT tăng qua các năm. Trong giai đoạn 2018 – 2023, tổng số lượt khám chữa bệnh bằng YHCT tại các cơ sở y tế đạt 243.129 lượt người, tăng 74.512 lượt so với giai đoạn 2008 – 2013.

Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới, ngành y tế tiếp tục chỉ đạo nâng cao chất lượng KCB YHCT trong các cơ sở y tế công lập theo hướng kết hợp y học hiện đại, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và ứng dụng các kỹ thuật mới về YHCT; tăng cường khám chữa bệnh kết hợp YHCT tại tuyến y tế cơ sở; đẩy mạnh các phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc của YHCT. Đồng thời, nâng cao chất lượng KCB bằng YHCT và YHCT kết hợp y học hiện đại gắn liền với sự phát triển y học bản địa trên địa bàn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu KCB ngày càng cao của Nhân dân.