Khắc phục tình trạng lạm dụng Phiếu Lý lịch tư pháp số 2

Báo cáo Hội đồng Khoa học Bộ Tư pháp về Dự án Luật LLTP sửa đổi, Giám đốc Trung tâm LLTP quốc gia Hoàng Quốc Hùng cho biết: Sau 6 năm triển khai thi hành Luật LLTP, bên cạnh những kết quả đạt được thì trong bối cảnh hiện nay, với yêu cầu cao hơn trong quản lý nhà nước và nhu cầu xã hội ngày càng cao, Luật LLTP hiện hành trở nên bất cập, không đáp ứng được thực tiễn. Trong đó, đáng chú ý quyền yêu cầu cấp Phiếu LLTP số 2 (nêu hết các nội dung về LLTP, kể cả án tích đã được xóa) đang bị lạm dụng; hoạt động cấp Phiếu LLTP chưa thật sự đáp ứng yêu cầu về cải cách hành chính…

Theo quy định của Luật Lý lịch tư pháp (LLTP) năm 2009, nội dung tình trạng án tích tại Phiếu LLTP số 2 thể hiện cả những án tích đã được xóa của người từng bị kết án (theo quy định của pháp luật hình sự thì người được xóa án tích coi như chưa bị kết án). Do vậy, Phiếu LLTP số 2 chỉ được cấp cho cơ quan tiến hành tố tụng và cấp theo yêu cầu của cá nhân để người đó biết được nội dung về LLTP của mình.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long – Chủ tịch Hội đồng Khoa học Bộ Tư pháp chủ trì Phiên họp.

Tuy nhiên, thực tiễn triển khai quy định này đã bị lạm dụng như việc một số cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài đã yêu cầu cá nhân là công dân Việt Nam và người nước ngoài có thời gian cư trú ở Việt Nam phải nộp Phiếu LLTP số 2 khi xin thị thực nhập cảnh hoặc làm một số thủ tục khác tại cơ quan đại diện. Một số cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam và doanh nghiệp cũng yêu cầu cá nhân nộp Phiếu LLTP số 2 để xin giấy phép an ninh hàng không, chứng khoán, xin việc làm… dẫn đến số lượng hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu LLTP số 2 ngày càng gia tăng, ảnh hưởng tới quyền được pháp luật bảo đảm bí mật cá nhân mà Hiến pháp năm 2013 đã quy định và chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự của Nhà nước ta.

“Điều đó ảnh hưởng đến việc tái hòa nhập cộng đồng của người bị kết án, đặc biệt là những người đã được xóa án tích, gây khó khăn cho cá nhân khi tham gia các quan hệ pháp lý”, ông Hùng nêu rõ.

Do đó, theo ông Hoàng Quốc Hùng, việc sửa đổi quy định của Luật LLTP về việc tiếp cận, sử dụng Phiếu số 2 theo hướng chặt chẽ hơn về hình thức của Phiếu, về đối tượng được quyền yêu cầu cấp Phiếu số 2 là cần thiết. Cụ thể, Trung tâm LLTP quốc gia đề xuất quy định chỉ cơ quan tiến hành tố tụng mới có quyền yêu cầu cấp Phiếu LLTP số 2. Còn cá nhân chỉ có quyền quan sát trên màn hình thông tin LLTP của mình và không được sao chép dưới bất cứ hình thức nào.

Tại phiên họp, nhiều ý kiến bày tỏ sự nhất trí cao với việc sửa đổi quy định nhằm hạn chế tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp Phiếu LLTP số 2.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nhận định, cơ chế hiện hành tạo ra tình trạng “một người đau bắt cả làng uống thuốc” và làm gia tăng chi phí xã hội nên cần thiết phải nghiên cứu kỹ quy định này. Bộ trưởng Lê Thành Long yêu cầu việc sửa đổi đối tượng cần cấp Phiếu LLTP cần đáp ứng yêu cầu thực tế của xã hội, tạo thuận lợi nhất cho người dân, không cổ súy việc cơ quan, tổ chức “đòi” công dân cung cấp Phiếu, nhất là Phiếu số 2./.