Khắc phục những hạn chế của Bộ luật Tố tụng dân sự

■ Tổng Thư ký LHQ Ban Ki Mun thăm, nói chuyện tại phiên họp

Cân nhắc quy định tòa án không được từ chối yêu cầu giải quyết vụ việc dân sự

Thảo luận tại tổ, đa số các đại biểu cơ bản nhất trí cao với việc cần thiết sửa đổi Bộ luật Tố tụng dân sự. Kết quả tổng kết 10 năm thi hành Bộ luật Tố tụng dân sự cho thấy, các quy định hiện hành bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập cần được khắc phục, như các quy định về thẩm quyền xét xử của tòa án chưa hợp lý; quy định về chứng cứ, cung cấp và thu thập chứng cứ chưa bảo đảm thực hiện nguyên tắc tranh tụng trong xét xử. Tuy nhiên, các đại biểu lưu ý, cần làm rõ lý do của việc sửa đổi và chỉ sửa đổi, bổ sung các vấn đề thật sự cần thiết, khắc phục những bất cập, hạn chế của các quy định hiện hành, đáp ứng yêu cầu thực tiễn xét xử các loại án dân sự hiện nay ở nước ta.

Đại biểu Đinh Xuân Thảo (Hà Nội), Lê Nam (Thanh Hóa) và nhiều đại biểu khác đồng tình quan điểm sửa đổi về quyền yêu cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp quy định tại Khoản 2, Điều 4, “Tòa án không được từ chối yêu cầu giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng”. Các đại biểu cho rằng, việc bổ sung quy định này là cần thiết, nhằm bảo đảm thể chế hóa quy định của Hiến pháp về tòa án thực hiện quyền tư pháp. Tòa án có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, do vậy, đối với những tranh chấp dân sự mà luật không quy định thuộc thẩm quyền giải quyết riêng biệt của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác giải quyết thì tòa án phải đứng ra giải quyết. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Tuyết Liên (Sóc Trăng) và một số đại biểu khác không đồng tình với quy định này, cho rằng, tòa án nhân dân xét xử các vụ án, giải quyết các vụ việc trên cơ sở các quy định của Hiến pháp và pháp luật, do vậy quy định như dự thảo là không phù hợp.

Thảo luận về công nhận kết quả hòa giải ngoài tòa án, đa số đại biểu tán thành với việc luật hóa theo định hướng Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 “khuyến khích việc giải quyết một số tranh chấp thông thường qua thương lượng, hòa giải, trọng tài; tòa án hỗ trợ bằng quyết định công nhận việc giải quyết đó”. Việc thể chế hóa này bảo đảm làm tăng giá trị của việc hòa giải, khuyến khích việc tham gia hòa giải, giảm bớt vụ việc khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết. Tuy nhiên, một số đại biểu đề nghị, dự thảo cần quy định cụ thể những loại kết quả hòa giải ngoài tòa án nào được yêu cầu tòa án công nhận, cũng như có những quy định chi tiết về trình tự, thủ tục, giá trị pháp lý và việc thi hành quyết định công nhận hòa giải ngoài tòa án.

Bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tạm giữ, tạm giam

Trong phiên làm việc buổi chiều, Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang thay mặt Chính phủ đọc Tờ trình dự án Luật Tạm giữ, tạm giam. Dự án luật đã được xây dựng trên cơ sở tổng kết 16 năm thực hiện Quy chế về tạm giữ, tạm giam; nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm nước ngoài; đánh giá tác động và lấy ý kiến các cơ quan có liên quan… Tờ trình nêu rõ, quy định của pháp luật hiện hành về chế độ quản lý giam giữ đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam chưa cụ thể (đặc biệt là việc thăm gặp thân nhân, người bào chữa, việc thực hiện các quyền nhân thân, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tạm giữ, tạm giam…); chế độ ăn, mặc, ở, khám, chữa bệnh còn chưa phù hợp điều kiện thực tế.

Tổ chức bộ máy và cơ chế quản lý trại tạm giam, nhà tạm giữ được điều chỉnh bởi nhiều văn bản khác nhau, chưa có sự thống nhất; đội ngũ cán bộ, chiến sĩ làm công tác quản lý trại tạm giam, nhà tạm giữ hiện nay chưa đáp ứng yêu cầu cả về số lượng và chất lượng…

Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Tạm giam, tạm giữ của Ủy ban Tư pháp của QH, nêu rõ: Theo quy định của Hiến pháp năm 2013, những người này chưa bị coi là có tội nên ngoài việc hạn chế một số quyền con người, quyền công dân như quyền tự do đi lại, cư trú, quyền bầu cử, ứng cử… thì các quyền khác của họ phải được bảo đảm, như quyền được sống, bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, chăm sóc y tế, quyền được tiếp cận thông tin, quyền được gặp luật sư, người bào chữa, người thân và một số quyền dân sự khác… Tuy nhiên, trong dự thảo Luật thì các quyền của người bị tạm giữ, tạm giam còn quy định tản mạn, có tính chất liệt kê, chưa đầy đủ. Do đó, dự thảo Luật chỉ nên quy định theo hướng hạn chế một số quyền của người bị tạm giữ, tạm giam, còn các quyền khác nếu không bị hạn chế thì vẫn được bảo đảm thực hiện theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

Tại phiên họp, các đại biểu đã thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của Dự thảo Luật Thú y.

★ Tại phiên làm việc buổi chiều, QH đón Tổng Thư ký LHQ Ban Ki Mun tới thăm và nói chuyện.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Tổng Thư ký LHQ cho rằng, đây là vinh dự lớn đối với ông, đồng thời đánh giá cao vai trò của QH Việt Nam, đặc biệt là việc tổ chức thành công sự kiện Đại hội đồng Liên minh nghị viện thế giới lần thứ 132 (IPU 132) với nhiều nội dung quan trọng được bàn thảo, thông qua liên quan đến tiến trình phát triển toàn cầu.

Đánh giá cao thành tựu trong việc hoàn thành các mục tiêu Thiên niên kỷ của Việt Nam, Tổng Thư ký LHQ cho rằng, Việt Nam là quốc gia đi đầu trong việc hoàn thành các mục tiêu này, do đó, với nhiều kinh nghiệm phát triển, người dân tài năng, chắc chắn Việt Nam cũng sẽ là quốc gia đi đầu trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững trong giai đoạn mới.

Đề cập đến những nguy cơ hiện hữu đang đe dọa hòa bình, an ninh toàn cầu, những vấn đề nhân đạo mà thế giới đang phải đối mặt, Tổng Thư ký Ban Ki Mun khẳng định, để vượt qua thử thách này, cần có sự đoàn kết trên toàn cầu, như một gia đình chung của nhân loại.

Ghi nhận và đánh giá cao sự tham gia của Việt Nam vào hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ, Ngài Tổng Thư ký bày tỏ hy vọng Việt Nam sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với LHQ trong hoạt động này.

Thay mặt QH, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng trân trọng cảm ơn các tổ chức thành viên LHQ và Ngài Tổng Thư ký đã luôn hợp tác, giúp đỡ, cùng với Việt Nam xây dựng và thực thi các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, đồng thời khẳng định, trên tinh thần tôn trọng quyền con người, quyền dân chủ, quyền độc lập tự do của các quốc gia trên thế giới, Việt Nam luôn chủ động tham gia tích cực vào các tổ chức của LHQ và của Liên minh nghị viện thế giới mà thành công của Đại hội đồng IPU lần thứ 132 với Tuyên bố Hà Nội vừa qua là một minh chứng cụ thể. QH và nhân dân Việt Nam sẽ nỗ lực hết sức mình để hoàn thành trách nhiệm của Việt Nam với LHQ.