Khắc phục mọi khó khăn, điểm nghẽn, cung ứng kịp thời vốn tín dụng phục vụ sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng

Sáng 14/3, tại Trụ sở Chính phủ,Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024 tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng đồng chủ trì hội nghị; đại diện các bộ, ngành Trung ương; các doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề.

Phát biểu ý kiến khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao các đại biểu tham dự Hội nghị này, thể hiện sự trách nhiệm, quan tâm, tâm huyết đối với việc điều hành chính sách tiền tệ nói riêng, nền kinh tế nói chung; cảm ơn các doanh nghiệp, ngân hàng, các cơ quan liên quan trong năm 2023 đã nỗ lực cùng với cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đất nước ta đã thu được những kết quả tích cực trên hầu hết các lĩnh vực: kinh tế vĩ mô ổn định, kiểm soát lạm phát, bảo đảm tăng trưởng, các cân đối lớn; cân đối thị trường lao động, góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, công tác phòng, chống tham nhũng được đẩy mạnh; giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; đối ngoại thu được những thắng lợi lịch sử…

Năm 2024, chúng ta đã đi qua 2 tháng rưỡi, các tín hiệu cho thấy nền kinh tế đã phục hồi trên tất cả các lĩnh vực. Trong thành quả này có sự đóng góp rất quan trọng của các doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng. Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng gửi lời chào trân trọng, lời thăm hỏi ân cần, lời chúc mừng năm mới, lời cảm ơn các tổ chức tín dụng đóng góp vào công cuộc phát triển kinh tế. Tuy nhiên, chúng ta cũng thấy tình hình thế giới và khu vực còn gặp nhiều khó khăn, thách thức: địa chính trị nổi lên, khó khăn sau đại dịch Covid-19 còn kéo dài, xung đột kéo dài, thậm chí một số nơi diễn biến phức tạp; nền kinh tế ở một số nước là thị trường truyền thống của nước ta gặp khó khăn, tác động thanh khoản và tỷ giá trong nước; một thị trường lớn của Việt Nam cũng khó khăn, do đó không thể chủ quan dù có thể có những tiến bộ, những phục hồi nhất định.

Theo Thủ tướng, mặc dù khó khăn nhưng chúng ta vẫn bảo đảm vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa tiết kiệm chi tiêu, bảo đảm an sinh xã hội. Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh không được chủ quan vì những gì đạt được mới chỉ là bước đầu. Chúng ta cần phát huy thành quả này, phát hiện các khó khăn, vướng mắc, cùng tháo gỡ; xác định khó khăn, thách thức có thể đến bất cứ lúc nào, do đó cần đoàn kết thống nhất vượt qua khó khăn. Bài học mà đất nước ta đã rút là tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc; nhân dân làm nên lịch sử, trong đó có doanh nghiệp; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

Thủ tướng nhấn mạnh, hội nghị này có ý nghĩa hết sức quan trọng, mặc dù Chính phủ vẫn tổ chức các hội nghị thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, bảo đảm tăng trưởng tín dụng thời gian qua. Ngân hàng Nhà nước cũng điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phù hợp tình hình. Các doanh nghiệp cũng cơ cấu lại hoạt động phù hợp tình hình; điều chỉnh lại hoạt động bảo đảm hiệu quả trong bối cảnh khó khăn; các tổ chức tín dụng góp phần chia sẻ với doanh nghiệp để có đồng vốn lưu thông tốt hơn. Đây là những điểm sáng, sự cố gắng rất đáng biểu dương và trân trọng cả về phía Nhà nước và các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, nền kinh tế của ta vẫn khó khăn. Bài toán đặt ra cho Ngân hàng Nhà nước là điều hành chính sách tiền tệ để bảo đảm vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô; các cân đối lớn, nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân, bảo đảm độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ… Điều này đòi hỏi trí tuệ tập thể, sự lãnh đạo, điều hành sáng suốt.

Thủ tướng đặt ra một số vấn đề cần phải suy nghĩ: lượng tiền gửi còn lớn, lãi suất cho vay còn cao, vì sao? Có vấn đề gì vướng mắc ở đây? Thủ tướng thường nhấn mạnh khi khó khăn thì lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ. Ngân hàng là mạch máu của nền kinh tế, mạch máu này tắc thì nền kinh tế không khỏe được. Chúng ta cần suy nghĩ đến lãi suất, tỷ giá? Khi nào đưa tiền ra để phục vụ tăng trưởng, khi nào đưa tiền về để kiểm soát lạm phát. Do đó phải điều hành chủ động, linh hoạt. Nợ xấu có xu hướng tăng vì sao? Việc xử lý các ngân hàng yếu kém còn chậm, vì vậy phải cố gắng. Các tổ chức tín dụng phải tính toán phù hợp, bảo đảm an toàn hệ thống; bài học rút ra ở đây là gì để khuyến khích, khuyến mại.

Thủ tướng đề nghị Hội nghị tập trung đưa ra thảo luận: việc điều hành chính sách tiền tệ, nhất là lãi suất, tỷ giá như thế nào để ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng (khoảng 6-6,5%) và giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Vì sao doanh nghiệp kêu thiếu vốn, khó tiếp cận vốn tín dụng, trong khi lượng tiền gửi của tổ chức kinh tế và dân cư vào hệ thống ngân hàng lại tăng, mặc dù lãi suất huy động liên tục giảm? Nút thắt ở đâu, nguyên nhân là gì?

Theo Ngân hàng Nhà nước, đến nay lãi suất tiền gửi bình quân của các giao dịch phát sinh mới của các ngân hàng thương mại ở mức 3,3%/năm, giảm 0,2%/năm so với cuối năm 2023; lãi suất cho vay bình quân của các khoản vay mới ở mức 6,4%/năm, giảm 0,7%/năm so với cuối năm 2023, nhưng lãi suất đối với các khoản dư nợ hiện còn cao.

Tình hình cung ứng tín dụng của hệ thống ngân hàng đối với nền kinh tế, từng ngành, lĩnh vực đã tốt chưa? Đâu là điểm nghẽn, nguyên nhân, biện pháp tháo gỡ khắc phục, đảm bảo việc cung ứng vốn không ách tắc, chậm trễ, không đúng thời điểm? Làm thế nào để cung ứng vốn tín dụng có trọng tâm, trọng điểm, tập trung cho sản xuất, kinh doanh, tạo sinh kế cho người dân? Hiện nay phải hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, ngược lại, người dân, doanh nghiệp phải sử dụng đồng vốn hiệu quả và có trách nhiệm với ngân hàng thương mại.

Cần có các giải pháp gì tăng cường khả năng tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp và người dân? Phải cắt giảm các thủ tục hành chính, giảm bớt các điều kiện cho vay; đặc biệt là các giải pháp về lãi suất, thủ tục, hồ sơ vay vốn, tài sản bảo đảm, các biện pháp về bảo lãnh, các biện pháp về truyền thông, công nghệ...?

Các ngân hàng thương mại cần làm gì để bảo đảm tăng trưởng tín dụng cả năm khoảng 15% như Ngân hàng Nhà nước đã giao ngay từ đầu năm? Làm thế nào để tiếp tục giảm lãi suất cho vay, để hệ thống ngân hàng cùng chia sẻ khó khăn với người dân, doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, sinh kế cho người dân, phát triển đất nước?

Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, các bộ, ngành, địa phương cần phải làm gì, cộng đồng doanh nghiệp và người dân cần làm gì để kích cầu đầu tư, tiêu dùng, tăng khả năng hấp thụ vốn của người dân và doanh nghiệp? Cần có những công cụ gì? Chẳng hạn như Quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa? Điều này cần suy nghĩ thêm. Dân tộc ta vốn có truyền thống càng khó khăn, càng đoàn kết, nỗ lực vượt qua khó khăn.

Tinh thần Hội nghị là tập trung thảo luận, phát biểu thẳng thắn, khẳng định những cái được là cơ bản; nhìn thẳng vào sự thật, phân tích nguyên nhân để có giải pháp khắc phục; chúng ta đánh giá khách quan, không tô hồng, không bôi đen, nhưng phải tạo khí thế, lòng tin đối với doanh nghiệp và người dân, giữ đà tăng trưởng vì đang có đà, khí thế, xu thế, phong trào.

Thủ tướng cũng đặt vấn đề cần suy nghĩ các giải pháp tăng cường hiệu quả hệ thống giám sát của ngân hàng; phải có các giải pháp gì để giảm rủi ro cho hệ thống ngân hàng, tích cực xử lý nợ xấu; đưa tiền ra phải đúng, trúng, xuất phát từ thực tiễn, bắt nguồn từ thực tiễn, bám sát thực tiễn. Phải đổi mới để tạo ra động lực; sức mạnh từ doanh nghiệp. Chúng ta cần tìm giải pháp để cùng nhau đi lên tốt hơn. Thủ tướng cho rằng dư địa, không gian còn, có thể làm tốt hơn nữa mà tại sao chưa làm được. Đảng, Nhà nước, Chính phủ mong muốn phải làm tốt hơn. Thủ tướng cho rằng những vướng mắc hiện nay có thể giải quyết được nếu chúng ta quyết tâm, đồng lòng giải quyết.

Thủ tướng đề nghị các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng cần nêu cao tinh thần, tinh thần lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ, cùng thắng, cùng đi lên, phát triển đất nước, thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Theo Ngân hàng Nhà nước, năm 2023, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai quyết liệt, đồng bộ và kịp thời các giải pháp tiền tệ, tín dụng nhằm góp phần hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, phục hồi tăng trưởng kinh tế nhưng vẫn đảm bảo giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ, ngoại hối và hệ thống ngân hàng. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước tập trung hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tiền tệ, ngân hàng theo hướng tăng khả năng tiếp cận tín dụng của nền kinh tế, hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản; giảm lãi suất điều hành 4 lần; điều hành linh hoạt tỷ giá, chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng và tích cực triển khai chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cùng hàng loạt các chương trình tín dụng ưu đãi đối với các ngành, lĩnh vực trọng điểm. Nhờ đó, ổn định kinh tế vĩ mô được bảo đảm, lạm phát được kiểm soát bình quân ở mức 3,25%; thị trường tiền tệ, ngoại hối hoạt động ổn định, thông suốt; lãi suất của các giao dịch phát sinh mới giảm hơn 2,5%/năm; tín dụng toàn nền kinh tế tăng 13,78% so với cuối năm 2022; cơ cấu tín dụng tiếp tục tập trung cho lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng, tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro được kiểm soát.

Bước sang năm 2024, trước những khó khăn, thách thức trong và ngoài nước, để tiếp tục quyết liệt thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai đồng bộ các giải pháp tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng, phục hồi sản xuất, kinh doanh, tăng khả năng hấp thụ vốn cho nền kinh tế, đáp ứng đầy đủ kịp thời nhu cầu vốn tín dụng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, an toàn hoạt động của hệ thống tổ chức tín dụng. Cụ thể:

Khẩn trương xây dựng Chỉ thị, Chương trình hành động để triển khai Nghị quyết, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về trọng tâm hoạt động ngành ngân hàng. Tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp lý trong hoạt động cấp tín dụng nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động của các tổ chức tín dụng, nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng, hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn. Ngân hàng Nhà nước đã khẩn trương phối hợp với các bộ, ngành liên quan để rà soát, sửa đổi các văn bản hiện hành phù hợp với Luật các tổ chức tín dụng năm 2024; xem xét kéo dài thời gian thực hiện Thông tư 02/2023/TT-NHNN về cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, rà soát để sửa đổi, bổ sung hành lang pháp lý, kiện toàn và nâng cao an toàn hoạt động cho các tổ chức tín dụng nhằm kích cầu tín dụng, tăng khả năng cung ứng vốn tín dụng chính thức cho các nhu cầu phục vụ đời sống, tiêu dùng, góp phần hạn chế “tín dụng đen".

Với tình hình thị trường, diễn biến kinh tế vĩ mô và mục tiêu chính sách tiền tệ: Ngân hàng Nhà nước tập trung điều hành các công cụ chính sách tiền tệ linh hoạt, đảm bảo thanh khoản dồi dào cho hệ thống các tổ chức tín dụng nhằm sẵn sàng nguồn vốn để tổ chức tín dụng đáp ứng nhu cầu tín dụng của nền kinh tế; điều hành tỷ giá linh hoạt, góp phần hấp thụ các cú sốc, hạn chế biến động lớn trong ngắn hạn của tỷ giá. Đồng thời giữ nguyên lãi suất điều hành tạo điều kiện để tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn từ Ngân hàng Nhà nước với chi phí thấp để hỗ trợ nền kinh tế; có các văn bản chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, đơn giản hóa thủ tục cho vay, tiếp tục phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay, yêu cầu tổ chức tín dụng báo cáo, thực hiện việc công bố lãi suất cho vay bình quân, chênh lệch lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân, đến nay đã có nhiều tổ chức tín dụng thực hiện công bố trên trang thông tin điện tử của tổ chức tín dụng.

Đến ngày 29/2/2024, lãi suất bình quân huy động và cho vay đối với các giao dịch phát sinh mới lần lượt ở mức 3,3%/năm và 6,4%/năm, giảm khoảng 0,2%/năm và 0,7%/năm so với cuối năm 2023. Thị trường ngoại tệ hoạt động thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ, kịp thời.

Trên cơ sở mục tiêu tăng trưởng kinh tế, lạm phát được Quốc hội, Chính phủ đặt ra, Ngân hàng Nhà nước định hướng mức tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống năm 2024 khoảng 15%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế và ngày 31/12/2023, Ngân hàng Nhà nước đã giao hết toàn bộ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2024 cho các tổ chức tín dụng, thông báo công khai nguyên tắc xác định để tổ chức tín dụng chủ động thực hiện tăng trưởng tín dụng. Trong tháng 2/2024, Ngân hàng Nhà nước đã có công văn số 1088/NHNN-CSTT ngày 7/2/2024 chỉ đạo các tổ chức tín dụng đẩy mạnh triển khai, thực hiện các giải pháp đã được đề ra tại Chỉ thị 01/CT-NHNN; và ngày 20/2/2024 đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn ngành về đẩy mạnh tín dụng ngân hàng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2024.