Khắc phục 2 khuynh hướng làm giảm “tuổi thọ” của luật

Cùng dự cuộc làm việc có Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường…

Phát biểu sau khi nghe báo cáo và các ý kiến, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, các đại biểu đều thống nhất đánh giá, so với các cơ quan trong Quốc hội thì Viện Nghiên cứu lập pháp có “tuổi đời” trẻ hơn, có nhiều khó khăn, vướng mắc trong định hình mô hình tổ chức và hoạt động, trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Tuy nhiên, Viện Nghiên cứu lập pháp đã có nhiều nỗ lực hoạt động, có nhiều cố gắng để hoàn thành nhiệm vụ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao trên các mặt công tác, như nghiên cứu khoa học lập pháp; tổ chức thông tin khoa học lập pháp; quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học trong các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Văn phòng Quốc hội; xuất bản Tạp chí Nghiên cứu lập pháp. Cơ cấu tổ chức của Viện cũng tương thích với chức năng, nhiệm vụ.

Chủ tịch Quốc hội phát biểu tại cuộc làm việc.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, nghiên cứu khoa học lập pháp có 2 lĩnh vực. Thứ nhất là nghiên cứu căn bản về khoa học lập pháp, bao gồm cả quy trình lập pháp, kinh nghiệm lập pháp trên thế giới, nghị viện với công tác lập pháp. Thứ hai là nghiên cứu ứng dụng, tập trung nghiên cứu để tham mưu định hướng theo nhiệm kỳ của Quốc hội, nghiên cứu ngay những dự án luật đang trình Quốc hội – nhất là những dự án luật đang còn có nhiều ý kiến khác nhau.

Chủ tịch Quốc hội phát biểu tại cuộc làm việc.

Trong đó cần bám sát 2 nhóm nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã nêu. Cụ thể là nghiên cứu để đề xuất với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cụ thể hóa chủ trương của Đảng trong Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII, những chủ trương đã có thì tiếp tục với tư duy mới, tầm nhìn mới, lăng kính mới; rà soát nhiều vấn đề rất mới được đặt ra trong Nghị quyết, như nhấn mạnh vai trò của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát huy khát vọng phát triển, ý thức tự lực tự cường, yếu tố con người, sức mạnh nội sinh để phát triển đất nước, phát triển đô thị, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sand box), mô hình kinh tế chia sẻ…

Cùng với đó, Nghị quyết cũng nêu yêu cầu rà soát để bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật đã có trên tinh thần bảo đảm tính ổn định của hệ thống pháp luật cả về tổ chức bộ máy nhà nước, về kinh tế, về quyền công dân, quyền con người. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh thêm, nghiên cứu ứng dụng hay nghiên cứu cơ bản cũng đều phải tập trung khắc phục cho được những bất cập, khuyết điểm đã được chỉ ra trong hệ thống pháp luật, như đâu đó còn thiếu tính đồng bộ, chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu ổn định, tính khả thi chưa cao, “tuổi thọ” của luật ngắn…

Quang cảnh cuộc làm việc.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, trong kết luận của Bộ Chính trị về việc thực hiện Nghị quyết số 48 đã nêu rõ những tồn tại, như: Chưa đáp ứng yêu cầu của một hệ thống pháp luật phục vụ kiến tạo phát triển. Tới đây, yêu cầu của hệ thống pháp luật là thống nhất, đồng bộ, minh bạch, ổn định, khả thi cao. Đây là nội dung cần tập trung nghiên cứu, khắc phục cho được cả 2 khuynh hướng làm cho “tuổi thọ” của luật quá ngắn là luật ống, luật khung; quy định chi tiết cả những vấn đề chưa đủ rõ, chưa đủ “độ chín” đã chốt chặt trong luật nên khi thực tiễn thay đổi thì không theo kịp.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, Viện Nghiên cứu lập pháp giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học tại các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để khắc phục những hạn chế, yếu kém của công tác này, sao cho hoạt động nghiên cứu khoa học bảo đảm thực chất, sát thực, thiết thực, có những đề tài nghiên cứu xứng tầm; hoàn thiện khung khổ tổ chức hoạt động của Viện; tăng cường hợp tác quốc tế; tăng cường hợp tác với các cơ quan ngoài Quốc hội…

Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Viện Nghiên cứu lập pháp xây dựng đề án đổi mới tổ chức hoạt động của Viện; thống nhất với Văn phòng Quốc hội đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 1050/2015/UBTVQH13 trên tinh thần Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết số 161/2021/QH14 của Quốc hội. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội lưu ý giữ ổn định về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, tổ chức của Viện nhưng cần sắp xếp, kiện toàn để bảo đảm tính hiệu quả, giảm tối đa việc thành lập các phòng; sản phẩm cung cấp thông tin phải số hóa, tạo thuận tiện nhất cho người dùng, cung cấp thông tin phải gia tăng giá trị của thông tin.