Hơn 100 tuổi vẫn đam mê viết sách

Là tác giả đầu tiên hai lần đoạt giải A Giải thưởng Sách quốc gia, khi được vinh danh, cụ Nguyễn Đình Tư đã ở tuổi 104. Đằng sau những vinh quang trên con đường chữ nghĩa là ý chí kiên cường vượt khó, là tình yêu quê hương, đất nước sâu nặng, ước mong gìn giữ lịch sử oanh liệt của cha ông.

Để đến Thủ đô nhận Giải thưởng Sách quốc gia, cụ Nguyễn Đình Tư quyết định vượt hơn 2.000 cây số bằng tàu hỏa. Hỏi cụ sao không chọn đi máy bay, vừa nhanh vừa nhàn thì cụ tâm sự muốn có thời gian ngắm cảnh đẹp dọc dài đất nước, lần tìm ký ức về những mảnh đất gắn bó với cuộc đời trên cả bách niên. Đọc hồi ký “Đi qua trăm năm” của cụ, chúng tôi thấu cảm được mong muốn đó. Bởi lẽ, cuộc đời cụ trải qua nhiều thăng trầm, xê dịch qua nhiều miền đất...

Cụ Nguyễn Đình Tư sinh năm 1920, ở huyện trung du miền núi Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Gia cảnh không mấy khá giả, học tập là con đường duy nhất để thay đổi cuộc đời, thế nên cụ chấp nhận làm đủ nghề để có tiền đóng học phí.

Nhờ có học vấn cơ bản, thông thạo ngoại ngữ, lại say mê lịch sử, cụ Tư mạnh dạn viết cuốn sách đầu tiên vào năm 23 tuổi về danh tướng Nguyễn Xí. Cuốn sách mỏng này nằm trong dòng sách phổ thông của Nhà xuất bản Tân Dân (Hà Nội), gọi là sách truyền bá. Khi thấy sách được bày bán rộng khắp, cụ tự tin vào khả năng viết sách của mình.

Sống ở giai đoạn đất nước có nhiều biến động, cụ phiêu dạt nhiều nơi. Nhưng dù làm gì, cụ cũng không từ bỏ đam mê viết. Thậm chí, năm gần 60 tuổi, phải ra đường sửa xe đạp để mưu sinh, cụ vẫn viết trên thùng đồ nghề. Động lực để cụ Tư viết về lịch sử là muốn thế hệ trẻ biết quê hương, đất nước hình thành như thế nào, chứ không phải vì mưu cầu danh lợi. Những tác phẩm của cụ được chính quyền TP Hồ Chí Minh biết đến và cụ được mời tham gia hội đồng đổi tên, đặt tên đường của thành phố.

Ròng rã nhiều năm trời, cứ sáng sớm là cụ đạp xe đến Trung tâm Lưu trữ quốc gia II để tìm đọc tư liệu; trưa ra ngoài ăn cơm hộp xong trải tấm áo mưa dưới sàn nhà nằm, chiều lại tiếp tục công việc. Bộ sách “Gia Định-Sài Gòn-TP Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698-2020)” đoạt giải A Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ VII-năm 2024, cụ dành hơn 20 năm để hoàn thành. Trước đó, bộ sách “Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954)” của cụ cũng tốn rất nhiều công sức, trí tuệ. Với cuốn sách này, cụ Tư được tặng giải A Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ I-năm 2018.

Hỏi về bí quyết giữ gìn sức khỏe để làm việc ở tuổi 104, cụ Tư cho biết mình vận động 45 phút mỗi ngày, bây giờ là... leo cầu thang. Cụ không sử dụng chất kích thích, ăn uống chỉ vừa đủ. Cụ nhẩm tính, mỗi ngày làm việc 8 tiếng, cố gắng không thức quá khuya. Tuổi đã rất cao nhưng cụ thành thạo máy tính. Cụ cho biết, cái gì thuận lợi cho công việc thì phải cố gắng học cách sử dụng.

Được biết, cụ Tư còn ấp ủ khoảng 10 tác phẩm, chỉ là không biết tuổi tác và sức khỏe có cho phép hoàn thành hay không. Cụ từng viết cuốn “Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ”, nay mong làm nốt từ điển vùng Bắc Bộ và Trung Bộ, để trọn vẹn cả đất nước, để lại cho hậu thế những tư liệu quý.

104 tuổi đời, hơn 80 năm cầm bút để lại cho đời hơn 60 đầu sách, cụ Nguyễn Đình Tư được Viện Kỷ lục Việt Nam vinh danh về thành tựu lao động miệt mài. Ấn tượng của chúng tôi về kỷ lục gia Nguyễn Đình Tư là lời căn dặn trước khi chia tay: “Khi có đam mê tận cùng sẽ vượt qua được tất cả để đi đến cùng đam mê”.