Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng nhiệm kỳ Ðại hội X của Ðảng

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, đồng chí Trương Vĩnh Trọng nêu rõ: Đại hội lần thứ X của Đảng đã xác định đấu tranh phòng, chống tham nhũng là nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng Đảng, là nhiệm vụ trực tiếp, thường xuyên của cả hệ thống chính trị, là nhiệm vụ của toàn xã hội. Với những quyết tâm, nỗ lực cao, trong nhiệm kỳ qua, công tác phòng, chống tham nhũng đã có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phòng, chống tham nhũng vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Tại hội nghị, đồng chí Trương Vĩnh Trọng nêu yêu cầu: Các đại biểu bằng kinh nghiệm thực tiễn công tác, phân tích sâu sắc những kết quả đã đạt được cũng như những hạn chế, yếu kém; làm rõ nguyên nhân, rút ra những bài học kinh nghiệm; từ đó đề xuất chủ trương, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng.

Dự thảo Báo cáo tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng trong nhiệm kỳ Đại hội X của Đảng do đồng chí Vũ Tiến Chiến trình bày đã nêu lên kết quả công tác phòng, chống tham nhũng trên các mặt, các lĩnh vực. Theo đó, công tác phòng, chống tham nhũng đã được Đảng, Quốc hội, các bộ, ban, ngành ở T.Ư và các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương tập trung chỉ đạo; công tác tuyên truyền, giáo dục công tác phòng, chống tham nhũng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân được coi trọng; việc hoàn thiện thể chế phòng, chống tham nhũng được quan tâm chỉ đạo; các giải pháp phòng ngừa tham nhũng được triển khai thực hiện đồng bộ; công tác phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng được tăng cường…

Các ý kiến phát biểu trực tiếp và các ý kiến bằng văn bản tại hội nghị đều thể hiện sự thống nhất cao với dự thảo báo cáo về đánh giá tình hình, kết quả đạt được, những hạn chế, yếu kém, nguyên nhân cũng như phương hướng nhiệm vụ công tác phòng, chống tham nhũng nhiệm kỳ 2011-2015; đồng thời phân tích làm rõ, bổ sung những nhận định, đánh giá, đề xuất các giải pháp và kiến nghị.

Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, thay mặt Ban Bí thư T.Ư Đảng, đồng chí Trương Tấn Sang khẳng định: Quá trình thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng năm năm qua diễn ra trong bối cảnh đất nước có những thuận lợi cơ bản, song cũng có nhiều khó khăn, thách thức lớn. Với quyết tâm của Đảng và Nhà nước, sự nỗ lực, phấn đấu của các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò quan trọng của Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng các cấp; công tác phòng, chống tham nhũng đã đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng, cụ thể là: Công tác phòng, chống tham nhũng đã có chuyển biến tích cực trên cả mặt nhận thức và hành động, trong phòng ngừa và xử lý hành vi tham nhũng. Trên một số lĩnh vực, tham nhũng có được kiềm chế. So với nhiều năm trước đây, quyết tâm và hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng đã có bước tiến triển, tạo tiền đề thúc đẩy cho các năm tiếp theo.

Tuy nhiên, với tinh thần nghiêm túc và thẳng thắn, chúng ta đều thấy rằng: Mặc dù đã có nhiều cố gắng, quyết tâm và đã đạt được một số kết quả bước đầu, song công tác phòng, chống tham nhũng trong nhiệm kỳ qua vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém, chưa tạo được sự chuyển biến có tính cơ bản; tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng và diễn biến phức tạp trong nhiều lĩnh vực, nhiều ngành, nhiều cấp; nhiều hạn chế, yếu kém chậm được khắc phục, chưa ngăn chặn, từng bước đẩy lùi như mục tiêu Nghị quyết T.Ư 3 (khóa X) đã đề ra, tệ tham nhũng vẫn còn là vấn đề bức xúc và là mối quan tâm lớn của Đảng và toàn xã hội.

Về phương hướng, nhiệm vụ của lĩnh vực công tác này trong nhiệm kỳ tới, đồng chí Trương Tấn Sang khẳng định: Đây là một nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài của công tác xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Từ đó, đồng chí nhấn mạnh: Mỗi cán bộ, đảng viên trong tất cả các tổ chức đảng từ Trung ương tới cơ sở phải thật sự gương mẫu thực hiện và trực tiếp tham gia lãnh đạo cuộc đấu tranh này thì mới xoay chuyển được tình hình. Mỗi cấp, mỗi ngành, cơ quan, đơn vị cần xác định nhiệm vụ tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X), kiên quyết phấn đấu để đạt được mục tiêu: ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng, luôn chú ý loại bỏ dần các cơ hội và điều kiện phát sinh tham nhũng, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh, đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức liêm chính; củng cố lòng tin của nhân dân, thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển.

Đồng chí Trương Tấn Sang chỉ rõ: Để đạt được mục tiêu trên, cần tập trung thực hiện có hiệu quả các chủ trương, giải pháp lớn đã nêu trong Báo cáo, trong đó cần tập trung vào một số vấn đề sau:

Một là, tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm về phòng, chống tham nhũng trong các cấp, các ngành của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, gắn với Cuộc vận động 'Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh' đi liền với chương trình hành động và việc làm cụ thể của mỗi cấp, mỗi ngành, cá nhân, đơn vị. Khẩn trương triển khai đề án đưa nội dung phòng, chống tham nhũng vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; phát huy vai trò tích cực của báo chí trong phòng, chống tham nhũng.

Hai là, xác định đúng vai trò, vị trí công tác phòng, chống tham nhũng, coi đây là một trong các trọng tâm công tác lớn có tính chất thường xuyên, liên tục của các cấp ủy đảng, chính quyền, các ngành, các cấp. Trước hết phải tự đánh giá đúng thực trạng tình hình tham nhũng trong từng cơ quan, tổ chức, đơn vị, từ đó xây dựng chương trình, kế hoạch về phòng, chống tham nhũng tại cơ quan, đơn vị mình. Cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu phải là tấm gương sáng về phẩm chất đạo đức, lối sống: 'cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư'. Đưa công tác phòng, chống tham nhũng trở thành một nội dung kiểm điểm công tác định kỳ của cấp ủy, chính quyền các cấp (tháng, quý, năm) và đưa vào chương trình kiểm tra thường xuyên của cấp ủy. Hằng năm, Quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp cần nghe báo cáo và thảo luận về công tác phòng, chống tham nhũng để thực hiện chức năng giám sát của mình trên lĩnh vực hết sức quan trọng này. Lựa chọn cấp ủy viên trực tiếp đảm nhận chức danh Phó trưởng Ban Chỉ đạo cấp tỉnh tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ, phải là những đồng chí có đủ phẩm chất, năng lực, có đủ dũng khí đấu tranh trên mặt trận này. Kết quả thực hiện phòng, chống tham nhũng là một tiêu chí không thể thiếu được trong việc bình xét thi đua, khen thưởng và phân loại chất lượng đảng viên hằng năm.

Ba là, tiếp tục hoàn thiện thể chế, không để vì sơ hở của thể chế mà tham nhũng có cơ hội phát triển, trong đó cần có cả các văn bản triển khai chiến lược quốc gia phòng, chống tham nhũng đến năm 2020 và kế hoạch thực hiện Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng, bảo đảm có đủ các giải pháp đồng bộ để phòng, chống tham nhũng theo hướng: Tăng cường tính công khai, minh bạch, đủ rõ về chế độ trách nhiệm; có khen thưởng và xử lý nghiêm minh theo mức độ chấp hành. Trong chỉ đạo, cần phải chọn trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào các lĩnh vực thường dễ xảy ra tham nhũng như: đất đai, xây dựng cơ bản, mua sắm tài sản công, thuế, hải quan, tài nguyên khoáng sản; các tổng công ty, tập đoàn kinh tế nhà nước; lĩnh vực cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; công tác tổ chức – cán bộ. Hoàn thiện cơ chế kiểm soát thu nhập và minh bạch tài sản của người có chức vụ, quyền hạn; quy chế xử lý trách nhiệm người đứng đầu tổ chức đảng, chính quyền các cấp để xảy ra tham nhũng trong tổ chức mình phụ trách.

Bốn là, tăng cường kiểm tra, đôn đốc công tác phòng, chống tham nhũng của các cơ quan chức năng, thường xuyên thúc đẩy việc triển khai thực hiện nhiệm vụ; coi trọng việc chủ động phòng ngừa và phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi tham nhũng. Phát huy hiệu quả chức năng giám sát thật sự có hiệu quả của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp; phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và cơ quan có thẩm quyền trong phòng, chống tham nhũng theo quy chế phối hợp đã đề ra; đẩy mạnh các hoạt động và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan Kiểm tra, Kiểm toán, Thanh tra, Điều tra, Kiểm sát, Tòa án; nâng cao hiệu quả công tác, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng.

Luôn luôn phải xác định rõ nguyên nhân vì sao việc phát hiện và xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng còn ít và chậm, chưa đúng mức với tình hình tham nhũng trong thực tế đang diễn ra như nhận định của Đảng và Nhà nước để kịp thời đề ra các biện pháp khắc phục. Tham nhũng là vấn đề bức xúc của toàn xã hội, liên quan đến lòng tin vào chế độ, là vấn đề hệ trọng trong đời sống chính trị đất nước, hình phạt phải đủ sức răn đe, đẩy lùi tham nhũng. Do vậy, các cơ quan chức năng cần ban hành hoặc tham mưu cho Đảng và Nhà nước ban hành các quy định đủ để xoay chuyển tình hình.

Cần có quy định khuyến khích các cơ quan, tổ chức, đơn vị tự phát hiện, xử lý nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng. Sớm ban hành quy định về khen thưởng và bảo vệ người tố cáo tham nhũng để tăng cường phát hiện hành vi tham nhũng; sớm xây dựng cơ quan giám định quốc gia đã để kéo dài quá lâu thời gian qua; tiếp tục tăng cường các biện pháp kỹ thuật và cơ sở vật chất, đáp ứng yêu cầu đấu tranh chống tội phạm tham nhũng trong thời gian tới.

Năm là, hoàn thiện mô hình tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan chuyên trách về phòng, chống tham nhũng. Bài học kinh nghiệm trong nhiều năm qua cho thấy, khi đã có chủ trương, chính sách đúng đắn, vấn đề quyết định sự thành công là công tác chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện.

Ban Chỉ đạo các cấp về phòng, chống tham nhũng với chức năng, nhiệm vụ là chỉ đạo, phối hợp, kiểm tra, đôn đốc, có vai trò hết sức quan trọng, cần khắc phục những hạn chế, yếu kém trong tổ chức thực hiện nhằm đưa các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng trở thành hành động thật sự của các cấp, các ngành. Trong đầu nhiệm kỳ tới, cần tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức cơ quan chuyên trách về phòng, chống tham nhũng từ Trung ương tới địa phương, rõ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, bảo đảm thực quyền và hoạt động thật sự có hiệu quả. Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng cần đánh giá mô hình hoạt động của Ban Chỉ đạo, Văn phòng Ban Chỉ đạo về phòng, chống tham nhũng ở Trung ương và cấp tỉnh để kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền cho điều chỉnh các quy định phù hợp, trong đó có cả việc xin cho làm thí điểm mô hình Trưởng Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng có thể là Bí thư hoặc Chủ tịch Hội đồng nhân dân; đồng thời, hoàn chỉnh bộ máy tổ chức, nhân sự Ban Chỉ đạo về phòng, chống tham nhũng ở cấp Trung ương và cấp tỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế. Đây là vấn đề có nhiều ý kiến khác nhau, cần được thí điểm, tổng kết từ thực tiễn để có mô hình phù hợp.

Sáu là, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; phối hợp hoạt động với cộng đồng quốc tế trong phòng, chống tham nhũng. Cuộc đấu tranh chống tham nhũng là đấu tranh ngay trong mỗi con người, ngay trong mỗi cơ quan, tổ chức, đơn vị. Tham nhũng đã xảy ra trên diện rộng, ở hầu hết các cấp, các ngành, các lĩnh vực của đời sống xã hội. Vì vậy, công tác phòng, chống tham nhũng phải trở thành nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và của toàn dân. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên có vai trò quan trọng động viên các tầng lớp nhân dân tham gia giám sát, phát hiện các hành vi tham nhũng, cũng như thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phòng, chống tham nhũng. Cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng chỉ thành công khi biết dựa vào dân, phát huy cao độ vai trò của cả hệ thống chính trị và người đứng đầu các cấp dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng.

Tham nhũng ngày nay không còn là vấn đề riêng của mỗi quốc gia, đang trở thành vấn nạn có tính toàn cầu. Trong những năm gần đây, một số vụ việc, vụ án tham nhũng có yếu tố nước ngoài được phát hiện và xử lý đã cảnh báo cho chúng ta thấy rằng, tình hình tham nhũng diễn biến sẽ phức tạp hơn trong thời kỳ toàn cầu hóa. Do vậy, cần có sự phối hợp với cộng đồng quốc tế trong phòng, chống tham nhũng để trao đổi kinh nghiệm và chủ động phối hợp trong phát hiện, xử lý tội phạm tham nhũng.

Bảy là, sau Đại hội XI của Đảng, Ban Chỉ đạo Trung ương trực tiếp báo cáo và kiến nghị Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) nhiệm kỳ 2011 – 2015 đưa vào chương trình toàn khóa nội dung tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X) về công tác phòng, chống tham nhũng, kịp thời điều chỉnh, bổ sung các biện pháp, chính sách, quy định trên cơ sở tiếp thu các kiến nghị của Ban Chỉ đạo Trung ương và ý kiến của Hội nghị này, tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian tới.

Hội nghị thống nhất bày tỏ niềm tin tưởng từ những kết quả, kinh nghiệm được rút ra trong nhiệm kỳ qua, với nỗ lực, quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, tham nhũng nhất định sẽ được ngăn chặn và từng bước đẩy lùi, đáp ứng niềm tin và lòng mong đợi to lớn của cán bộ, đảng viên và nhân dân cả nước.