Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 tại Mi-an-ma

* Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu ý kiến tại hội nghị

Trong phát biểu khai mạc, trên cơ sở chủ đề “Ðoàn kết tiến tới một cộng đồng hòa bình và thịnh vượng”, Tổng thống Mi-an-ma Thên Xên khẳng định, đoàn kết và thống nhất chính là sức mạnh giúp ASEAN bảo đảm xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN hòa bình và thịnh vượng vào năm 2015; đồng thời ASEAN cần tích cực xây dựng tầm nhìn cho giai đoạn phát triển tiếp theo, phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN trong hợp tác bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực, tăng cường quan hệ với các đối tác và nâng cao vai trò và vị thế của ASEAN trên trường quốc tế. Tổng thống Thên Xên cũng đề xuất các ưu tiên ASEAN trong năm 2014, trong đó có thúc đẩy triển khai các dòng hành động còn lại của Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, thúc đẩy phát triển kinh tế đồng đều, thu hẹp khoảng cách phát triển, nâng cao khả năng cạnh tranh và tính thích ứng của các nền kinh tế ASEAN, ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên…

Tại các phiên họp của HNCC ASEAN-24, các nhà lãnh đạo ASEAN đã tập trung trao đổi về các chủ đề chính sau: Thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và định hướng phát triển của Cộng đồng sau năm 2015; tiếp tục mở rộng quan hệ đối ngoại; phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, cũng như trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Trước các diễn biến phức tạp, hơn bao giờ hết, ASEAN càng cần duy trì đoàn kết, phát huy vai trò trung tâm và trách nhiệm trong việc bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực, xử lý hiệu quả các thách thức đặt ra. Về Biển Ðông, lãnh đạo các nước ASEAN bày tỏ lo ngại sâu sắc về những vụ việc đang diễn ra trên Biển Ðông, đã làm gia tăng căng thẳng và ảnh hưởng hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Ðông; yêu cầu phải triệt để tuân thủ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế và Công ước của LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), trong đó phải giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực, kiềm chế và không được có hành động làm phức tạp tình hình; đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết bảo đảm thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOCvà việc sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông (COC).

Tại các phiên họp của HNCC ASEAN – 24, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có bài phát biểu quan trọng (Toàn văn bài phát biểu đăng số báo ra hôm nay).

* Bên lề HNCC ASEAN-24, ngày 11-5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có các cuộc hội kiến riêng với Tổng thống Mi-an-ma Thên Xên và Tổng thống In-đô-nê-xi-a X.B.Giu-đô-giô-nô.

Tại cuộc gặp Tổng thống Mi-an-ma, hai bên hài lòng về sự phát triển tốt đẹp của quan hệ hai nước trong thời gian qua. Lãnh đạo Mi-an-ma cảm ơn Việt Nam đã dành sự ủng hộ tích cực cho Mi-an-ma trong vai trò Chủ tịch ASEAN-24; khẳng định Mi-an-ma luôn coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống với Việt Nam và nhất trí sẽ tăng cường trao đổi đoàn, tiếp xúc cấp cao và giao lưu nhân dân; tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư nhiều hơn vào Mi-an-ma, trong đó có các lĩnh vực như dầu khí, ngân hàng và du lịch…; phấn đấu đạt kim ngạch thương mại hai chiều 500 triệu USD vào năm 2015; sớm tiến hành kỳ họp Ủy banhỗn hợp lần thứ tám về hợp tác song phương tại Mi-an-ma và cuộc tham khảo chính trị lần thứ bảy giữa hai Bộ Ngoại giao hai nước. Hai bên đánh giá cao sự hợp tác tốt đẹp giữa hai nước tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, nhất là trong các cơ chế hợp tác tiểu vùng như ACMECS, CLMV, GMS và EWEC. Hai bên nhất trí phối hợp cùng các nước ASEAN khác thúc đẩy đoàn kết, xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015; cùng có tiếng nói chung của ASEAN trong các vấn đề quốc tế và khu vực, trong đó có vấn đề Biển Ðông.

* Tại cuộc gặp Tổng thống In-đô-nê-xi-a X.B.Giu-đô-giô-nô, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chúc mừng In-đô-nê-xi-a đã tổ chức thành công cuộc bầu cử QH vừa qua và đánh giá cao vai trò của Tổng thống trong việc phát triển quan hệ hai nước với dấu ấn quan trọng là việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam – In-đô-nê-xi-a (tháng 6-2013). Hai bên nhất trí tích cực triển khai Chương trình hành động giai đoạn 2014-2018, sớm họp Ủy ban hỗn hợp song phương lần thứ hai trong năm 2014 và chuẩn bị các hoạt động kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (1955-2015). Hai bên hài lòng về sự hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, nhất là ASEAN và LHQ. Hai bên khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ cùng các nước ASEAN khác hoàn thành mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, củng cố vai trò trung tâm trong các cơ chế hợp tác khu vực. Về những diễn biến mới đây ở Biển Ðông, Tổng thống In-đô-nê-xi-a bày tỏ quan ngại về sự gia tăng căng thẳng ở khu vực này và cho rằng mọi tranh chấp cần phải được giải quyết một cách hòa bình, không qua can thiệp quân sự và In-đô-nê-xi-a sẵn sàng phối hợp cùng Việt Nam và các bên liên quan tìm những giải pháp phù hợp cho vấn đề này.

* Chiều 11-5, tại Thủ đô Nây Pi Ðô, Mi-an-ma, đã diễn ra lễ bế mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 và các hội nghị liên quan.

Phát biểu ý kiến tại lễ bế mạc, Tổng thống Mi-an-ma Thên Xên đánh giá cao những đóng góp quan trọng của các nhà lãnh đạo ASEAN vào thành công của HNCC ASEAN-24; khẳng định quyết tâm của ASEAN đạt được các mục tiêu xây dựng Cộng đồng vào năm 2015 và tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn sau đó; nhấn mạnh việc duy trì đoàn kết và thống nhất là nền tảng quan trọng giúp ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng cũng như ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra.

* Trước lễ bế mạc HNCC ASEAN-24, lãnh đạo các nước ASEAN đã có cuộc gặp với các đại diện Ðại hội đồng liên Nghị viện ASEAN (AIPA) và Thanh niên ASEAN. Tại các cuộc gặp, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã phát biểu ý kiến đánh giá cao quan hệ hợp tác giữa ASEAN với AIPA và các tổ chức nhân dân khác, đề xuất các biện pháp thúc đẩy quan hệ với các tổ chức này, đặc biệt là về phối hợp đóng góp tích cực vào tiến trình xây dựng Cộng đồng, truyền thông quảng bá về ASEAN.

* Sau hai ngày làm việc, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 và các hội nghị liên quan đã thành công tốt đẹp, đã thông qua Tuyên bố Nây Pi Ðô về xây dựng Cộng đồng ASEAN 2015 và ra Tuyên bố Chủ tịch về các kết quả của hội nghị. Các nhà lãnh đạo đều nhấn mạnh quyết tâm xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN, cần đẩy mạnh hơn nữa việc triển khai hiệu quả các biện pháp còn lại trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009-2015) ở cả cấp quốc gia và khu vực, cũng như xây dựng kế hoạch chuẩn bị cho sự kiện công bố Cộng đồng ASEAN ra đời vào ngày 31-12-2015. Ðồng thời, ASEAN cần tiếp tục cải tiến bộ máy tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động và phối hợp giữa các cơ quan của ASEAN, cũng như tăng cường Ban Thư ký ASEAN, nhằm hỗ trợ tốt hơn các mục tiêu của ASEAN thời gian tới.

Về định hướng phát triển của Cộng đồng ASEAN sau năm 2015, lãnh đạo các nước ASEAN khẳng định, Cộng đồng ASEAN cần tiếp tục và phát huy các kết quả đạt được trên cả ba trụ cột Cộng đồng và hướng tới các mục tiêu liên kết cao hơn; phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN trong xử lý các vấn đề chiến lược ở khu vực, cũng như trong các cơ chế hợp tác và mạng lưới liên kết đa tầng nấc và đa lĩnh vực ở Ðông Á; chú trọng nâng cao phúc lợi xã hội cho người dân, ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra như thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, môi trường…

Về quan hệ đối ngoại, các nhà lãnh đạo ASEAN nhất trí tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ với các đối tác, bảo đảm thực hiện hiệu quả các chương trình, kế hoạch hợp tác đã thỏa thuận; duy trì vai trò chủ đạo của ASEAN và chủ động định hướng cho các khuôn khổ, tiến trình khu vực như ASEAN 1, ASEAN 3, EAS, ARF và ADMM ; đẩy mạnh và xem xét nâng cấp quan hệ với các đối tác chủ chốt, đi đôi với mở rộng hợp tác với các nước và tổ chức có tiềm năng; đồng thời, tăng cường phối hợp tiếng nói và hành động tại các diễn đàn quốc tế nhằm nâng cao vai trò và vị thế của ASEAN.

Trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh, trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực đang diễn biến phức tạp, ASEAN càng cần củng cố đoàn kết, duy trì tiếng nói chung, nhất là phát huy vai trò chủ đạo trong hợp tác duy trì môi trường hòa bình và an ninh ở khu vực, xử lý hiệu quả các thách thức đặt ra, xây dựng và bảo đảm tuân thủ các nguyên tắc và chuẩn mực ứng xử chung trong quan hệ giữa các nước ASEAN và giữa ASEAN với bên ngoài; phát huy hiệu quả các công cụ hợp tác chính trị-an ninh như Hiệp ước TAC, Tuyên bố Ba-li về các nguyên tắc quan hệ cùng có lợi, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Ðông (DOC)…, và tăng cường các khuôn khổ đối thoại và hợp tác xây dựng lòng tin ở khu vực như Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM ), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF)…

Biển Ðông là vấn đề được các nhà lãnh đạo ASEAN đặc biệt quan tâm và dành nhiều thời gian trao đổi tại các hội nghị. Trước tình hình nghiêm trọng hiện nay ở Biển Ðông do việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 và điều nhiều tàu hộ tống xâm phạm sâu vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định, ASEAN cần thiết phải có tiếng nói chung bày tỏ quan ngại sâu sắc và nhấn mạnh tầm quan trọng phải triệt để tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 và Tuyên bố DOC; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, thực hiện kiềm chế, không làm phức tạp tình hình; nhấn mạnh sự cấp thiết cần sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông (COC). Các nội dung này đã được phản ánh trong Tuyên bố Nây Pi Ðô về xây dựng Cộng đồng và Tuyên bố Chủ tịch HNCC ASEAN-24. Trước đó, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cũng đã thông qua một Tuyên bố riêng về tình hình nghiêm trọng hiện nay ở Biển Ðông.