HĐND tỉnh: Đổi mới, nâng hiệu quả chất vấn và trả lời chất vấn

- Từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn được HĐND tỉnh triển khai hiệu quả với những cách làm đổi mới, thiết thực. Qua đó, khẳng định rõ nét hơn nữa chức năng giám sát của HĐND, thể hiện quyền lực của cơ quan dân cử và trách nhiệm của các đại biểu dân cử với cử tri.

Chất vấn và trả lời chất vấn là hoạt động giám sát trực tiếp nhằm tăng cường hiệu lực và hiệu quả hoạt động của HĐND. Tại các kỳ họp HĐND, phiên chất vấn, trả lời chất vấn luôn thu hút được sự quan tâm theo dõi của đông đảo cử tri và các cơ quan thông tấn báo chí..

Hỏi thẳng, trả lời trọng tâm

Trong kỳ họp thứ 31, HĐND tỉnh khóa XVII, nhiệm kỳ 2021 – 2026 (kỳ họp thường lệ cuối năm 2024) vào ngày 9 - 10/12/2024 vừa qua, Thường trực HĐND tỉnh đã nhận được 21 nội dung chất vấn của các đại biểu HĐND tỉnh. Trong đó, chủ tọa kỳ họp đã lựa chọn 4 nội dung chất vấn cả 4 đồng chí lãnh đạo UBND tỉnh; 17 vấn đề còn lại chất vấn lãnh đạo các sở, ngành tỉnh trực tiếp tại kỳ họp. Phiên chất vấn và trả lời chất vấn diễn ra sôi nổi, được truyền hình trực tiếp trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, với sự theo dõi  của đông đảo cử tri toàn tỉnh. Các vấn đề chất vấn được các đại biểu lựa chọn kỹ lưỡng, những vấn đề nổi cộm, bất cập xuất phát từ thực tiễn, thể hiện tâm tư, nguyện vọng của cử tri, tập trung vào các vấn đề: nguyên nhân, thực trạng, giải pháp giải quyết tình trạng thiếu chỗ đỗ xe ô tô, đỗ xe lấn chiếm lòng đường, vỉa hè tại một số tuyến đường trên địa bàn thành phố Lạng Sơn; phân bổ, quản lý sử dụng kinh phí chi cho sự nghiệp khoa học và công nghệ; việc quản lý, phát triển sản phẩm nông sản đã được bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý; điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phục vụ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát…

Là 1 trong 16 đại biểu HĐND tỉnh tham gia chất vấn trực tiếp tại kỳ họp thường lệ cuối năm 2024 vừa qua, đại biểu Đặng Thị Múi, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Mẫu Sơn, Tổ đại biểu HĐND tỉnh tại huyện Lộc Bình chia sẻ: Đây là lần đầu tiên tôi tham gia chất vấn trực tiếp tại hội trường. Để chuẩn bị nội dung chất vấn, tôi đã nghiên cứu kỹ lưỡng, lựa chọn vấn đề dư luận xã hội, cử tri trên địa bàn huyện quan tâm, đồng thời chuẩn bị video hình ảnh trình chiếu, minh họa rõ nét cho nội dung chất vấn. Cụ thể, tại kỳ họp tôi đã chất vấn lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về vấn đề phương án xem xét bóc tách diện tích rừng trồng đã quy hoạch vào đất rừng phòng hộ để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho dân được làm nhà ở, mở đường phục vụ đi lại, phát triển kinh tế - xã hội. Hiện nay, trên địa bàn huyện Lộc Bình có hơn 200 hộ đang sống và canh tác trên đất rừng phòng hộ, trong đó xã tôi có 44 hộ. Vấn đề này đã được Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trả lời, làm rõ.

Không riêng đại biểu Đặng Thị Múi, các đại biểu HĐND tỉnh đặt câu hỏi chất vấn tại hội trường đều thể hiện sự tìm hiểu, đầu tư, nghiên cứu vấn đề, trích dẫn các văn bản, số liệu liên quan, đi thẳng vào vấn đề, câu hỏi ngắn gọn, súc tích; đặc biệt có 11/21 nội dung chất vấn có hình ảnh trình chiếu minh họa kèm theo, thể hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của HĐND tỉnh. Các nội dung chất vấn trực tiếp tại kỳ họp đã được lãnh đạo UBND tỉnh, các sở, ngành tỉnh trả lời, làm rõ đúng trọng tâm, trọng điểm, thoát ly văn bản, đáp ứng sự mong mỏi của cử tri; còn lại sẽ trả lời bằng văn bản theo đúng quy định.

Là lãnh đạo ngành đầu tiên “đăng đàn” trả lời chất vấn tại kỳ họp 31 HĐND tỉnh (tháng 12/2024), Giám đốc Sở Giao thông Vận tải nhận được câu chất vấn của đại biểu Vy Quang Dũng, Phó Trưởng Ban Văn hóa – Xã hội, HĐND tỉnh, Tổ đại biểu tại huyện Cao Lộc về vấn đề thực trạng thiếu chỗ đỗ xe ô tô trên địa bàn thành phố, việc lấn chiếm lòng đường, vỉa hè để đỗ xe ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị và trật tự an toàn giao thông, nguyên nhân và giải pháp giải quyết vấn đề này. Ông Dương Công Vĩ, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải cho biết: Nhận được câu chất vấn tôi thấy nội dung đại biểu phản ánh là đúng và sát thực tế hiện nay. Nguyên nhân chủ yếu do tăng số lượng phương tiện ô tô trong những năm gần đây, hiện toàn tỉnh đang quản lý trên 42.000 xe ô tô các loại; mặt khác nguồn vốn từ ngân sách nhà nước dành cho đầu tư các bãi đỗ xe còn hạn chế, quỹ đất tại một số địa bàn không còn diện tích đất trống để quy hoạch bãi đỗ xe; cùng với đó, ngành chưa có rà soát tổng thể để có phương án bố trí tạm thời các điểm đỗ xe sử dụng tạm lòng đường đối với một số tuyến có mặt cắt ngang đủ rộng. Để giải quyết tình trạng này, sở có những giải pháp trước mắt và lâu dài, tập trung phối hợp với UBND thành phố rà soát tổng thể các tuyến đường giao thông để bố trí điểm đỗ tạm thời; đồng thời bổ sung hoàn thiện quy hoạch chi tiết bãi đỗ xe trên địa bàn thành phố; làm tốt công tác tuyên truyền, thu hút đầu tư các bãi đỗ xe; tham mưu cho UBND tỉnh báo cáo HĐND tỉnh xem xét cho phép xây dựng đề án mức thu phí sử dụng lòng đường, vỉa hè đỗ xe ô tô trên địa bàn theo quy định của luật phí và lệ phí năm 2015, thời gian hoàn thành trong quý II/2025.

Trước đây, công tác chất vấn và trả lời chất vấn của HĐND tỉnh chưa được chú trọng nhiều, chủ yếu lồng ghép và chưa dành nhiều thời gian để chất vấn tại các kỳ họp. Từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay, công tác này ngày càng được quan tâm đầu tư và nâng cao chất lượng. Theo đó, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực HĐND tỉnh đã nhận được trên 150 nội dung chất vấn của các đại biểu HĐND tỉnh; trong đó hơn 50% nội dung chất vấn được lựa chọn chất vấn trực tiếp tại các kỳ họp thường lệ giữa năm và cuối năm của HĐND tỉnh. Các vấn đề chất vấn đa dạng trên nhiều lĩnh vực, là vấn đề thời sự, thể hiện mong muốn, tâm tư, nguyện vọng của cử tri.

Đáng chú ý, tại kỳ họp 31 – kỳ họp thường lệ cuối năm 2024 cũng là lần đầu tiên 4 lãnh đạo UBND tỉnh gồm chủ tịch và 3 phó chủ tịch cùng “đăng đàn” trả lời chất vấn, giải trình những vấn đề cử tri, đại biểu quan tâm. Các ý kiến trả lời chất vấn, giải trình đi vào thẳng vấn đề, không né tránh trách nhiệm của lãnh đạo UBND tỉnh và lãnh đạo các sở, ngành đã nhận được sự đồng tình của đại biểu, cử tri.

Chất vấn là hình thức giám sát hiệu quả

Qua hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn đã giải quyết, làm rõ nhiều vấn đề cử tri, xã hội quan tâm, xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực thi pháp luật, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Từ đó, tăng cường trách nhiệm của đại biểu HĐND tỉnh, lòng tin của cử tri đối với đại biểu. Ông Lương Văn Long, Bí thư Chi bộ khối 15, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn cho biết: Qua theo dõi các kỳ họp HĐND tỉnh tường thuật trực tiếp trên ti vi, tôi rất ấn tượng với phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại hội trường. Nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri được đại biểu HĐND truyền đạt, chất vấn đến các đồng chí lãnh đạo UBND tỉnh và các sở, ngành. Các đồng chí trả lời cụ thể về vấn đề được chất vấn, đưa ra mốc thời gian, lộ trình để giải quyết. Từ đó làm cơ sở để cử tri chúng tôi theo dõi, giám sát.

Chất vấn không chỉ là quyền mà còn là trách nhiệm của đại biểu dân cử trước cử tri. Đây là hoạt động giám sát trực tiếp của đại biểu HĐND tỉnh đối với các cơ quan, cá nhân nhằm làm rõ trách nhiệm trong quá trình thực thi nhiệm vụ theo thẩm quyền được phân công. Thông qua hoạt động chất vấn, các vấn đề bức xúc, những ý kiến, kiến nghị của cử tri được đại biểu phản ánh rõ nét tại các kỳ họp. Qua việc trả lời chất vấn, HĐND tỉnh xem xét, đánh giá hiệu quả công tác của cơ quan, đơn vị và người đứng đầu các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh. Đồng thời, cử tri cũng có thể theo dõi, giám sát việc thực hiện nội dung trả lời chất vấn của lãnh đạo các sở, ngành.  

Đồng chí Đoàn Thị Hậu, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh khẳng định: Hoạt động chất vấn tại các kỳ họp của HĐND tỉnh không ngừng được đổi mới, ngày càng hiệu quả. Chất vấn và trả lời chất vấn là trách nhiệm của cán bộ, công chức, thể hiện năng lực của người chất vấn và trả lời chất vấn. Hoạt động này được HĐND tỉnh tổ chức vào kỳ họp thường lệ giữa năm và cuối năm; ngoài ra còn có những kỳ chất vấn, giải trình theo chuyên đề. Trước mỗi phiên chất vấn, Thường trực HĐND chỉ đạo các ban, các tổ đại biểu HĐND tỉnh thảo luận, lựa chọn nội dung gửi đến Thường trực HĐND tỉnh. Trên cơ sở đó, chúng tôi lựa chọn những vấn đề nồi cộm, cấp thiết để chất vấn và trả lời chất vấn trực tiếp tại kỳ họp HĐND tỉnh. Trong điều hành kỳ họp chúng tôi có sự đổi mới theo hướng giảm thời gian đọc báo cáo, dành nhiều thời gian cho nội dung chất vấn và trả lời chất vấn, khuyến khích đại biểu dùng hình ảnh minh họa nội dung chất vấn. Sau kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh đã giao các ban HĐND tỉnh, đại biểu HĐND tỉnh tiếp tục theo dõi, đôn đốc việc tổ chức triển khai thực hiện các nội dung trả lời chất vấn.

Nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả giám sát của HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức các phiên chất vấn độc lập, chuyên đề các vấn đề dư luận xã hội quan tâm. Đơn cử, năm 2024 Thường trực HĐND tỉnh tổ chức phiên chất vấn quý I/2024 để nghe lãnh đạo UBND tỉnh và thủ trưởng các cơ quan chuyên môn liên quan báo cáo về việc thực hiện quy định của pháp luật về công tác giáo dục hòa nhập đối với người khuyết tật trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn; tổ chức phiên họp chất vấn tháng 10/2024 đối với công tác quản lý nhà nước về đô thị trên địa bàn tỉnh. Các phiên chất vấn làm rõ, đề xuất giải pháp để giải quyết hạn chế, vướng mắc trong quá trình triển khai các quy định của pháp luật, chủ trương, chính sách trên địa bàn tỉnh.

Bằng việc quan tâm, đổi mới nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn đã tăng cường trách nhiệm của đại biểu dân cử với cử tri; thực hiện chức năng giám sát của đại biểu HĐND tỉnh, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh. Đây cũng là dịp để giúp các cơ quan, đơn vị, nhất là người đứng đầu người được chất vấn thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, nâng cao chất lượng quản lý điều hành của Nhà nước, tạo đồng thuận cao trong cử tri, Nhân dân.