Hoạt động khủng bố ở khu vực Xa-hen

Là dải đất nằm giữa sa mạc Xa-ha-ra khô cằn và vùng đất màu mỡ hơn ở phía nam châu Phi, khu vực Xa-hen trải dài nhiều quốc gia, như Ma-li, Mô-ri-ta-ni, Ni-giê, An-giê-ri, CH Sát… Giống như vùng biên giới giữa Pa-ki-xtan và Áp-ga-ni-xtan, Xa-hen hoang vắng, là những cung đường an toàn cho các hoạt động buôn bán ma túy, tội phạm và cướp bóc. Tại nhiều nước, tình hình an ninh đáng lo ngại do các chính quyền trung ương không thể kiểm soát một số khu vực xa xôi. Một báo cáo của LHQ cho biết, các nước khu vực Xa-hen đang đối mặt khó khăn do sự trở về của hàng triệu người từ Li-bi, các hoạt động buôn lậu vũ khí, ma túy, khủng bố, thất nghiệp, nạn buôn người…

Các loại vũ khí trôi nổi như súng máy, súng phóng lựu, súng phòng không, bom mìn, tên lửa đất đối không loại Sam-7, súng AK 47 từ Li-bi đang được tuồn vào khu vực này và rơi vào tay các phần tử Hồi giáo cực đoan. Nhiều kho vũ khí thậm chí vẫn còn đang được chôn giấu ở sa mạc. Cuộc chiến tranh ở Li-bi và nội chiến ở Cốt Đi-voa từng đẩy khoảng 200 nghìn người di cư trở về khu vực Xa-hen. Những người này làm trầm trọng thêm gánh nặng kinh tế gia đình, một trong những nguyên nhân gây khủng hoảng lương thực và các tệ nạn xã hội ở khu vực. Cùng với đó là hàng nghìn lính đánh thuê cũng trở về từ Li-bi.

Các nhóm khủng bố coi cuộc chiến Li-bi kéo theo những bất ổn trong khu vực là “cơ hội vàng” để lập căn cứ và gia tăng hoạt động trên “mảnh đất màu mỡ” Xa-hen. Với diện tích lớn hơn 2,5 lần nước Pháp, song phần lớn là sa mạc, Ma-li bị cho là mắt xích yếu nhất trong cuộc chiến chống khủng bố. Phần lớn diện tích phía bắc nước này nằm ngoài khả năng kiểm soát của chính quyền, trở thành “điểm đen” cho các hoạt động buôn lậu và băng nhóm tội phạm. Nhiều người phương Tây đã bị các nhóm khủng bố ở Xa-hen bắt cóc đòi tiền chuộc. Nhánh An Kê-đa ở Bắc Phi (AQIM) đang tuyển mộ ngày càng nhiều tay súng ở nam sa mạc Xa-ha-ra. Hiện AQIM còn duy trì quan hệ với nhóm Hồi giáo cực đoan Bô-cô Ha-ram ở Ni-giê-ri-a. Các quan chức an ninh đại diện các nước Xa-hen và Ni-giê-ri-a mới đây đã nhóm họp nhằm bàn biện pháp đối phó sự liên kết giữa hai nhóm khủng bố này.

Trong bối cảnh tình hình an ninh phức tạp và địa hình sa mạc rộng lớn, các nước khu vực Xa-hen ngày càng phụ thuộc vào sự trợ giúp của châu Âu và Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố. Để đối phó khủng bố đang cắm “chân rết” ở nhiều nơi, các quan chức an ninh Mỹ mở rộng mặt trận chống khủng bố sang khu vực Bắc Phi. Oa-sinh-tơn đã tăng quỹ tài trợ chống khủng bố trong khu vực tới 101 triệu USD và giúp huấn luyện, trang bị cho các lực lượng vũ trang của các chính quyền trong khu vực. Các nước An-giê-ri, Ma-li, Mô-ri-ta-ni, Ni-giê cũng thành lập Ủy ban các bộ tham mưu tác chiến có trụ sở ở An-giê-ri và đơn vị phối hợp và liên lạc để giúp trao đổi thông tin về hoạt động của các nhóm khủng bố. Một lực lượng chung tới 75 nghìn binh sĩ của các nước này cũng sẽ được thành lập để bảo đảm an ninh khu vực.