Hoàng Văn Thụ nhà báo lớn của báo chí cách mạng Việt Nam

(LSO) – Trong cuộc đời hoạt động cách mạng vô cùng sôi nổi, phong phú của đồng chí Hoàng Văn Thụ, cán bộ lãnh đạo của Đảng ta thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám – 1945, qua những hồi ký của các cán bộ lão thành từng hoạt động cùng đồng chí Hoàng Văn Thụ và các công trình nghiên cứu của các cơ quan nghiên cứu lịch sử Đảng, khi nói về thân thế, sự nghiệp đồng chí Hoàng Văn Thụ, chúng ta thấy trong quá trình hoạt động cách mạng, đồng chí Hoàng Văn Thụ luôn quan tâm đến công tác báo chí và đã sử dụng báo chí để phục vụ nhiệm vụ tuyên truyền cách mạng như một vũ khí sắc bén, rất có hiệu quả. Bản thân đồng chí là một nhà báo lớn của báo chí cách mạng nước ta.

Trong hồi ký “Nhớ về Anh Hoàng Văn Thụ” của đồng chí Hồ Đức Thành, lão thành cách mạng, từng cùng hoạt động với đồng chí Hoàng Văn Thụ qua nhiều thời kỳ, từ khi đồng chí Hoàng Văn Thụ và Lương Văn Chi mới sang Long Châu (Trung Quốc) đến những năm 1940 cho biết: Thời kỳ đầu khi Hoàng Văn Thụ mới sang Long Châu, đồng chí đã rất tích cực nghiên cứu báo chí cách mạng, báo chí tiến bộ và tích cực tham gia viết bài cho báo. Theo Ban nghiên cứu lịch sử Đảng tỉnh Hà Đông, Hoàng Văn Thụ từng làm “trợ bút” cho báo “Châu Giang” – một tờ báo tiến bộ lúc đó ở Trung Quốc để luyện tập cách viết báo và học thêm tiếng và chữ Trung Quốc. Đồng chí Hồ Đức Thành cũng cho biết: Vào những năm 1930, ở Long Châu có báo “Tranh đấu” – Tiếng nói của Đảng bộ đặc biệt (Cách mạng Việt Nam tại Long Châu), đồng chí Hoàng Văn Thụ rất tích cực viết cho báo này và đến khoảng đầu năm 1936 Hoàng Văn Thụ đã trực tiếp phụ trách tờ báo này.

Phóng viên các báo Đảng địa phương tác nghiệp tại hội thảo báo đảng các tỉnh trung du miền núi phía Bắc năm 2019 tại Thái Nguyên. Ảnh: TRÍ DŨNG

Trong tác phẩm “Hoàng Văn Thụ, người cộng sản kiên trung bất khuất” do Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Lạng Sơn biên soạn cho biết: Những năm đồng chí Hoàng Văn Thụ từ Long Châu (Trung Quốc) về các tỉnh: Lạng Sơn, Cao Bằng tuyên truyền cách mạng, xây dựng, phát triển tổ chức Đảng, đồng chí đã sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền như: in, rải truyền đơn, sáng tác các bài dân ca địa phương như sli, then, lượn… mang nội dung cách mạng để mọi người dễ thuộc, dễ nhớ, và ra những tờ báo phù hợp để tuyên truyền cách mạng. Anh thường nói với các đồng chí của mình rằng: Những bài báo cách mạng như những tia lửa nhỏ, khi đã thấm sâu vào quần chúng nó có thể thổi bùng lên ngọn lửa cách mạng tiêu diệt bọn giặc thù. “Năm 1935 Hoàng Văn Thụ làm chủ bút báo “Tranh đấu”- Cơ quan phản đế miền Thượng du” (Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng tỉnh Hà Đông) – “Đầu năm 1937, đồng chí Hoàng Văn Thụ trở về Cao Bằng để trực tiếp chỉ dạo phong trào. Báo “Tranh đấu” cơ quan tuyên truyền của Mặt trận phản đế vùng Thượng du cũng được đồng chí đưa về in tại Cao Bằng” (Vụ Tư liệu, Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Trung ương). Cũng theo Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng tỉnh Hà Đông, năm 1937 đồng chí Hoàng Văn Thụ về Cao Bằng lãnh đạo phong trào Bình dân Việt Bắc và viết nhiều bài báo trên báo “Lao Động”. Trong hồi ký của đồng chí Hồ Đức Thành cho biết: “Tôi – Hồ Đức Thành và Nam Cao chủ trương cho xuất bản báo “Lao Động” để làm tiếng nói của Tỉnh uỷ Cao Bằng, nhưng đang gặp khó khăn về in ấn… Chúng tôi cấp tốc cho người ra Long Châu yêu cầu chi viện. Anh Hoàng Văn Thụ nhận được báo cáo yêu cầu, liền cử Hoàng Sâm, một thanh niên Việt kiều vừa bị trục xuất tại Thái Lan đã được anh Quê hướng dẫn kỹ thuật in ấn… vào ngay Cao Bằng giúp việc in báo Lao Động. Anh Thụ hẹn sẽ vào thăm Cao Bằng sau Tết âm lịch (1937)”.

Ngay sau thời kỳ Đảng ta đấu tranh hoạt động công khai kết thúc (1936 – 1939), khi đồng chí Hoàng Văn Thụ đã được Trung ương bầu làm Bí thư Xứ uỷ Bắc Kỳ, Anh đã đề nghị với Xứ uỷ cho xuất bản báo “Giải phóng”- Cơ quan tuyên truyền của Xứ uỷ Bắc Kỳ. “Báo Giải phóng do đồng chí Hoàng Văn Thụ sáng lập và trực tiếp chỉ đạo đã ra mắt bạn đọc. Để hướng dẫn quần chúng đi vào con đường đấu tranh, số 2 của báo ấy (ra ngày 15/11/1939) đã viết “Chúng tôi một lần nữa vạch rõ con đường đấu tranh rất hiệu nghiệm của các tầng lớp nhân dân Đông Dương là phải kiên quyết đấu tranh, tự mình cứu lấy mình. Mỗi người dân Đông Dương vô luận già, trẻ, đàn ông cũng như đàn bà, kẻ giầu cũng như người nghèo, làm thầy cũng như làm thợ phải trăm người như một, kiên quyết chống đế quốc chiến tranh, chống sức phản động thuộc địa đang phản công chúng ta” (Vụ Tư liệu, Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Trung ương).

Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8, do Bác Hồ chủ toạ họp tháng 5/1941 tại Pác Bó (Cao Bằng). Tại hội nghị này, đồng chí Hoàng Văn Thụ được bầu vào Ban Thường vụ Trung ương Đảng và sau đó được cử vào Tổng bộ Việt Minh lâm thời. Ở cương vị công tác mới, bên cạnh việc quan tâm ra báo, viết báo, tham gia chỉ đạo hoạt động tuyên truyền của báo Cờ giải phóng và Tạp chí Cộng sản, đồng chí Hoàng Văn Thụ còn viết nhiều tài liệu, cuốn sách để tuyên truyền, cổ vũ cách mạng. Khi Liên Xô ký hoà ước với Đức, nhiều người hoang mang vì chưa hiểu sách lược của Liên Xô và của Đảng ta, Hoàng Văn Thụ đã trực tiếp viết nhiều bài trên báo giải thích chủ trương của Đảng và viết cuốn sách Liên Xô luôn luôn trung thành với hoà bình. Tháng 12/1941 chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ. Ban Tuyên truyền cổ động Trung ương dưới sự chỉ đạo của đồng chí Hoàng Văn Thụ đã viết nhiều tài liệu lên án phát xít Nhật, cổ vũ phong trào cách mạng. Cuốn sách Chiến tranh Thái Bình Dương và cách mạng giải phóng các dân tộc Đông Dương viết tháng 1/1942 đã vạch rõ thủ phạm chiến tranh. Cuốn Bắc Sơn khởi nghĩa viết tháng 9/1942 đã nêu cao tinh thần khởi nghĩa Bắc Sơn. Báo Cờ Giải phóng cơ quan tuyên truyền cổ động Trung ương của Đảng mà đồng chí Hoàng Văn Thụ là người sáng lập cùng ra đời trong thời gian này. Như vậy, Hoàng Văn Thụ là một cán bộ lãnh đạo cao cấp của Đảng, một nhà chiến lược tài ba đồng thời còn là một người làm báo, viết báo, viết sách sắc bén và một dịch giả tiếng Trung Quốc xuất sắc.

Ngày nay chúng ta được biết những bài báo, cuốn sách, những sáng tác thơ ca cách mạng của đồng chí Hoàng Văn Thụ là rất phong phú, đa dạng và sinh động. Song cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi của đồng chí diễn ra trên diện rộng, lại trong thời kỳ bí mật nên việc sưu tầm, tập hợp những tác phẩm báo chí, sách, thơ ca… của Hoàng Văn Thụ là rất khó khăn. Một số công trình sưu tầm, nghiên cứu đã có nhiều cố gắng, nhưng kết quả đạt được cũng còn rất khiêm tốn. Chúng ta mong muốn và hy vọng sớm có những công trình sưu tầm, tập hợp được nhiều tác phẩm báo chí, thơ ca… của đồng chí Hoàng Văn Thụ để mọi người hiểu thêm về Anh- Người chiến sĩ Cộng sản gang thép, nhà báo lớn của báo chí cách mạng Việt Nam, người con ưu tú của quê hương Xứ Lạng.