Hình thành hệ thống dữ liệu về dân cư và nhà ở

Cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 đang được Tổng cục Thống kê thực hiện trên phạm vi cả nước, bắt đầu từ ngày 1 đến 30-4. Trong bối cảnh Việt Nam là quốc gia đông dân thứ 15 trên thế giới với dân số hơn 100 triệu người và đang trải qua những thay đổi đáng kể về nhân khẩu học với tình trạng già hóa dân số diễn ra nhanh chóng, cuộc điều tra này có vai trò rất quan trọng, cung cấp hệ thống số liệu, thống kê chất lượng và tin cậy trong việc xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội trong giai đoạn tới.

Theo bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 nhằm cung cấp thông tin phục vụ đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội thời kỳ 2021-2025; xây dựng chính sách, lập kế hoạch dân số và nhà ở phục vụ lập Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội thời kỳ 2026-2030 và giám sát thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết.

Cuộc điều tra lần này sẽ thu thập những dữ liệu quan trọng chưa có trong cơ sở dữ liệu dân số hiện tại hoặc các nguồn dữ liệu hành chính khác, như: Lịch sử sinh sản của phụ nữ, tử vong, di cư, mất cân bằng giới tính khi sinh, khuyết tật, hôn nhân/tảo hôn... Đặc biệt, đây là cuộc điều tra đầu tiên thực hiện thu thập thông tin của người nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam. Mục đích thu thập thông tin về người có quốc tịch nước ngoài ở Việt Nam nhằm phản ánh đầy đủ số lượng nhân khẩu hiện đang cư trú hợp pháp trên lãnh thổ Việt Nam, phục vụ việc xây dựng hoạch định và chính sách kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Điều tra dân số giữa kỳ năm 2024 được thực hiện trên phạm vi 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, ngoại trừ 4 huyện đảo (Bạch Long Vĩ, TP Hải Phòng; Cồn Cỏ, tỉnh Quảng Trị; Hoàng Sa, TP Đà Nẵng; Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa). Đối tượng điều tra bao gồm: Hộ dân cư (bao gồm cả thông tin về nhà ở của hộ); nhân khẩu thực tế thường trú của hộ dân cư (bao gồm cả những người thuộc LLVT, người có quốc tịch nước ngoài hiện đang ăn, ở tại hộ), không bao gồm những người đang sống trong khu vực quản lý riêng của Quân đội và Công an...

Điều tra dân số giữa kỳ năm 2024 áp dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp. Điều tra viên đến từng hộ để hỏi người cung cấp thông tin và ghi đầy đủ các câu trả lời vào phiếu điều tra điện tử được thiết kế trên thiết bị di động thông minh. Để giảm bớt gánh nặng của hộ dân cư trong việc cung cấp thông tin, Tổng cục Thống kê cho biết, điều tra dân số giữa kỳ năm 2024 sẽ ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong điều tra đã được nghiên cứu và áp dụng, giúp điều tra viên thống kê thu thập thông tin được thuận lợi và kiểm tra số liệu ngay trong quá trình thu thập thông tin. Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu quả điều tra, Tổng cục Thống kê thực hiện công tác tuyên truyền sâu rộng hơn để các hộ dân cư biết rõ hơn về mục đích điều tra, giúp hộ yên tâm cung cấp thông tin cho cơ quan thống kê.