Hiệu quả việc ứng dụng sơ đồ tư duy trong báo cáo án

- Thời gian qua, viện kiểm sát nhân dân (KSND) hai cấp trong tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác chuyên môn, trong đó nổi bật là việc ứng dụng sơ đồ tư duy trong báo cáo án.

Trước đây, công tác báo cáo án của kiểm sát viên với lãnh đạo đơn vị tại viện KSND hai cấp được thực hiện bằng việc báo cáo trực tiếp, trình bày các văn bản, tài liệu. Do đó, với các vụ án, vụ việc phức tạp, có nhiều bị can, bị cáo, người nghe sẽ khó hiểu, dễ nhầm lẫn hoặc khó nắm được toàn bộ các tình tiết quan trọng liên quan đến giải quyết vụ án, vụ việc.

Từ cuối năm 2022 đến nay, viện KSND hai cấp đã đẩy mạnh ứng dụng sơ đồ tư duy trong báo cáo án. Sơ đồ tư duy là đồ họa được xây dựng bằng các phần mềm, thể hiện được bức tranh tổng thể về vụ án một cách sinh động, thấy rõ được mối liên quan giữa các thông tin, sự việc trong vụ án một cách logic, chính xác.

Bà Hồ Thị Lan Anh, Bí thư Ban cán sự đảng, Viện trưởng Viện KSND tỉnh cho biết: Thực hiện Chỉ thị số 03 ngày 17/5/2021 của Viện trưởng Viện KSND tối cao về tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành KSND và Nghị quyết số 49 ngày 28/9/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về chuyển đổi số tỉnh Lạng Sơn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, chúng tôi đã ban hành các văn bản chỉ đạo tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành kiểm sát Lạng Sơn. Trong đó, có nội dung chỉ đạo viện KSND hai cấp tiến hành báo cáo án bằng sơ đồ tư duy từ cuối năm 2022. Việc xây dựng sơ đồ tư duy đã giúp kiểm sát viên hệ thống hóa và trình bày một cách đầy đủ, rõ ràng về toàn bộ nội dung vụ án, những người tham gia tố tụng, các tài liệu có trong hồ sơ vụ án... Để triển khai hiệu quả báo cáo án bằng sơ đồ tư duy, ngay từ năm 2022, chúng tôi đã tổ chức tập huấn cho hơn 60 đại biểu là lãnh đạo, kiểm sát viên, kiểm tra viên, chuyên viên viện KSND hai cấp. Đặc biệt gần đây, trong ngày 7 và 8/8, chúng tôi đã tổ chức thành công cuộc thi báo cáo án bằng sơ đồ tư duy trong lĩnh vực hình sự để kiểm sát viên, kiểm tra viên viện KSND hai cấp có cơ hội trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ.

Theo đó, viện KSND hai cấp trên địa bàn tỉnh đã vận động, tuyên truyền về ý nghĩa của báo cáo án bằng sơ đồ tư duy, đồng thời đề nghị các kiểm sát viên đẩy mạnh thực hiện báo cáo án bằng sơ đồ tư duy. Từ cuối năm 2022 đến nay, kiểm sát viên Viện KSND tỉnh và 11/11 Viện KSND hai cấp đã báo cáo án bằng sơ đồ tư duy được hơn 900 vụ án dân sự, hình sự. Các vụ án được lựa chọn để xây dựng sơ đồ tư duy là vụ án có nhiều người tham gia tố tụng, diễn biến phức tạp, nhiều mốc thời gian khác nhau, nhiều hành vi có dấu hiệu tội phạm.

Ông Phạm Văn Tiến, Phó Viện trưởng Viện KSND huyện Hữu Lũng cho biết: Nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng sơ đồ tư duy trong báo cáo án, chúng tôi đã cử cán bộ tham gia lớp tập huấn do Viện KSND tỉnh tổ chức. Sau hội nghị đơn vị đã tổ chức phổ biến trong nội bộ để tất cả kiểm sát viên, cán bộ nghiệp vụ đều nắm được. Trước hết, đơn vị yêu cầu các cán bộ trẻ, có kiến thức về công nghệ thông tin chủ động thực hiện xây dựng báo cáo án bằng sơ đồ tư duy, khi thuần thục tiếp tục hướng dẫn các cán bộ khác thực hiện. Từ cuối năm 2022 đến nay, kiểm sát viên của đơn vị đã báo cáo án bằng sơ đồ tư duy được hơn 60 vụ án, chủ yếu là các vụ án hình sự. Thông qua sơ đồ tư duy, kiểm sát viên dễ dàng phát hiện những điểm mâu thuẫn, còn thiếu trong vụ án để kịp thời đề ra yêu cầu điều tra, yêu cầu xác minh thu thập chứng cứ đảm bảo giải quyết vụ án đúng quy định.

Cùng đó, việc ứng dụng sơ đồ tư duy đã tạo điều kiện cho kiểm sát viên nâng cao khả năng tư duy, sáng tạo, tăng khả năng ghi nhớ vụ án; góp phần giảm đáng kể chi phí văn phòng phẩm do đặc tính ngắn gọn, súc tích hơn so với báo cáo án truyền thống.

Anh Hà Văn Tiến, kiểm sát viên, Phòng Thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử sơ thẩm án hình sự về trật tự xã hội, Viện KSND tỉnh chia sẻ: Để xây dựng được báo cáo án bằng sơ đồ tư duy, bản thân tôi đã nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, sử dụng ứng dụng Xmind, Powerpoint trong việc trình bày sơ đồ vụ án. Đơn cử như giải quyết vụ án Đường Thị Hà và đồng phạm, phạm tội tổ chức đánh bạc và đánh bạc xảy ra năm 2022, đây là vụ án có nhiều bị can, dòng tiền luân chuyển phức tạp, tỷ lệ ăn chia với từng người khác nhau... Quá trình đề xuất khởi tố bị can, tôi đã chủ động áp dụng sơ đồ tư duy thể hiện các nội dung trên, khi trình lãnh đạo viện phê chuẩn và được lãnh đạo đơn vị đánh giá cao. Mặt khác, áp dụng sơ đồ tư duy trên đã giúp tôi kiểm sát chủ động tại phiên tòa khi đặt câu hỏi cho từng bị cáo, tranh luận với luật sư… Qua đó, bảo vệ thành công cáo trạng của Viện KSND, giúp hội đồng xét xử tuyên bản án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.       

Theo đánh giá của Viện KSND tỉnh, sau hơn 1 năm triển khai báo cáo án bằng sơ đồ tư duy, kiểm sát viên hai cấp đã phát huy tính chủ động, sáng tạo, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng tương đối thuần thục sơ đồ tư duy, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ công tác chuyên môn.

Ứng dụng sơ đồ tư duy trong báo cáo án đã góp phần nâng cao chất lượng công tác kiểm sát. Đơn cử năm 2023, các chỉ tiêu công tác đều đạt và vượt chỉ tiêu của ngành, Quốc hội đề ra như: viện KSND hai cấp kiểm sát 711 tin báo, cơ quan điều tra giải quyết 654 tin báo, đạt 92% (vượt chỉ tiêu 2%); ban hành 1.122 bản yêu cầu điều tra/1.056 vụ án mới khởi tố, đạt tỉ lệ 106,25% (vượt chỉ tiêu 16,25%)… Trong 6 tháng đầu năm 2024,  tỷ lệ kháng nghị án hình sự, dân sự được chấp nhận đạt 100%; tỷ lệ đề ra yêu cầu điều tra đạt 104,2%...