Hiệu quả trồng rừng ở Ninh Thuận

Nâng độ che phủ của rừng

Theo báo cáo của Chi cục Kiểm lâm, diện tích đất rừng tự nhiên của Ninh Thuận hiện có 335.799 ha. Trong đó, đất lâm nghiệp gần 200 nghìn ha, đất có rừng hơn 147 nghìn ha. Tuy nhiên, do ảnh hưởng khí hậu nắng nóng quanh năm, nên độ che phủ của rừng thấp, ảnh hưởng xấu đến môi trường sinh thái.

Hàng trăm nghìn người dân sống gần rừng không thể sản xuất được vì đất bạc màu, phải lên thành phố và đi các tỉnh khác tìm việc làm, những người còn bám trụ thì hầu như phá rừng để mưu sinh. Trong bối cảnh khó khăn đó, tỉnh Ninh Thuận đã triển khai nhiều biện pháp để cải thiện môi trường, từ nhiều nguồn hỗ trợ của trung ương và địa phương, nhưng do kinh phí hạn hẹp, nên đầu tư cho khôi phục rừng chẳng khác gì 'mang muối bỏ biển'. Nhiều năm liền, diện tích và tài nguyên rừng ở các huyện: Thuận Nam, Ninh Phước, Ninh Sơn, Ninh Hải, Thuận Bắc, Bác Ái ngày càng bị thu hẹp và trơ trọc.

Từ năm 1998 đến nay, Ninh Thuận triển khai trồng mới rừng theo Dự án 661, nhờ vậy mà rừng đã hồi sinh. Nếu vào những năm 90 của thế kỷ trước, độ che phủ của rừng toàn tỉnh chỉ đạt từ 10 đến 15%, thì đến cuối năm 2010, đã nâng lên hơn 47%; chất lượng rừng được cải thiện tích cực. Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận Trần Xuân Hòa, thì 'Lá phổi xanh của Ninh Thuận đã và đang thoát khỏi cơn bệnh hiểm nghèo'. Với tổng vốn thực hiện Dự án 661 hơn 140 tỷ đồng, từ năm 1998- 2010, toàn tỉnh trồng rừng đạt 88% kế hoạch, khoanh nuôi 17.874 ha, trong đó khoanh nuôi có tác động là 486 ha, không tác động 17.388 ha, tập trung ở những vùng mất rừng, đất nương rẫy bỏ hóa lâu ngày nhưng có khả năng phục hồi tự nhiên thành rừng từ tái sinh tự nhiên. Trồng mới 13.835 ha rừng tập trung, trong đó có 1.382 ha rừng sản xuất. Chủ yếu trồng ở những vùng rừng bị mất trắng, sa mạc hóa với các loại cây: đào lộn hột, phi lao, neem, keo lá tràm, trôm, cóc hành, thông ba lá, mít…

Xóa đói, giảm nghèo nhờ rừng

Cùng với việc trồng rừng, địa phương rất chú trọng việc nâng cao đời sống cho người dân ở các vùng có rừng. Tính đến nay, toàn tỉnh đã giao khoán 618.955 lượt ha rừng các loại, đạt 97,6% kế hoạch, giải quyết việc làm cho 297.572 người, tăng thu nhập cho nhân dân các xã trong vùng dự án từ việc nhận kinh phí bảo vệ rừng, đặc biệt là người dân tộc thiểu số vùng cao có tiền mua lương thực vào các tháng giáp hạt (bình quân mỗi hộ nhận khoán từ 25 đến 30 ha với mức 100.000đồng/ha/năm). Nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân, cho nên diện tích rừng giao khoán bảo vệ được bảo đảm, hạn chế đáng kể nạn phá rừng làm rẫy và nạn cháy rừng hằng năm…, nhất là các khu vực giáp ranh với các tỉnh Khánh Hòa, Lâm Đồng, Bình Thuận. Anh Pi Năng Dao ở xã Phước Thắng, huyện Bác Ái, nói: 'Nhờ được hưởng chính sách của Nhà nước, lâu nay mình không chặt cây rừng thuê cho lâm tặc nữa. Gia đình mình được cấp đất trồng bắp, chuối, có lương thực đủ sống rồi'.

Đến vùng đồng bào Chăm ở huyện Ninh Phước, chúng tôi được chứng kiến đời sống của người dân nơi đây đang đổi thay. Không chỉ có thu nhập từ nhận khoán quản bảo vệ rừng. Giờ đây, dưới tán rừng được che phủ, độ ẩm, dinh dưỡng của đất dần tăng độ phì nhiêu, nhiều hộ dân đi làm thuê ở các nơi trong và ngoài tỉnh đã về quê hương vỡ đất sản xuất. Nông dân Châu Hội ở xã Phước Nam cho biết: 'Sau năm năm trồng cây trôm, đã có nhiều hộ thu nhập hằng năm từ 80 đến 100 triệu đồng/ha nhờ bán mũ trôm. Bà con tích lũy xây dựng được nhà ngói khang trang, mang lại bộ mặt mới của nông thôn vùng đồng bào Chăm'. Tương tự, hộ ông Châu Cứng, ngoài việc nhận rừng khoán quản từ năm 1998, ông đăng ký tham gia dự án trồng rừng. Đến nay, đã trồng được 27 ha rừng phòng hộ bằng cây neem. Từ tiền công trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng qua các năm, ông Châu Cứng đã tích lũy và đầu tư chăn nuôi 16 con bò và 30 con dê. Kinh tế gia đình ổn định, ông vừa xây căn nhà trị giá hơn 200 triệu đồng, chuẩn bị về nhà mới đón Tết Nguyên đán Tân Mão. 'Mười người trong gia đình mình đã bỏ hẳn việc chặt củi hầm than, phá rừng làm rẫy, chuyển sang chăn nuôi gia súc và bảo vệ rừng trồng. Con cái có điều kiện đi học chứ không phải bỏ học đi làm rẫy như trước đây' – ông Cứng nói.

Từ năm 2005 – 2010, tại xã Phước Nam có thêm 317 hộ được Nhà nước đầu tư thực hiện mô hình trồng rừng cây neem, kết hợp bảo vệ và chăn nuôi gia súc có sừng dưới tán rừng. Những hộ này đã trồng mới 500 ha cây neem và sau năm năm trồng, hiện mỗi hộ đều có đàn bò, dê hàng chục con.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Đức Thu nhận xét: 'Phát triển rừng, không chỉ cải thiện môi trường, nâng cao đời sống cho người dân ở các vùng rừng mà còn có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo tồn đa dạng sinh học'. Hiện tại, Ninh Thuận đang được Quỹ quốc tế về bảo vệ thiên nhiên (WWF) và Vườn quốc gia Côn Đảo tài trợ thực hiện dự án 'bảo tồn rùa biển' cho Vườn quốc gia Núi Chúa, tại khu vực Bãi Hỏm, thôn Thái An, xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải. Bãi Hỏm là một trong những điểm duy nhất của Việt Nam hằng năm có rùa biển vượt hàng trăm nghìn cây số để vào đẻ.

Theo đồng chí Trần Xuân Hòa, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận: Hiện nay, diện tích đất trống đồi núi trọc ở địa phương còn gần 52 nghìn ha, nhất là ở các vùng ven biển thuộc các huyện Thuận Bắc, Ninh Hải, Ninh Phước, Thuận Nam có nhiều nguy cơ sa mạc hóa cao nhất nước. Vì vậy, cần được tiếp tục đầu tư trồng rừng để phủ xanh, chống xói mòn, chống hiện tượng hoang hóa và sa mạc hóa. Đồng thời bảo đảm việc bảo vệ rừng tự nhiên hiện còn là rất cần thiết, nhất là bảo vệ rừng đầu nguồn để tạo vành đai quanh các hồ chứa nước với dung tích khoảng 500 triệu m3 trên toàn tỉnh. Trên cơ sở đó, Ninh Thuận mong được Trung ương đầu tư kinh phí xây dựng và triển khai thực hiện dự án 'Hệ thống thủy lâm kết hợp' với mục tiêu giữ nước, tạo ẩm để chủ động phòng, chống cháy rừng, tái tạo và phát triển rừng, ngăn lũ quét, lũ ống, lũ bùn đá, góp phần phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững ở địa phương. Đồng thời, xây dựng 'kho nước' ở các vùng miền núi, đồng bằng và ven biển để phát triển tài nguyên nước, chống sự xâm nhập mặn, cải thiện môi trường sinh thái…, xây dựng nông thôn miền núi phát triển bền vững.