Hầu hết người bệnh bị sa sút trí tuệ đến viện ở giai đoạn muộn

Chiều 31/3, Bệnh viện Lão khoa Trung ương tổ chức khám cho hơn 200 người cao tuổi tại các phường Phương Mai, Tân Mai, Nam Đồng, nhà dưỡng lão Nhân Ái. Ngoài chia sẻ kiến thức chuyên môn, các bác sĩ còn khám sàng lọc cho các cụ để phát hiện sớm bệnh lý sa sút trí tuệ.

Ngày càng gia tăng người già mắc bệnh sa sút trí tuệ

Bệnh viện Lão khoa Trung ương hiện đang quản lý khoảng 400-500 bệnh nhân sa sút trí tuệ được bảo hiểm y tế chi trả. Ngoài ra, số bệnh nhân đến khám không theo diện bảo hiểm cũng ngày càng tăng lên.

Trong khoảng 5 năm trở lại đây, số bệnh nhân đến khám theo chương trình quản lý chính thức của bệnh viện tăng gấp 2-3 lần. Bệnh viện Lão khoa Trung ương có phòng khám chuyên sâu thần kinh, tâm thần nên trung bình một ngày, Trung tâm sa sút trí tuệ tiếp nhận khoảng 10 bệnh nhân tới khám suy giảm trí nhớ.

PGS, TS Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu trí nhớ và sa sút trí tuệ, Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho biết, bệnh nhân sa sút trí tuệ chia làm 4 giai đoạn: Nhẹ, trung bình, nặng, rất nặng.

Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp người cao tuổi đến khám ở giai đoạn tương đối muộn, thường sau 1-2 năm có triệu chứng, cho tới khi có biểu hiện rối loạn nhận thức nặng, ảnh hưởng lớn đến nhận thức bản thân mới đến khám. Số người được khám sớm, phát hiện sớm rất hạn chế.

“Hầu hết bệnh nhân đến viện ở giai đoạn trung bình khi quên nhiều, có rối loạn nhận thức khác như không có khả năng nói chuyện, mất sử dụng động tác, đi lạc đường, loạn thần, hoang tưởng. Thậm chí, có nhiều cụ nhịn ăn, nhịn đói vài ngày dẫn tới tụt đường huyết, suy dinh dưỡng hoặc có người ăn thái quá. Có người không chịu tắm gội cả tuần, hay đi lại lang thang, đêm mất ngủ”, bác sĩ Bình cho hay.

Người cao tuổi có biểu hiện giảm trí nhớ cần đi khám sớm để phát hiện bệnh sa sút trí tuệ.

Hiện nay, chỉ có khoảng 1% trên tổng số 5% người mắc bệnh sa sút trí tuệ được phát hiện và điều trị tại các cơ sở y tế. Nhiều gia đình cho rằng những biểu hiện của bố mẹ mình là do lão hóa của tuổi già, không thật sự quan tâm đó là một bệnh lý.

Chỉ đến khi ảnh hưởng đến sinh hoạt, lối sống, các chức năng tâm thần, thần kinh, vận động cơ thể mới đưa tới viện thì việc điều trị đã khó khăn, gây thiệt thòi cho bệnh nhân và sự mệt mỏi cho người chăm sóc. Nhất là bệnh sa sút trí tuệ là một bệnh lý thoái hóa thần kinh hiện chưa chữa khỏi được và bệnh có xu hướng tiến triển tăng nặng.

Đặc biệt, số bệnh nhân sa sút trí tuệ hiện nay được theo dõi bài bản chưa nhiều vì có nhiều gia đình khi đưa bệnh nhân đến khám không theo suốt quá trình điều trị hoặc khám chỉ để biết. Có nhiều nguyên nhân được đặt ra, có thể do nhận thức của gia đình bệnh nhân chưa tốt hoặc họ gặp khó khăn về kinh tế nên không thể theo hết liệu trình điều trị.

Dấu hiệu sa sút trí tuệ ở người cao tuổi

PGS, TS Nguyễn Thanh Bình cho biết, đặc điểm riêng của sa sút trí tuệ là rối loạn về nhận thức và rối loạn về hành vi tâm thần. Do đó, cần phải phát hiện sớm các triệu chứng ban đầu để hỗ trợ bệnh nhân ở giai đoạn nhẹ.

Do đó, khi thấy bố mẹ, người cao tuổi trong gia đình hành vi ứng xử “hơi quá” thì phải để ý. Thí dụ, người cao tuổi bình thường hay quên do tuổi già nhưng trường hợp này hỗ trợ nhắc lại hoặc họ cố gắng nhớ lại thì nhớ lại được. Còn với bệnh nhân sa sút trí tuệ sẽ rơi vào trạng thái quên liên tục, rất khó nhớ lại chuyện đã xảy ra.

Có người có trí nhớ ngắn hạn, hỏi lặp đi lặp lại, thậm chí quên cả những thứ quan trọng trong đời sống.

Bệnh nhân cũng có biểu hiện mất ngủ lâu hoặc không rõ lý do dẫn tới vốn đang trầm tính nhưng lại thay đổi sôi nổi quá mức hoặc ngược lại.

Về điều trị, bác sĩ Bình cho hay, sau khi thăm khám làm các test khẳng định bệnh nhân sa sút trí tuệ, các bác sĩ sẽ điều trị thuốc cho người bệnh để cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh. Trường hợp bệnh nhân có rối loạn hành vi, giấc ngủ khi có thuốc điều trị cũng giúp làm giảm triệu chứng.

PGS, TS Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu trí nhớ và sa sút trí tuệ, Bệnh viện Lão khoa Trung ương.

Ngoài ra, các bác sĩ cũng tiến hành phục hồi chức năng nhận thức cho người bệnh sa sút trí tuệ như những bài tập rèn trí nhớ tốt hơn. Với bệnh nhân có rối loạn về mặt quản lý điều hành sẽ có bài tập giúp bệnh nhân cải thiện độ tập trung, chú ý.

Do đó, bác sĩ Bình khuyến cáo, nếu trong gia đình có người cao tuổi nên quan tâm sức khỏe các cụ để theo dõi các biểu hiện hành vi. Nếu phát hiện có những dấu hiệu sa sút trí tuệ nên đi khám để bác sĩ hỗ trợ điều trị.