Hàng loạt sai phạm về kiên cố hóa trường học, nhà công vụ ở Nghệ An

Trường tiểu học 1 Châu Quang, huyện Quỳnh Hợp bị lún sụt do thi công chất lượng kém.

Chưa đầy bốn năm thực hiện Đề án kiên cố hóa trường học, nhà công vụ cho giáo viên (giai đoạn 2008-2012), qua thanh tra 500 công trình, với tổng số vốn đầu tư hơn 759 tỷ đồng đã phát hiện có tới 497 công trình sai phạm. 100% số công trình các huyện được thanh tra đều sai phạm về tài chính với tổng số tiền gần 14 tỷ đồng.

Theo báo cáo, trên địa bàn Nghệ An, Đề án kiên cố hóa trường học, nhà công vụ cho giáo viên (giai đoạn 2008-2012) được triển khai đến nay đã hoàn thành hơn một nghìn công trình trường học và nhà công vụ giáo viên, trong đó 850 công trình đã quyết toán, chiếm hơn 81% số công trình đã hoàn thành. Đến nay đã thực hiện xây dựng 5.152 phòng học, trong đó 4.874 phòng học đã hoàn thành và 278 phòng đang xây dựng. Số phòng nhà công vụ cho giáo viên đã triển khai xây dựng 945 phòng, đạt 22,65% so với kế hoạch.

Trong số 500 công trình xây dựng được thanh tra ban đầu đều nằm ở các huyện miền núi. Trên tuyến quốc lộ 48, tại Quỳ Hợp thực hiện đề án nêu trên, thời gian qua đã xây dựng 449 phòng học và 330 nhà công vụ cho giáo viên, tổng vốn đầu tư 80 tỷ 881 triệu đồng, đến nay đã thực hiện 59 tỷ 800,4 triệu đồng (chiếm 73,93%). Thanh tra 43 công trình thì cả 43 công trình đều có sai phạm với số tiền 1 tỷ 287,93 triệu đồng. Trong đó, 15 công trình sai phạm do chênh lệch giữa thiết kế so với quyết toán; tám công trình sai phạm do thiết lập dự toán có giá trị chênh lệch từ sáu triệu đến hơn 19 triệu đồng; 22 công trình sai phạm trong khâu giám sát do cán bộ giám sát không có tên trong hồ sơ năng lực, không có chứng chỉ giám sát… Điển hình như công trình nhà hai tầng Trường mầm non xã Đồng Hợp do Công ty cổ phần Thương mại Quang Vinh thi công, đã quyết toán khống số lượng thực tế thi công; Nhà học hai tầng 12 phòng Trường tiểu học số 1 xã Châu Quang do Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng công trình Nghệ An thi công, mới đưa vào sử dụng nhưng đã bị lún, nứt phần móng ở hành lang phía cuối dãy nhà… Một lãnh đạo huyện phụ trách công tác này thừa nhận: “Kết luận thanh tra là hoàn toàn chính xác, hiện nay huyện đang tiếp tục đốc thúc thu hồi, tùy theo mức độ mà quy trách nhiệm từng cá nhân, đơn vị. Đối với các đơn vị giám sát, tư vấn, tùy mức độ thanh tra đã chỉ ra thì tiến hành thu hồi và kiến nghị với tỉnh thu hồi giấy phép. Những công trình xây dựng tập trung thì sẽ chủ trương tăng cường giám sát cộng đồng, giao cho Bí thư Đảng ủy xã làm Trưởng ban. Đến ngày 17-9, huyện đã thu hồi 813,036 triệu đồng.

Tại huyện Quế Phong, thanh tra trong số 68 công trình có những công trình bị thu hồi với số tiền khá lớn. Điển hình như công trình xây dựng phòng học của Trường THCS Phong Quang, xã Quế Sơn, do Công ty cổ phần đầu tư xây dựng bảy thi công, sai phạm phải thu hồi là 58 triệu đồng, do sử dụng vật tư, nguyên vật liệu không đúng với hồ sơ thiết kế. Cũng sai phạm tương tự, công trình nhà hai tầng sáu phòng học của Trường THCS Tiền Phong do Công ty cổ phần vật tư và xây dựng Tân Hoa thi công, bị thu hồi 33 triệu 752 nghìn đồng…

Tuyến quốc lộ 7, thực hiện đề án trên, UBND huyện Tương Dương làm chủ đầu tư xây dựng 88 công trình, trong đó có 56 công trình nhà học và 32 công trình nhà công vụ, tổng mức đầu tư phê duyệt 91 tỷ 235 triệu đồng. Hiện đã triển khai xây dựng được 168/315 phòng học, 114/380 phòng công vụ cho giáo viên theo kế hoạch. Tiến hành thanh tra tại 71 công trình thì cả 71 công trình đều có sai phạm với số tiền sai phạm hơn 2,5 tỷ đồng. Các sai phạm chủ yếu là thiết kế sử dụng vật liệu không đúng kích thước, thực tế chỉ dùng tôn 3,5 ly nhưng vẫn thanh toán 4 ly. Xà gồ theo thiết kế dự toán là 3 ly nhưng khi kiểm tra chỉ có 2 ly. Độ dày các bức tường dự toán là 22 cm sau khi da trát sẽ là 25 cm nhưng thực tế chỉ có 23 cm. Thép dự toán là 12×12 nhưng thực tế kiểm tra chỉ có 10×10. Có những công trình thiết kế dùng sơn bả ma-tít nhưng kiểm tra chỉ có quét xi-măng trắng… Tìm hiểu thực tế tại Trường tiểu học xã Xá Lượng 2 cho thấy, trường chính thức khởi công ngày 1-5-2008 xây dựng mới tám phòng học kiên cố. Đến ngày 15-9-2009, công trình này hoàn thành với tổng giá trị quyết toán hơn 2,053 tỷ đồng. Nhưng công trình này đã sai phạm do công tác quy hoạch, khảo sát lựa chọn địa điểm xây dựng chưa phù hợp, diện tích mặt bằng thực tế thi công không bảo đảm nên phải thực hiện điều chỉnh thiết kế rút ngắn độ dài của nhà học từ 62,6 m xuống còn 57,6 m. Hiệu trưởng Trường tiểu học xã Xá Lượng 2, Lô Thanh Tân chỉ rõ: “Đáng ra trường phải nằm thấp xuống, múc đất nền để xây dựng ở vị trí thấp hơn, việc xây dựng cao như thế này không phù hợp với học sinh bậc tiểu học”. Tiếp đó, Trường mầm non thị trấn Hòa Bình, ở khối Hòa Tân xây mới tám phòng học. Theo thiết kế được xây dựng chín phòng học đủ cho chín lớp nhưng do không giải phóng được mặt bằng nên chỉ xây được tám phòng. Trong quá trình thi công, có một số công trình không phù hợp với trẻ.

Trong ba năm, từ 2008 đến 2010, UBND huyện Con Cuông làm chủ đầu tư xây dựng theo kế hoạch là 130 công trình, với 447 phòng học và 380 phòng công vụ. Trong đó, 86 công trình nhà học, 44 công trình nhà công vụ cho giáo viên, tổng mức đầu tư được phê duyệt là 110 tỷ 900 triệu đồng. Đến thời điểm hiện tại đã thực hiện được 273 phòng học, đạt 61%, 184 nhà công vụ giáo viên, đạt hơn 48%. Trong 81 công trình được thanh tra đều có nhiều sai phạm với tổng số tiền hơn 2 tỷ 278 triệu đồng. Các sai phạm chủ yếu là: lập báo cáo, thẩm tra báo cáo kinh tế kỹ thuật áp dụng sai đơn giá, sai phạm trong thực hiện bản vẽ thi công và thẩm tra dự toán, áp sai định mức chi phí lập báo cáo kinh tế kỹ thuật, ký khống khối lượng thi công, một số bộ phận công trình thi công sai thiết kế, tính sai số học, sai định mức và đơn giá xây dựng…. Như Trường tiểu học Đôn Phục xã Đôn Phục xây mới dãy nhà học hai tầng bao gồm tám phòng học và xây mới hai phòng học tại điểm trường thuộc bản Tổng Tiến vào các năm 2009, 2010. Tuy nhiên, qua kiểm tra hai công trình này đã phát hiện một số sai phạm như một số hạng mục công trình thi công sai so với bản vẽ thiết kế, áp sai giá phí vận chuyển nguyên vật liệu… Theo kết luận của thanh tra tỉnh, số tiền chênh lệch phải thu hồi của công trình Trường tiểu học Đôn Phục là 28 triệu 821 nghìn đồng…

Tại huyện đồng bằng Quỳnh Lưu qua thanh tra xây dựng 38 công trình, phát hiện nhà thầu tư vấn không áp dụng thiết kế mẫu do Bộ Xây dựng ban hành với số tiền sai phạm là 467 triệu 726 nghìn đồng, nghiệm thu đề nghị thanh quyết toán khối lượng một số công trình không chính xác, chủ đầu tư thanh toán quá giá trị phê duyệt, một số đơn vị thi công thi công chậm tiến độ so với hợp đồng nhưng chủ đầu tư chưa có biện pháp xử lý, số tiền 296 triệu 314 nghìn đồng.

Lý giải về những sai phạm, mỗi huyện đều có cách riêng, nhưng phần lớn đều đổ cho “nguyên nhân khách quan, vốn chậm, do yếu khâu giám sát…”. Nhưng rõ ràng trách nhiệm để xảy ra sai phạm, trước hết thuộc về các chủ đầu tư, các sở, ngành được UBND tỉnh giao tham gia chỉ đạo, quản lý triển khai thực hiện chương trình.

Vì sao hàng loạt công trình sai phạm, gây thiệt hại, thất thoát hàng chục tỷ đồng của Nhà nước chỉ đến khi tổ chức thanh tra, kiểm tra mới phát hiện được và đến lúc này các huyện mới hối thúc “thu hồi, tổ chức xử lý kiểm điểm rút kinh nghiệm”? Còn có bao nhiêu công trình ở nhiều huyện chưa được thanh tra phát hiện ra sai phạm?. Công luận đề nghị ngành chức năng cần tiếp tục làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân, tùy mức độ sai phạm, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.