Biến đổi khí hậu và hạn hán đang đe dọa nguy cơ xảy ra nạn đói ở nhiều nước châu Phi, nhất là trong bối cảnh bất ổn ở Trung Đông và Bắc Phi đang đẩy giá lương thực tăng cao.
Lượng mưa thấp vào cuối năm ngoái đã làm mùa màng thất bát, mực nước xuống thấp, những đồng cỏ khô héo, dịch bệnh bùng phát cao kỷ lục khiến gia súc chết hàng loạt tại nhiều nước Đông Phi như Gi-bu-ti, Ê-ti-ô-pi-a, Kê-ni-a, Xô-ma-li-a và U-gan-đa. Số người cần viện trợ lương thực khẩn cấp ở khu vực Đông Phi đã tăng từ hai triệu lên 8,4 triệu người do hạn hán tiếp tục hoành hành. Theo Văn phòng điều phối các vấn đề nhân đạo của LHQ (OCHA), trong tháng 1 vừa qua, hơn 5.000 gia súc chết tại Ma-xa-bít (Kê-ni-a) và con số này đang tiếp tục tăng. Hơn 10 nghìn chủ trang trại chăn nuôi gia súc ở Xô-ma-li-a đã phải vượt biên giới sang Kê-ni-a, trong khi khoảng 30 nghìn gia súc và 10 nghìn chủ trang trại của Kê-ni-a lại di cư sang U-gan-đa. Sự di cư từ Kê-ni-a và Xô-ma-li-a sang Ê-ti-ô-pi-a cũng xảy ra. Tình trạng di cư xuyên biên giới dẫn đến cạnh tranh ngày càng gay gắt các nguồn thức ăn hiếm hoi và gây nguy cơ xung đột giữa những người di cư và cộng đồng dân bản địa. Một nghiên cứu tại khu vực Giu-ba ở miền nam Xô-ma-li-a cho thấy, tỷ lệ suy dinh dưỡng cấp chiếm 30% dân số. Tỷ lệ này tại vùng đông bắc Kê-ni-a là hơn 25% và tại Gi-bu-ti là 20%. Lĩnh vực giáo dục cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng do ngày càng nhiều giáo viên và học sinh phải bỏ trường đi kiếm sống. Tại Xô-ma-li-a, từ tháng 12-2010, hơn 400 trường học phải đóng cửa do hạn hán, ảnh hưởng việc học tập của 55 nghìn học sinh. Tại Ê-ti-ô-pi-a, 58 nghìn học sinh phải bỏ học.
Tình trạng hạn hán kéo dài ở Đông Phi trong bối cảnh nhiều nước châu Phi đối mặt nguy cơ cạn kiệt nguồn nước, chủ yếu do khai thác tùy tiện, sử dụng lãng phí nguồn tài nguyên quý giá này, trong khi thiếu đầu tư hiệu quả. Nghiên cứu của Ủy ban Nghiên cứu về nguồn nước của Nam Phi (WRC) cho thấy, mực nước ngầm tự nhiên tại Nam Phi và một số nước khác ở châu Phi đang ngày càng giảm vì bị khai thác quá mức, dẫn đến nguy cơ nhiễm mặn và ô nhiễm nặng. WRC cảnh báo, Nam Phi sẽ lâm vào tình trạng khủng hoảng nước nghiêm trọng vào năm 2026 nếu không có biện pháp quản lý nguồn nước. Đó là chưa tính đến nguy cơ nguồn nước ngầm bị nhiễm chì, thạch tín và một số độc tố khác do hoạt động của ngành khai thác mỏ trong hàng trăm năm qua. Trong khi đó, các chuyên gia thế giới cảnh báo, những số liệu về nguồn nước hiện nay cho thấy một cuộc khủng hoảng nước là có thể xảy ra, vì vậy thế giới cần chuẩn bị đối phó thảm họa này.
Theo Chương trình Môi trường LHQ (UNEP), tốc độ đô thị hóa ở châu Phi tăng nhanh hơn so bất cứ châu lục nào trên thế giới và 40% trong tổng số khoảng một tỷ dân châu Phi sống ở các đô thị, chủ yếu ở các khu ổ chuột với các nguồn cung cấp nước và điều kiện vệ sinh ngày càng tồi tệ. Là lục địa đô thị hóa nhanh nhất hành tinh, nhu cầu nước và các điều kiện vệ sinh vượt quá khả năng cung cấp của các thành phố ở châu Phi. Số dân đô thị châu Phi không được tiếp cận nước sạch tăng vọt từ 30 triệu người năm 1990 lên 55 triệu người trong năm 2008. Số người không được hưởng các điều kiện vệ sinh tối thiểu tăng gấp đôi, lên 175 triệu người trong cùng thời gian này. Phó Tổng Thư ký LHQ và Giám đốc chấp hành UNEP A.Xtây-nơ cho rằng, hiện trạng nghiêm trọng này cần được cảnh báo trước Hội nghị LHQ về phát triển bền vững năm 2012. UNEP đang tăng cường phối hợp với một số tổ chức khác nghiên cứu các vấn đề này để đề xuất các biện pháp thích hợp đối với hàng loạt các thành phố đô thị hóa quá nhanh so với sự phát triển của cơ sở hạ tầng cung cấp nước và điều kiện vệ sinh ở châu Phi như Thủ đô A-đi A-bê-ba của Ê-ti-ô-pi-a, thành phố Gra-ham-thao của Nam Phi, Thủ đô Nai-rô-bi của Kê-ni-a…
Ý kiến ()