Haiti nguy cơ rơi vào vòng xoáy bạo lực mới

Ngày 8-7, những video đầu tiên ghi lại vụ ám sát Tổng thống J.Moise đã xuất hiện. Một đoạn video cho thấy vài kẻ tấn công với vũ khí lăm lăm trong tay đang di chuyển bên cạnh một người, dường như là vệ sỹ của ông Moise đã bị khống chế và đang nằm dưới đất. Truyền thông Haiti cho biết, những kẻ tấn công đóng giả làm nhân viên Cơ quan phòng, chống ma túy Mỹ (DEA), sử dụng cả tiếng Anh và tiếng Creole của người Haiti khi tiếp cận tư dinh của Tổng thống J.Moise. Những kẻ này đã tước vũ khí của các vệ sĩ và bắn chết Tổng thống J.Moise. Vụ ám sát này được cho là đã được lên kế hoạch và triển khai cẩn trọng.

Lực lượng an ninh đi tuần bên ngoài dinh thự cố Tổng thống Jovenel Moise. Ảnh: AP

Vài giờ sau khi Tổng thống Moise bị ám sát tại nhà riêng, Thủ tướng lâm thời Haiti, ông Claude Joseph, đã ban bố tình trạng thiết quân luật trên khắp cả nước. Trong 24 giờ sau đó, lực lượng an ninh Haiti đã tiêu diệt 4 đối tượng được cho là lính đánh thuê và bắt giữ 2 đối tượng liên quan vụ ám sát Tổng thống J.Moise. Phát biểu trên truyền hình, Giám đốc Cơ quan Cảnh sát quốc gia Haiti Leon Charles nêu rõ: “Chúng tôi đã tiêu diệt 4 tên lính đánh thuê, bắt giữ 2 đối tượng khác. 3 cảnh sát bị bắt làm con tin đã được giải cứu”. Hiện, lực lượng an ninh đang tiến hành chiến dịch điều tra ở Thủ đô Port-au-Prince.

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) đã lên án vụ ám sát Tổng thống J.Moise đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế, bình tĩnh và tránh mọi hành động có thể khiến tình hình bất ổn tại quốc gia vùng Caribe này thêm nghiêm trọng. Trong một tuyên bố ngày 8-7, giờ Hà Nội, 15 nước ủy viên HĐBA LHQ đã kêu gọi tất các phe phái chính trị tại Haiti tránh mọi hành động bạo lực và kích động bạo lực, đồng thời nhấn mạnh những kẻ chủ mưu và thực hiện vụ sát hại nhà lãnh đạo Haiti phải bị pháp luật trừng trị.

Trước đó, trong cuộc điện đàm với Thủ tướng lâm thời Haiti ngày 7-7, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã bày tỏ cam kết hợp tác với chính quyền của quốc gia Caribe này vì hòa bình và an ninh. Thông báo của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho hay, tại cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Antony Blinken đã “nhắc lại cam kết của Mỹ về hợp tác với Chính phủ Haiti trong công cuộc hỗ trợ nhân dân, thúc đẩy hòa bình và an ninh của Haiti”.

Tổng thống J.Moise, 53 tuổi, lên nắm quyền tại Haiti từ tháng 2-2017 thay thế cựu Tổng thống Michel Martelly. Vị cố tổng thống xấu số đã có một nhiệm kỳ đầy biến động khi phải đối mặt với làn sóng biểu tình bạo lực chống chính phủ kéo dài nhiều tháng qua. Đầu năm nay, ông Moise đã cáo buộc có một nhóm lên kế hoạch đảo chính muốn ám sát ông và khơi mào các cuộc biểu tình. Ông Moise sau đó đã ra lệnh bắt giữ 23 người, bao gồm một thẩm phán tòa án tối cao và một quan chức cảnh sát cấp cao.

Việc Tổng thống J.Moise bị ám sát làm gia tăng lo ngại nguy cơ vòng xoáy bất ổn mới tại quốc gia nghèo nhất Caribe này. Haiti đang đối mặt với chia rẽ chính trị sâu sắc, khủng hoảng nhân đạo, tình trạng thiếu lương thực và đã có những lo ngại tình trạng hỗn loạn sẽ lan rộng. Bạo lực trên đường phố Haiti ngày càng tăng do tình trạng nghèo đói và bất ổn chính trị. Hàng nghìn người ở Port-au-Prince buộc phải di dời và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Haiti.

Quan ngại tình hình phức tạp tại Haiti, nước Cộng hòa Dominica láng giềng đã thông báo đóng cửa biên giới. Trong khi đó, Đại sứ quán Canada tại Haiti đã tạm thời đóng cửa sau vụ ám sát Tổng thống J.Moise. Bộ Ngoại giao Canada cũng khuyến cáo các công dân nước này ở Haiti theo dõi các phương tiện truyền thông địa phương để cập nhật thông tin về diễn biến tình hình cũng như tuân theo những chỉ dẫn của chính quyền địa phương.