Hải quan Lạng Sơn: 70 năm - một chặng đường phát triển

– Hải quan Lạng Sơn được thành lập từ năm 1953 theo Nghị định số 206/TC-NĐ ngày 10/9/1953 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Tại Khoản 9, Điều 1, Nghị định 206 quy định: “Thành lập Chi sở thuế xuất nhập khẩu biên giới Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà giang, Lào Cai trực thuộc Sở Thuế đặt dưới quyền lãnh đạo của Ủy ban Kiểm chính hành chính và Ty Quản lý Xuất nhập khẩu Lạng sơn, Cao Bằng, Hà giang, Lào Cai”. Trong 70 năm qua, Hải quan Lạng Sơn đã cố gắng nỗ lực, khắc phục mọi khó khăn để thực hiện mọi nhiệm vụ được giao.

NGUYỄN HỒNG LINH-Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn

Cán bộ Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị hỗ trợ doanh nghiệp khai báo thủ tục hải quan – Ảnh: TRÍ DŨNG

Ngày đầu mới thành lập, Hải quan Lạng Sơn chỉ có 18 người đóng quân tại 3 đơn vị quản lý xuất, nhập khẩu được thành lập ở Lạng Sơn lúc bấy giờ là các đồn quản lý xuất, nhập khẩu Chi Ma, Đồng Đăng, Bình Nghi. Ngay từ thời kỳ mới thành lập, thực hiện nhiệm vụ chủ yếu là khẩn trương thông quan, tiếp nhận hàng hoá giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, Hải quan Lạng Sơn đã góp phần tích cực vào việc hỗ trợ kịp thời cho tiền tuyến. Lạng Sơn trở thành “cảng nổi”, “điểm giải toả hàng hoá sôi động” của cả nước. Hải quan Lạng Sơn nhanh chóng làm thủ tục hải quan “đón hàng xuất, theo hàng nhập”, phát hiện và ngăn ngừa tổn thất hàng hoá xuất, nhập khẩu.

Khi đất nước thống nhất, Hải quan Lạng Sơn luôn hoàn thành nhiệm vụ của ngành đặt ra là kiểm tra và quản lý hàng hoá, ngoại hối, thi hành chính sách thuế xuất, nhập khẩu, phòng, chống các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá, tiền tệ qua biên giới, góp phần bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh chính trị, phục vụ công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

Với chính sách mở cửa, hội nhập của đất nước, với việc bình thường hoá quan hệ 2 nước Việt Nam – Trung Quốc, năm 1992 hoạt động xuất, nhập khẩu ở biên giới Việt – Trung trở nên nhộn nhịp, sôi động hơn, Hải quan Lạng Sơn đã thành lập thêm các đơn vị trực thuộc để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Thực hiện chương trình cải cách hành chính của Chính phủ vào những năm đầu của thế kỷ 21, Hải quan Lạng Sơn đã chấn chỉnh toàn bộ tổ chức bộ máy, tăng cường cán bộ có trình độ, đạo đức và tinh thông nghiệp vụ; không ngừng cải tiến quy trình, thực hiện hiện đại hoá hải quan để hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ mà ngành đặt ra trong tình hình mới theo phương châm “thuận lợi, tận tuỵ, chính xác” để đạt được trình độ “chuyên nghiệp – minh bạch và hiệu quả” theo yêu cầu nhiệm vụ mới.

Cán bộ hải quan Lạng Sơn kiểm tra hàng hóa xuất, nhập khẩu qua cửa khẩu

Những năm qua, Cục Hải quan Lạng Sơn luôn đồng hành với tỉnh trong thực hiện các nhiệm vụ. Đầu tiên phải kể đến là Hải quan Lạng Sơn đã đẩy mạnh hiện đại hóa hải quan thông qua triển khai hiệu quả Hệ thống VNACCS/VCIS, gắn với việc thực hiện Nền tảng cửa khẩu số. Thời gian tới, thực hiện lộ trình thực hiện “số hóa” hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa tại cửa khẩu, Cục Hải quan Lạng Sơn đã và đang cùng các sở, ngành của tỉnh Lạng Sơn nghiên cứu triển khai Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tại cửa khẩu.

Hải quan Lạng Sơn cùng Hải quan cả nước đã có những bước tiến mạnh mẽ trong công tác cải cách thủ tục hành chính trên mọi hoạt động nghiệp vụ trước, trong và sau thông quan; tiên phong áp dụng quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ hải quan; xây dựng và đưa ra những giải pháp về số hóa, điện tử hóa trong thực hiện các thủ tục hải quan để nâng cao chất lượng phục vụ, tạo điều kiện cho hoạt động xuất, nhập khẩu. Với việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động nghiệp vụ, Hải quan Lạng Sơn đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu và rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa, khách du lịch qua lại các cửa khẩu, thu hút thêm nhiều doanh nghiệp hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa qua địa bàn, từ đó tổng kim ngạch hàng hóa và số thu ngân sách tăng theo từng năm.

Cụ thể, trong lĩnh vực hoạt động xuất, nhập khẩu từ chỗ chỉ có 2.000 doanh nghiệp làm thủ tục xuất, nhập khẩu hàng hóa qua địa bàn (năm 2018) đến nay đã có gần 3.000 doanh nghiệp (tăng bình quân hằng năm 10%). Tổng kim ngạch hàng hóa xuất, nhập khẩu trong 5 năm qua (từ năm 2018 đến tháng 7/2023) đạt gần 18,6 tỷ USD. Số thu ngân sách của ngành tăng lên từng năm, trung bình trong 5 năm gần đây thu đạt hơn 25.000 tỷ đồng. Đặc biệt, có năm số thu ngân sách đạt hơn 7.715 tỷ đồng (2021).

Thời gian qua, Hải quan Lạng Sơn là một trong những đơn vị tích cực, đi đầu trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp. Theo đó, những năm qua, đặc biệt là trong 3 năm dịch COVID-19 bùng phát ảnh hưởng đến hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa, Hải quan Lạng Sơn đã chủ động gặp gỡ, đối thoại với các doanh nghiệp hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa trên địa bàn, từ đó tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp. Ngoài ra, Hải quan Lạng Sơn còn hỗ trợ tối đa cho người khai hải quan, người nộp thuế; kết nối trao đổi thông tin với các bộ, ngành khi giải quyết thủ tục hành chính, đơn vị luôn đảm bảo, duy trì hệ thống công nghệ hoạt động ổn định với 100% thủ tục hải quan được thực hiện bằng phương thức điện tử; triển khai nhiều phần mềm hữu ích giúp hoạt động thông quan hàng hóa diễn ra bình thường.

Hải quan Lạng Sơn luôn khẳng định cộng đồng doanh nghiệp là đối tác tin cậy, đồng hành cùng phát triển, từ đó chủ động thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp đáp ứng mục tiêu tăng năng lực thông quan hàng hóa xuất khẩu tại các cửa khẩu, đặc biệt là tại các cửa khẩu: Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma; thường xuyên phối hợp với các lực lượng tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa qua cửa khẩu; thường xuyên trao đổi với Hải quan Trung Quốc để nắm thông tin, tình hình liên quan đến công tác quản lý hàng hóa, kịp thời thông tin cảnh báo cho các doanh nghiệp Việt Nam chủ động, linh hoạt trong hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa giúp giảm thiểu tối đa thiệt hại chi phí, thời gian khi thực hiện các hoạt động thông quan hàng hóa tại cửa khẩu, đặc biệt đối với mặt hàng nông sản xuất khẩu.

Trong công tác phối kết hợp, Cục Hải quan Lạng Sơn luôn chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng bộ đội biên phòng, công an, kho bạc, ngân hàng, chính quyền các huyện biên giới để tạo sức mạnh tổng hợp, sự đồng thuận, đồng tâm hiệp lực hoàn thành nhiệm vụ chung. Đặc biệt, thời điểm đại dịch COVID-19 bùng phát, để đảm bảo phòng tránh lây lan dịch bệnh, Hải quan Lạng Sơn đã chung tay cùng các ngành, các lực lượng tại cửa khẩu triển khai các giải pháp đảm bảo an toàn dịch bệnh trong khu vực cửa khẩu. Trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, lãnh đạo Cục Hải quan Lạng Sơn đã chỉ đạo các chi cục, phòng chuyên môn trực thuộc triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, tăng cường phối hợp với các lực lượng chức năng trong trao đổi thông tin, tuần tra kiểm soát địa bàn. Qua đó, công tác kiểm soát chống buôn lậu được triển khai trên các địa bàn quản lý. Trong 5 năm (từ 2018 đến nay) toàn cục đã phát hiện và xử lý 5.776 vụ vi phạm, trị giá hàng hóa vi phạm là 342 tỷ đồng.

Ngoài thực hiện các nhiệm vụ chính trị của ngành, những năm gần đây, Cục Hải quan Lạng Sơn luôn là đơn vị thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, công tác nhân đạo. Theo đó, trong giai đoạn 2019 – 2023, Cục Hải quan Lạng Sơn đã tổ chức, thăm hỏi, tặng quà cho các gia đình chính sách, hộ nghèo, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn… Điển hình như ủng hộ đồng bào miền Trung bị ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai lũ lụt với hàng trăm suất quà; thực hiện chương trình “Sổ tiết kiệm cho em” nhằm hỗ trợ phần nào cuộc sống cho các trẻ em mồ côi cha mẹ do dịch COVID-19 gây ra với số tiền gần 100 triệu đồng; năm 2022, xây dựng Nhà Văn hoá thôn Pò Nhùng (xã Bảo Lâm, huyện Cao Lộc) với tổng kinh phí đầu tư là 1,2 tỷ đồng; năm 2023, xây dựng 4 đường kiểm tra mốc quốc giới và 1 công trình (đèn năng lượng) thắp sáng đường tuần tra biên giới, với tổng kinh phí đầu tư 295 triệu đồng…

Với thành tích đạt được trong 70 năm xây dựng và phát triển, tập thể Cục Hải quan Lạng Sơn và nhiều cá nhân, đơn vị thuộc và trực thuộc đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý. Cụ thể, đơn vị đã vinh dự đón nhận: 1 Huân chương Lao động hạng Ba; 1 Cờ thi đua của Chính phủ; 5 Cờ thi đua của Bộ Tài chính và UBND tỉnh Lạng Sơn… Ngoài ra, đã có 6 tập thể đơn vị thuộc và trực thuộc cùng 14 cá nhân của Cục Hải quan Lạng Sơn vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba; 13 tập thể và 37 cá nhân được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen.

Với nỗ lực trong những năm qua, tin tưởng rằng, Hải quan Lạng Sơn sẽ tiếp tục khẳng định vị thế của “người chiến sĩ gác cửa nền kinh tế” trong thời kỳ hội nhập kinh tế; quyết tâm phấn đấu thi đua lập thành tích hơn nữa để tô thắm thêm truyền thống vẻ vang trong 70 năm qua.