Hải Dương: Khai hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc với nhiều nghi lễ đặc sắc

Lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc năm 2024 diễn ra từ ngày 12-22/9 (ngày 10-20/8 Âm lịch) tại hai khu di tích Côn Sơn và Kiếp Bạc, với nhiều nghi lễ truyền thống đặc sắc được nhiều người dân mong đợi.

Tối 18/9, trước nghi môn Đền Kiếp Bạc, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc, thành phố Chí Linh, Tỉnh ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hải Dương đã tổ chức trọng thể Lễ tưởng niệm 724 năm Ngày mất Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo và khai hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc năm 2024.

Dự lễ tưởng niệm có đại biểu lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương; tỉnh Viêng Chăn (Lào); lãnh đạo các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Hưng Yên, Nam Định… Giáo hội Phật giáo Việt Nam cùng đông đảo phật tử, nhân dân và du khách thập phương.

Ông Lê Ngọc Châu, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh cho biết, Hải Dương là vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa, từ lâu nổi tiếng là vùng đất địa linh, nhân kiệt.

Di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn-Kiếp Bạc là tâm điểm của vùng đất thiêng “Chí Linh bát cổ.” Nơi đây có hình thế hiểm yếu về quân sự, đắc địa về phong thủy. Vào thời Trần, Trần Hưng Đạo đã lập đại bản doanh Vạn Kiếp, cùng vua tôi Nhà Trần tổ chức hội quân với ý chí quyết chiến, quyết thắng đập tan ý đồ bành trướng của đế quốc Nguyên Mông xâm lược.

Trần Hưng Đạo tên thật là Trần Quốc Tuấn, sinh năm 1228, thuộc dòng dõi tôn thất quý tộc Nhà Trần. Vào thế kỷ 13, giặc Nguyên Mông xâm lược nước ta, dưới tài chỉ huy thao lược của Quốc Công Tiết Chế Trần Hưng Đạo, quân và dân Đại Việt đã bừng bừng khí thế “Sát Thát” ba lần đánh tan quân xâm lược hung tàn, bảo vệ toàn vẹn bờ cõi đất nước.

Tên tuổi của Trần Hưng Đạo gắn liền với những chiến công hiển hách ở Đông Bộ Đầu, Hàm Tử, Tây Kết, Chương Dương, Vạn Kiếp, Bạch Đằng Giang… và mãi là niềm tự hào của dân tộc.

Không chỉ được biết đến là một nhà thiên tài quân sự, Trần Hưng Đạo còn soạn 2 bộ sách “Binh Thư yếu lược” và “Vạn Kiếp tông bí truyền thư” để dạy các tướng lĩnh đương thời cầm quân đánh giặc.

Tiêu biểu trong số đó là Hịch tướng sĩ đã khích lệ tinh thần yêu nước, căm thù giặc, làm lay động hàng nghìn tướng sỹ. Dưới trướng của Trần Hưng Đạo quy tụ được nhiều tướng tài phò vua giúp nước, trong đó có những anh hùng như: Trương Hán Siêu, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Chế Nghĩa, Yết Kiêu, Dã Tượng…

Với công lao to lớn đó, Trần Hưng Đạo đã được các vua Trần phong tước vị Hưng Đạo Đại Vương và lập đền thờ khi ngài còn sống tại Vạn Kiếp gọi là “Sinh từ.” Thượng Hoàng Trần Thánh Tông đích thân soạn văn bia ca ngợi công đức của Hưng Đạo Đại Vương, gọi là “Sinh bi.”

Ngày 20/8 năm Canh Tý (1300), Hưng Đạo Đại Vương đã mất tại phủ đệ Vạn Kiếp. Triều đình đã tiến phong Hưng Đạo Đại Vương là Thái Sư Thượng Phụ Thượng Quốc Công Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương. Nhân dân Đại Việt đã suy tôn Người là Đức Thánh Trần Cửu Thiên Vũ Đế và lập đền thờ ngay trên nền Vương phủ gọi là đền Kiếp Bạc để tưởng nhớ công ơn của Hưng Đạo Đại Vương đối với non sông, đất nước.

Lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc là dịp quảng bá tiềm năng, thế mạnh và các sản phẩm đặc trưng của Hải Dương tới nhân dân, du khách thập phương; đồng thời, góp phần khẳng định giá trị toàn vẹn, to lớn, toàn cầu của quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn, Kiếp Bạc của 3 tỉnh Hải Dương, Quảng Ninh, Bắc Giang trong hồ sơ trình UNESCO vinh danh là di sản thế giới.

Ngay sau diễn văn tưởng niệm, các đại biểu, nhân dân, du khách đã nghe tuyên đọc văn tế Đức Thánh Trần và thành kính dâng hương tưởng niệm 724 năm Ngày mất Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo.

Lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc năm 2024 diễn ra từ ngày 12-22/9 (ngày 10-20/8 Âm lịch) tại 2 khu di tích Côn Sơn và Kiếp Bạc, với nhiều nghi lễ truyền thống: Lễ dâng hương; lễ tế cáo yết; lễ rước bộ; lễ Tế và giỗ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn; Lễ Khai ấn và ban ấn đền Kiếp Bạc; lễ cầu an và hội hoa đăng; Liên hoan diễn xướng hầu Thánh; trình diễn nghệ thuật múa rối nước; các hoạt động văn nghệ; Tuần Văn hóa, du lịch và xúc tiến thương mại...

Do ảnh hưởng của mưa lũ nên trong lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc năm nay không có diễn xướng hội quân trên sông Lục Đầu.

Lễ hội quân trên sông Lục Đầu là một hoạt động đặc trưng của Lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc hằng năm. Nghi lễ tái hiện lại cuộc hội quân và duyệt binh của tướng lĩnh thời Trần biểu dương lực lượng chuẩn bị kháng chiến chống giặc Nguyên-Mông, gợi nhớ hào khí Đông A một thuở và nhắc nhở thế hệ hôm nay về những chiến công hiển hách của quân dân Nhà Trần gắn liền với công lao của Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo.

Tối cùng ngày, tại Đền Kiếp Bạc thuộc Khu di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn-Kiếp Bạc, thành phố Chí Linh đã diễn ra Lễ khai ấn và ban ấn đền Kiếp Bạc.

Đây là một hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc tại Lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc hàng năm.

Điểm mới là năm nay, Lễ khai ấn và ban ấn diễn ra sau khi Lễ tưởng niệm Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn thay vì diễn ra vào đêm khuya như những mùa lễ hội trước. Vì vậy, hoạt động thu hút đông nhân dân và du khách thập phương tham dự.

Đền Kiếp Bạc thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, một thiên tài quân sự, anh hùng dân tộc, được vua Trần phong là Quốc công tiết chế và được nhân dân tôn thờ là Cửu Thiên Vũ Đế.

Ban ấn Đức Thánh Trần là nghi lễ cổ truyền ở đền Kiếp Bạc. Theo Ban Quản lý di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn-Kiếp Bạc, theo lệ xưa, cứ vào trước ngày đại kỵ của Đức Thánh, chính quyền sở tại cùng các cụ thủ từ làm lễ đóng ấn vào một tấm lụa màu vàng rồi làm lễ xin phép Ngài, sau đó ban phát cho du khách thập phương.

Nghi thức khai ấn được bắt đầu từ 21 giờ. Các nhà sư, đại diện Ban Tổ chức lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc năm 2024 tổ chức dâng hương, hoa, vật phẩm, thực hiện khóa lễ cúng Đức Thánh Trần và khai ấn theo nghi thức truyền thống.

Khi nghi lễ kết thúc, Ban tổ chức lễ hội tiến hành phát ấn cho nhân dân và du khách.

Đền Kiếp Bạc hiện còn lưu giữ 4 phù ấn của Đức Thánh Hưng Đạo Đại vương: “Trần Triều Hưng Đạo Vương chi ấn,” đây là ấn quan trọng nhất thể hiện quyền uy và sức mạnh mà Đức Thánh Trần ban cho.

Ấn thứ 2 là “Quốc Pháp Đại Vương” với ý nghĩa cầu Đức Thánh ban cho sức mạnh, uy quyền bắt mọi thế lực phải tuân theo những phép tắc, pháp luật.

Ấn thứ 3 là “Vạn dược linh phù” với ý nghĩa là phù ấn linh thiêng phù giúp mọi người trường sinh, sinh sôi, phát triển. Ấn thứ 4 là “Phi thiên thần kiếm linh phù” với ý nghĩa cầu bình an, sát quỷ, trừ tà.

Nhân dân và du khách thập phương về với Đền Kiếp Bạc xin tấm lụa vàng có in cả 4 phù ấn của đền về treo tại nhà hoặc mang theo bên mình để cầu được trấn trạch kỳ an, phúc, lộc, thọ và vạn sự tốt lành.

Bộ phù ấn Đền Kiếp Bạc là những bảo vật quý hiếm gắn với văn hóa tâm linh, thể hiện niềm tin yêu tôn kính bậc thánh nhân cứu nước, đồng thời thể hiện khát vọng được sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân./.