Giúp các nước đang phát triển phục hồi sau đại dịch: Nhiệm vụ khó khăn

Cuộc họp trực tuyến của các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc ngân hàng trung ương các nước thành viên Các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) diễn ra trong hai ngày 17 và 18/2 tại Jakarta, Indonesia.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen dự kiến hối thúc những người đồng cấp trong G20 phối hợp tìm giải pháp nhằm bảo đảm nguồn lực cần thiết giúp các nước đang phát triển phục hồi sau đại dịch Covid-19.

Cuộc họp của G20 diễn ra trong bối cảnh số ca nhiễm biến thể Omicron đang giảm dần ở những quốc gia phát triển nhưng tiếp tục gia tăng ở các nước đang phát triển. Hội nghị tập trung thảo luận về một loạt vấn đề nổi trội hiện nay như lạm phát, bình thường hóa các chính sách và chuyển đổi số nhằm hỗ trợ các nước thành viên trong nhóm phục hồi kinh tế sau hai năm chịu nhiều khủng hoảng từ đại dịch Covid-19. Ngoài ra, các đại biểu tham dự hội nghị cũng bàn về sự phát triển và ổn định của thị trường tài chính toàn cầu.

Một trong những ưu tiên của Mỹ trong cuộc họp G20 lần này là thúc giục các nước trong nhóm có những điều chỉnh chính sách phù hợp với hoàn cảnh của từng quốc gia đang phát triển để bảo đảm các nước này có thể phục hồi toàn diện, đồng thời thu hẹp khoảng cách trong tiếp cận vắc-xin phòng Covid-19 đối với những quốc gia nghèo nhất.

Những điều chỉnh này sẽ bao gồm việc ủng hộ những nỗ lực của Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) trong giải tỏa những “nút thắt” trong tiến trình triển khai vắc-xin, các biện pháp điều trị và chẩn đoán Covid-19. Mỹ cũng muốn các nước G20 ủng hộ đề xuất thành lập một quỹ toàn cầu đặt tại WB chuyên đầu tư vào công tác phòng ngừa và đối phó đại dịch với chi phí ước tính khoảng 75 tỷ USD.

Các nước đang phát triển đang đối mặt rủi ro ngày càng gia tăng về tài chính do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và các khoản nợ không minh bạch. Trong “Báo cáo phát triển thế giới 2022: Tài chính cho sự phục hồi công bằng”, WB đã cảnh báo, rủi ro có thể đang tiềm ẩn do sự cân đối thu chi của các hộ gia đình, doanh nghiệp, ngân hàng và chính phủ có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

Thể chế tài chính quốc tế lưu ý rằng, các khoản nợ xấu và nợ tiềm ẩn ở mức cao đang làm giảm khả năng tiếp cận tín dụng, tài chính của các hộ gia đình có thu nhập thấp và doanh nghiệp nhỏ một cách không cân xứng. Theo Chủ tịch WB David Malpass, rủi ro đó đối với các nước đang phát triển là khủng hoảng lạm phát và lãi suất tăng cao sẽ lan rộng do tài chính không ổn định.

“Bóng mây u ám” bao phủ đối với lĩnh vực kinh doanh, tài chính ở nhiều nước đang phát triển khi 46% doanh nghiệp được khảo sát ở các nước này có khả năng lâm vào tình trạng nợ đọng. Các khoản nợ không thể trả có thể tăng mạnh và nợ tư nhân có thể nhanh chóng trở thành nợ công khi các chính phủ đưa ra gói hỗ trợ.

Trước tình trạng này, WB khuyến nghị các nước đang phát triển cần chủ động quản lý các khoản nợ xấu, cải thiện cơ chế phá sản, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hòa giải mà không cần sự phân xử của tòa án, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và thúc đẩy xóa nợ để giúp giảm nợ tư nhân.

Trong bối cảnh các điều kiện tài chính toàn cầu ngày càng thắt chặt và thị trường nợ nội địa thiếu ổn định ở nhiều nước đang phát triển chèn ép lĩnh vực đầu tư tư nhân và cản trở sự phục hồi, WB hối thúc giới hoạch định chính sách cần chú trọng đến môi trường tài chính lành mạnh hơn. Nhằm giúp ổn định tài chính và giảm tác động của đại dịch đối với đầu tư và thị trường việc làm, ông Malpass nhấn mạnh, điều quan trọng là chính phủ các nước phải có những điều chỉnh để hướng tới khả năng tiếp cận tín dụng trên diện rộng và phân bổ vốn theo định hướng tăng trưởng. Điều này sẽ cho phép các công ty nhỏ, năng động và các lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng cao gia tăng đầu tư và tạo việc làm.

Sự khác biệt về tốc độ phục hồi sau đại dịch trên toàn cầu khiến giới quan sát cho rằng, G20 phải đối mặt nhiệm vụ khó khăn trong việc điều hướng chính sách. Các nhà hoạch định chính sách G20 cần cảnh báo các quốc gia mới nổi phải chuẩn bị cho những tác động thị trường tiềm ẩn từ việc các nền kinh tế lớn thắt chặt chính sách tiền tệ, nhằm giảm các điểm dễ bị tổn thương trong quá trình phục hồi.