Giới trẻ thời đại AI: Người thống trị hay nạn nhân của công nghệ?

Theo VietnamWorks, trang web tuyển dụng và tìm việc làm, năm 2025 được dự đoán là “thời đại của AI”. Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng đến mọi khía cạnh của cuộc sống và có thể thay thế nhân lực trong nhiều ngành nghề. Vì vậy, thế hệ trẻ cần linh hoạt, sáng tạo và chủ động nắm bắt cơ hội trong kỷ nguyên số.

Cách mạng việc làm và cuộc đua nhân lực

Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), đến năm 2025, AI có thể thay thế 85 triệu công việc hiện tại, nhưng đồng thời cũng sẽ tạo ra khoảng 97 triệu cơ hội việc làm mới, chủ yếu trong các lĩnh vực công nghệ, chăm sóc sức khỏe, năng lượng tái tạo và kinh tế sáng tạo.

Cùng với đó, PwC (nhà cung cấp dịch vụ kiểm toán, tư vấn thuế, pháp lý… toàn cầu) dự báo rằng, AI sẽ đóng góp tới 15,7 nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu vào năm 2030, tương đương 14% tổng sản phẩm kinh tế thế giới, cho thấy sức ảnh hưởng vô cùng to lớn của công nghệ này.

Tại Việt Nam, AI không chỉ giới hạn trong các ngành công nghệ, mà còn mở rộng sang tài chính, giáo dục, sản xuất và truyền thông. Theo dữ liệu từ Vietnamworks, hơn 60% doanh nghiệp tại Việt Nam dự kiến áp dụng AI vào quy trình tuyển dụng và vận hành trong 3 năm tới. Các tập đoàn lớn như FPT, VinAI hay Viettel đang đầu tư mạnh vào AI, tạo ra nhu cầu lớn về nhân lực có kỹ năng cao trong lĩnh vực này.

Song song với sự phát triển, nhiều doanh nghiệp quốc tế cũng đã bắt đầu tinh giản nhân sự, nhằm tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu suất hoạt động. Điển hình, Google đã cắt giảm khoảng 12.000 nhân sự trong năm 2023, do sự thay thế của các hệ thống AI trong quy trình giám sát quảng cáo và hỗ trợ khách hàng.

Thách thức hay cơ hội?

Trước những biến đổi này, nhiều bạn trẻ cảm thấy lo lắng về sự bất ổn trong công việc.

Bùi Vương Hải Dương, sinh viên Trường Đại học Hà Nội chia sẻ rằng AI đang thay đổi cách thức làm việc trong lĩnh vực thiết kế đồ họa. Các công cụ AI như Midjourney hay DALL-E có thể tạo ra sản phẩm chỉ trong vài giây, khiến nhiều nhà thiết kế lo ngại về khả năng cạnh tranh. “Nếu không liên tục học hỏi và cập nhật kỹ năng, mình sẽ bị AI bỏ lại phía sau”, Dương bày tỏ.

Tuy nhiên, không phải ai cũng bi quan.

Phạm Minh Khiêm, sinh viên ngành công nghệ thông tin, Trường Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng AI chỉ là một công cụ hỗ trợ, chứ không thể thay thế hoàn toàn con người. “AI giúp mình tăng hiệu suất làm việc, chẳng hạn như dùng ChatGPT để tìm kiếm ý tưởng hoặc giải quyết các vấn đề nhanh hơn, nhưng quan trọng là phải giữ được tư duy sáng tạo và phân tích riêng”, Khiêm nêu quan điểm. Anh cũng nhấn mạnh rằng AI dù có thông minh đến đâu cũng cần con người kiểm soát và điều chỉnh.

Tạo ra giá trị khác biệt

Theo báo cáo của McKinsey & Company, 70% công việc trong 15 năm tới sẽ yêu cầu người lao động có kỹ năng về AI hoặc khả năng làm việc với dữ liệu lớn. Do đó, thay vì lo ngại sự thay thế của AI, giới trẻ cần chủ động trang bị những kỹ năng mới để thích nghi với thời đại.

Kiến thức về AI, khoa học dữ liệu và lập trình sẽ trở thành yếu tố quan trọng giúp người lao động duy trì vị thế trong môi trường cạnh tranh. Bên cạnh đó, các kỹ năng không thể thay thế bởi máy móc, như tư duy sáng tạo, giao tiếp và khả năng giải quyết vấn đề, vẫn là "chìa khóa" giúp con người làm chủ công nghệ.

Nhiều doanh nghiệp hàng đầu đang tìm kiếm những ứng viên có thể kết hợp giữa kỹ năng công nghệ và tư duy đổi mới. Theo khảo sát từ LinkedIn, các kỹ năng mềm như lãnh đạo, sáng tạo và tư duy phản biện vẫn đóng vai trò cốt lõi trong mọi lĩnh vực, bất chấp sự phát triển của AI. Vì vậy, thay vì xem AI là mối đe dọa, giới trẻ nên tận dụng công nghệ này để nâng cao năng suất làm việc và tạo ra giá trị khác biệt.

Tận dụng AI làm công cụ hỗ trợ

AI không chỉ thay đổi cách làm việc, mà còn mang đến nhiều cơ hội phát triển.

Thay vì chỉ nhìn nhận AI như một công nghệ thay thế con người, giới trẻ nên xem đó như một công cụ để tăng cường hiệu quả công việc. Những người biết cách ứng dụng AI vào công việc sáng tạo, phân tích dữ liệu, hay tối ưu hóa quy trình, sẽ có lợi thế lớn trên thị trường lao động.

Chẳng hạn, trong ngành báo chí, AI có thể giúp thu thập và phân tích thông tin nhanh chóng, nhưng khả năng viết lách sáng tạo và tư duy biên tập vẫn cần sự can thiệp của con người. Trong lĩnh vực lập trình, AI hỗ trợ viết mã và sửa lỗi, nhưng việc phát triển một hệ thống hoàn chỉnh vẫn phụ thuộc vào trí tuệ con người. Sự kết hợp giữa công nghệ và kỹ năng con người sẽ tạo nên một môi trường làm việc hiệu quả và sáng tạo hơn.

AI đang mở ra nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức đối với giới trẻ. Sự phát triển của công nghệ này đòi hỏi mỗi người phải chủ động học hỏi, thích nghi và tận dụng, để tạo ra giá trị riêng. Những ai biết cách kết hợp AI với tư duy sáng tạo và kỹ năng chuyên môn sẽ không chỉ giữ vững vị trí, mà còn có cơ hội dẫn đầu trong thời đại số.

Thay vì lo lắng trước làn sóng AI, hãy coi nó như một động lực thúc đẩy bản thân phát triển hơn mỗi ngày.