Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân: Phải hình thành hệ sinh thái toán học Việt

“Phải hình thành hệ sinh thái toán học Việt Nam để những người làm toán đông đảo hơn và quá trình ứng dụng kết quả cuối cùng của nghiên cứu toán học hiệu quả hơn,” giáo sư Nguyễn Thiện Nhân nói.

Giáo sư Ngô Bảo Châu phát biểu trực tuyến từ Mỹ.

Sáng nay, 23/12, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán đã tổ chức trọng lễ Tổng kết Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010-2020 và kỷ niệm 10 năm thành lập Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán.

Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010-2020 được Chính phủ phê duyệt ngày 17/8/2010, giao Bộ Giáo dục và Đào tạo là cơ quan chủ quản thực hiện Chương trình. Từ chương trình này, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán đã được thành lập và là đơn vị thường trực điều phối chương trình.

Phát biểu tại buổi lễ, Ủy viên Bộ Chính trị, giáo sư Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh đây là chương trình trọng điểm quốc gia đầu tiên được ban hành riêng cho một lĩnh vực khoa học cơ bản, thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ trong việc đẩy mạnh phát triển toán học, nâng tầm toán học Việt Nam.

Cũng theo giáo sư Nguyễn Thiện Nhân, không chỉ quan tâm chỉ đạo, Chính phủ còn đặc biệt đầu tư cho hoạt động của chương trình nói chung và Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán nói riêng với các cơ chế chưa từng có trong tiền lệ.

Khẳng định trong cách mạng công nghiệp 4.0 với công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo… toán học càng có vai trò then chốt, giáo sư Nguyễn Thiện Nhân chỉ rõ điểm yếu của toán học Việt Nam hiện nay là toán ứng dụng.

“Phải hình thành hệ sinh thái toán học Việt Nam để những người làm toán đông đảo hơn và quá trình ứng dụng kết quả cuối cùng của nghiên cứu toán học hiệu quả hơn,” giáo sư Nguyễn Thiện Nhân nói. Ông cũng đề nghị Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán có chương trình hợp tác với Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh để thúc đẩy hơn nữa sự phát triển và lan tỏa của toán học trong cả nước.

Sau 10 năm hoạt động, với uy tín của giáo sư Ngô Bảo Châu (Giám đốc khoa học) và các thành viên Hội đồng khoa học của Viện, bao gồm các nhà khoa học đầu ngành trong nước và quốc tế, Viện đã tạo dựng được một môi trường học thuật tiên tiến, được cộng đồng Toán học trong nước và quốc tế đánh giá cao.

Tổng kết tại buổi lễ, phó giáo sư Lê Minh Hà, Giám đốc thường trực Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán cho hay Viện đã hoàn thành tốt 5 trong tổng số 6 mục tiêu đề ra. Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán đã trở thành ngôi nhà chung của cộng đồng toán học Việt Nam và quốc tế.

Viện đã tổ chức các khóa giảng cao cấp cho 600 giảng viên, chuyên gia, cán bộ quản lý đến từ 150 trường đại học, cao đẳng trong nước. Đã có 315 lượt nhà khoa học đến từ 27 quốc gia và 76 lượt nhà khoa học là người Việt Nam ở nước ngoài đến Viện làm việc, trong đó có nhiều nhà khoa học hàng đầu thế giới. Viện cũng đã 23 tỷ đồng cho 736 công trình công bố quốc tế, trao học bổng hàng năm cho số lượng lớn sinh viên.

Bên cạnh việc nghiên cứu, giảng dạy, trao đổi toán học tinh hoa, Viện cũng đặc biệt quan tâm đến quảng bá, phổ biến toán học tới cộng đồng học sinh, phụ huynh và xã hội. Viện đã tổ chức các bài giảng toán học đại chúng với sự tham gia của hơn 3.000 người. Các chương trình Ngày hội toán học mở, Trại hè toán học… với nhiều hoạt động thiết thực, gần gũi, phong phú nhiều hình thức đã mang toán học đến gần hơn với học sinh, đến người dân và cuộc sống.

Sự ra đời và phát triển của Viện Nghiên cứu cao cấp về toán là động lực lớn thúc đẩy sự phát triển của Toán học Việt Nam. Với sự đóng góp tích cực của Viện, sau 10 năm, số lượng công bố công trình nghiên cứu quốc tế về toán của Việt Nam đã cả về số lượng và chất lượng, xếp thứ 35-40 trên thế giới. Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán được Hội Toán học châu Âu công nhận là một trong số ít “Trung tâm Toán học xuất sắc khu vực” của các nước đang phát triển giai đoạn 2013-2017, giai đoạn 2019-2023.

Tham gia lễ tổng kết theo hình thức trực tuyến từ Mỹ, giáo sư Ngô Bảo Châu cho rằng những thành tựu vừa qua của Viện là sự nỗ lực rất lớn, tuy nhiên sự phát triển của toán học Việt Nam vẫn chưa đồng đều về chất lượng. Nói về sự phát triển của Viện trong giai đoạn tới, giáo sư Ngô Bảo Châu cho rằng cần phải tăng hơn nữa sự phát triển đồng đều về chất lượng nghiên cứu khoa học, không chỉ để tăng bảng xếp hạng mà còn để tăng nhận thức về vị trí của Việt Nam trên bản đồ Toán học thế giới.

Đánh giá cao những thành quả mà Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán đã đạt được, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho hay Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học và Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán đã góp phần hình thành bước đầu “hệ sinh thái” về cộng đồng dạy học, nghiên cứu về Toán tại Việt Nam./.