Giảm mất cân bằng giới tính khi sinh: Cách làm của Văn Lãng

- Văn Lãng là huyện biên giới với tổng số hơn 52.600 nhân khẩu, trong đó có hơn 95% là hộ dân tộc thiểu số. Do trình độ dân trí của đồng bào dân tộc một số nơi còn hạn chế, nhiều hủ tục, quan niệm lạc hậu “sinh con trai để nối dõi tông đường” đã ăn sâu vào tiềm thức nên nhiều gia đình vẫn muốn sinh thêm con trai, khiến tỷ số chệnh lệch giới tính vẫn còn ở mức cao.

Ông Hoàng Ngọc Thuấn, Trưởng Phòng Tổ chức hành chính, Truyền thông và giáo dục sức khoẻ, Trung tâm Y tế huyện (TTYT) cho biết: Xác định tuyên truyền là giải pháp quan trọng để người dân hiểu, có cái nhìn đúng về việc giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, cơ quan dân số huyện, cán bộ chuyên trách dân số xã, các cộng tác viên dân số thôn, khu phố đã tích cực tuyên truyền bằng nhiều hình thức như tuyên truyền về lợi ích của việc  không lựa chọn giới tính thai nhi, không “trọng nam khinh nữ”… Cùng đó, chúng tôi cũng thường xuyên phối hợp với các ban, đoàn thể địa phương, người có uy tín trong cộng đồng để tuyên truyền lồng ghép các nội dung về Dân số - KHHGĐ.

Theo đó, TTYT huyện và các trạm y tế xã, thị trấn đã quan tâm đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động truyền thông, vận động về dân số, nhất là ở các xã miền núi, vùng sâu, vùng xa về các nội dung của Luật Bình đẳng giới, lợi ích của việc không lựa chọn giới tính khi sinh... Từ năm 2023 đến nay, toàn huyện tổ chức được 7 buổi truyền thông y tế - dân số tại 7 xã với gần 400 người tham gia; lồng ghép trong các buổi họp, sinh hoạt đoàn thể được hơn 200 buổi với hơn 5.800 lượt người tham gia...

Cùng đó hoạt động truyền thông trực tiếp, nhất là các hoạt động truyền thông tại nhà, tại cộng đồng cũng được đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên, nhân viên y tế thôn bản chú trọng. Từ năm 2023 đến nay, cơ quan dân số trên địa bàn huyện đã tổ chức thăm được 287 gia đình với trên 1.200 người. Qua tuyên truyền, nhận thức của các hộ dân đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ngày càng được nâng cao. Chị Chu Thị Huyền, thôn Nà Phai, xã Hoàng Việt chia sẻ: Mỗi khi sinh hoạt chi hội phụ nữ, hội nông dân hay đưa con đi tiêm, tôi đều được tuyên truyền về lợi ích của việc sinh ít con. Do đó, vợ chồng tôi đã chủ động sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, không để vỡ kế hoạch, không sinh nhiều con để tập trung phát triển kinh tế và chăm lo cho con tốt hơn.

Cùng với đó, TTYT huyện đã cung cấp, hỗ trợ người dân thực hiện các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ ở những địa bàn trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Khi người dân đến khám chữa bệnh, cán bộ tại trạm y tế các xã, thị trấn đã tư vấn, hướng dẫn người dân sử dụng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, biện pháp KHHGĐ hiện đại như: đặt vòng tránh thai; tiêm thuốc tránh thai, thuốc uống tránh thai, bao cao su, triệt sản... Đến nay, toàn huyện có 4.895 cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ hiện đang sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại, đạt 60,2%.

Bà Hứa Thị Thu Trang, cán bộ chuyên trách dân số xã Hoàng Việt cho hay: Để điều chỉnh mức sinh, chúng tôi thường xuyên phối hợp với đội ngũ nhân viên y tế 12/12 thôn bản rà soát, nắm bắt thực tế của từng hộ dân, kịp thời tiếp cận và hướng dẫn biện pháp KHHGĐ phù hợp. Nhờ đó, tỷ lệ sinh con thứ ba được kiểm soát. Từ đầu năm 2024 đến nay, xã không có trường hợp sinh con thứ ba.

Với những biện pháp thiết thực đó, Văn Lãng đã thực hiện thành công mục tiêu điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng với mức sinh thay thế với tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh giảm mạnh từ 117 bé trai/100 bé gái (năm 2022) xuống còn 100 bé trai/100 bé gái (năm 2023) và là huyện có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh thấp nhất trong 11 huyện, thành phố.

Phát huy kết quả đạt được, thời gian tới, các cơ quan liên quan của huyện Văn Lãng tiếp tục triển khai các biện pháp khống chế và giảm tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh từ 0,6 đến 0,7 điểm %/năm theo Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2022 - 2025, góp phần cùng toàn ngành nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn.