Giải 'bài toán khó' trong liên kết đào tạo nhà trường-doanh nghiệp

Phát triển đội ngũ nhà giáo GDNN giai đoạn 2021-2025 là nhân tố quyết định phát triển sự nghiệp GDNN. Ảnh: VGP

Chiều 16/11, Tổng cục GDNN (Bộ LĐTB&XH) tổ chức tọa đàm “Xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo và người đào tạo là người của DN”. Tọa đàm tập trung vào việc xây dựng và phát triển đội ngũ người đào tạo là người của DN.

Tổng cục GDNN định hướng phát triển đội ngũ nhà giáo GDNN giai đoạn 2021-2025 theo quan điểm coi đó là nhân tố quyết định phát triển sự nghiệp GDNN. Phát triển đội ngũ nhà giáo GDNN theo hướng chuẩn hóa, nâng cao chất lượng, bảo đảm đủ về số lượng, chất lượng. Đặc biệt, hình thành và phát triển đội ngũ người đào tạo là người của DN để tham gia vào đào tạo các cấp trình độ của GDNN.

Theo ông Trần Minh Thịnh, Vụ trưởng Vụ Nhà giáo (Tổng cục GDNN), cả nước có gần 84.000 nhà giáo đang giảng dạy trong các cơ sở GDNN. Chất lượng nhà giáo tại các cơ sở này đang từng bước được nâng lên về trình độ đào tạo, với trên 92% nhà giáo đạt chuẩn về sự nghiệp sư phạm, khoảng 70% nhà giáo đạt chuẩn về trình độ kỹ năng nghề để dạy thực hành.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt mạnh, chất lượng đội ngũ nhà giáo GDNN vẫn còn nhiều bất cập. Tỉ lệ nhà giáo vừa dạy được lý thuyết vừa dạy được thực hành thấp (khoảng 51%). Kỹ năng phát triển chương trình, biên soạn giáo trình, tài liệu đào tạo còn yếu. Phương pháp giảng dạy chậm đổi mới, chưa đáp ứng được yêu cầu giảng dạy tiếp cận năng lực và yêu cầu chuyển đổi số trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và thích nghi với những khó khăn do đại dịch COVID-19.

Đặc biệt, chưa có cơ chế, chính sách khuyến khích đủ mạnh để thu hút những người có trình độ cao, tay nghề giỏi tham gia vào GDNN, nhất là những người đang làm việc tại các DN.

Trao đổi kinh nghiệm để giải quyết những bất cập trên, đại diện Trường Cao đẳng Cơ khí nông nghiệp cho hay, nhà trường coi việc liên kết mật thiết với DN là nhiệm vụ trọng tâm, là chìa khóa giải quyết các vấn đề đảm bảo việc đào tạo đạt hiệu quả. DN đã tham gia vào tất cả các khâu trong quá trình đào tạo của nhà trường, như đưa ra dự báo nhu cầu nhân lực phục vụ công tác tuyển sinh, xây dựng chương trình, giáo trình đào tạo, tham gia vào hoạt động đào tạo tại ở cả trường và DN…

Tuy nhiên, các cơ sở đào tạo cũng cho rằng, bài toán khó là làm thế nào để DN nhìn thấy lợi ích của họ khi tham gia vào các hoạt động đào tạo của GDNN, chứ không phải chỉ đơn thuần ràng buộc từ khung pháp lý. Điều này đòi hỏi mỗi cơ sở GDNN phải xây dựng cho mình những chiến lược, phương pháp cụ thể, đặc thù khi tiếp cận và phát triển quan hệ DN.

Ông Bùi Thế Dũng, chuyên gia của Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ, CHLB Đức) chia sẻ về mô hình kết hợp giữa trường nghề và DN. Kiểu kết hợp giữa DN với trường nghề, trong đó DN là chủ thể có tên là đào tạo kép, được áp dụng thành công ở nhóm các nước nói tiếng Đức như Đức, Áo, Thụy Sĩ. Người học có được kiến thức, kỹ năng và năng lực nghề vững vàng, có thể tham gia sản xuất kinh doanh ngay sau khi tốt nghiệp.

Thực tế, mô hình đào tạo hợp tác đã được GIZ thí điểm triển khai trong khuôn khổ chương trình “Đổi mới đào tạo nghề ở Việt Nam”.

Chương trình đào tạo trên được phát triển dựa trên tiêu chuẩn nghề, bao gồm các học phần lý thuyết và thực hành, được chia thành các giai đoạn đào tạo kết hợp tại trường nghề và tại 5 DN xử lý nước thải trong thời gian 3 năm. Đã có 21/22 sinh viên tốt nghiệp được cấp bằng cao đẳng nghề Việt Nam và công nhận tương đương trình độ đào tạo của Đức. 19 trong số 21 sinh viên tốt nghiệp đã có việc làm, chiếm tỉ lệ 90,5%, trong đó 17 người làm việc trong lĩnh vực cấp thoát nước và môi trường, tương đương 81%.

Ông Bùi Thế Dũng cho rằng, việc kết nối nhà trường với DN là nhiệm vụ khó khăn và yếu tố sống còn với GDNN, không chỉ với Việt Nam mà ở hầu hết các nước. Nhiệm vụ này chỉ có thể thực hiện nhờ các giải pháp về hoàn thiện thể chế, chính sách ở cấp vĩ mô, cũng như nâng cao chất lượng thể chế, phát triển và thực hiện dạy học của hai đối tượng chính nhà trường-DN ở cấp vi mô, mà người đào tạo tại DN đóng một vai trò quan trọng, then chốt.