Gặp người làm “thần Thạch khuyển” Xứ Lạng

LSO-Trên đoạn đường vào thôn Phai Xả, xã Chu Túc, huyện Văn Quan, hằng ngày, người ta vẫn nghe tiếng đục đá vang vọng của ông Nông Văn Quang – người tạc tượng “thần Thạch khuyển” (chó đá). Chó đá được coi là linh vật mà bao đời nay người Tày, Nùng trên địa bàn tỉnh vẫn thờ trước ngôi nhà của mình.

Ông Nông Văn Quang tạc tượng chó đá

Sinh năm 1971 trong gia đình làm nông nghiệp, là người dân tộc Nùng nên từ lúc nhỏ, ông Quang đã được ông bà, cha mẹ kể về tục thờ chó đá ở đây. Trong thế giới tâm linh của người Tày, Nùng Lạng Sơn, chó đá có thể trừ tà ma, yêu quái, mang lại phúc, lộc, thọ, an khang cho gia chủ.

Sau này, khi lớn lên, ông Quang luôn có niềm đam mê đặc biệt với những chú chó đá. Năm 2014, sau khi nghiên cứu, ông bắt tay vào thực hiện, dù làm thử lần đầu nhưng con chó đá của ông Quang đẹp không kém gì thợ làm. Khi đó, người hàng xóm đến chơi, thấy đẹp nên hỏi mua bằng được, từ đó ông bắt đầu làm những chú chó đá tiếp theo.

Theo ông Quang, tượng chó đá được chế tác từ loại đá xanh nguyên khối và chỉ có loại đá này mới làm được, còn các loại đá khác chứa nhiều tạp chất nên khi chạm tạc sẽ bị nứt. Tuy nhiên, đá xanh lại thường có ở hang sâu, dưới những tầng đất được phủ kín, muốn khai thác phải mất nhiều công sức để đào và tìm kiếm.

Được biết, để biến những tảng đá nặng hàng chục ki – lô – gam, thậm chí vài tạ thành chú chó đá sinh động, có hồn, thần thái thì phải trải qua rất nhiều công đoạn công phu, kéo dài liên tục trong nhiều ngày. Đầu tiên phải tạc phác qua thành hình dạng con chó đá thô sơ rồi mới bắt đầu công đoạn chạm, tạc từng chi tiết. Để hoàn chỉnh một con chó đá, ông Quang phải mất thời gian từ 3 đến 4 ngày (con bé); từ 6 đến 10 ngày (con to). Một con chó đá nhỏ có giá khoảng 1,5 triệu đồng, con to từ 3 đến 4 triệu đồng.

“Tiếng lành đồn xa”, hiện nay, khách hàng trong và ngoài huyện đều tìm đến tận nhà ông Quang để mua và đặt hàng. Tính đến nay, ông đã chế tác và bán được gần 100 con chó đá. Ông cười nói: “Giờ tôi làm cả ngày lẫn đêm cũng không đủ bán cho khách, ai muốn mua đều phải đặt trước mới có”.

Không chỉ giỏi về chế tác tượng chó đá, từ năm 2018 đến nay, ông Quang còn nghiên cứu trên mạng cách làm cóc tài lộc từ gỗ. Với bàn tay khéo léo và cái tâm của ông, sản phẩm cóc ông Quang làm ra đẹp không khác gì mẫu. Một con cóc tài lộc phải mất thời gian khoảng 1 tháng để hoàn thiện, có giá là 10 triệu đồng.

Từ việc chỉ làm để thỏa mãn niềm đam mê, nhưng giờ đây, đó là một nghề mà ông muốn gắn bó. Bởi không chỉ làm cho vui mà ông luôn đặt cả tâm huyết của mình trong từng nét chạm, từng thớ đá. Sự tận tâm, tận lực với nghề không chỉ mang lại thêm thu nhập cho gia đình mà điều quan trọng hơn là góp phần lưu giữ nét đẹp trong văn hóa của người dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn. Việc tạc ra được những tượng chó đá đẹp còn giúp đồng bào người Tày, Nùng tại Xứ Lạng không quên phong tục thờ chó đá mà các cụ xưa để lại.

KIM HUYÊN